14:01 “Van” tín dụng đầu ra phải mở    Thực tế số lượng doanh nghiệp phá sản, đình đốn đã trở nên nghiêm trọng và ngày càng báo động. "Doanh nghiệp đã kiệt sức lắm rồi. Phải huy động mọi nguồn lực xã hội cùng các giải pháp thiết thực để cứu doanh nghiệp” – Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Trần Đình Thiên khẳng định. Nhưng "giải cứu” doanh nghiệp thế nào và cần có giải pháp gì? Khi ngân hàng là "cá mập” của doanh nghiệp Việc hạ lãi suất tiền gửi của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) theo phản ánh của doanh nghiệp: "không tác động nhiều tới sinh kế làm ăn của họ”. Trong một khảo sát nhanh của phóng viên, từ khi các NH lớn, cụ thể, Ngân hàng BIDV giảm mức lãi suất cho vay ngắn hạn thông thường về mức 14,5%, vay các lĩnh vực xuất khẩu, nông nghiệp, nông thôn, phụ trợ cũng xuống mức 13,5 - 14% thì hoạt động tín dụng vẫn chưa thật sôi nổi. Nguyên nhân chính là do lãi suất đầu ra tuy hạ nhiệt nhưng theo kiểu phân hạn mức vẫn làm cho doanh nghiệp khó tiếp cận được vốn. Từ đó làm nản lòng doanh nghiệp. Thực tế, tình trạng khó khăn về vốn kéo dài trong suốt thời gian qua đang biểu hiện rõ hơn trong nền kinh tế, hệ quả là sản xuất kinh doanh đình đốn, lượng tồn kho tăng lên, hàng chục ngàn doanh nghiệp "ngắc ngoải”... Chính vì vậy theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, doanh nghiệp phá sản với số lượng gần 12.000 trong 3 tháng đầu năm cũng mới chỉ là "khúc dạo đầu”. Ông Nguyễn Minh Long, chủ doanh nghiệp tư nhân sản xuất mây tre đan xuất khẩu ở Chương Mỹ (Hà Nội) cho rằng, việc NH hạ lãi suất huy động chỉ có lợi cho ngân hàng, còn doanh nghiệp không được lợi gì. NHNN không quy định trần lãi suất nên NHTM không chịu cắt giảm chi phí. Đúng ra chi phí của NHTM chỉ cần cộng thêm 3% nữa: tức là 12% + 3% = 15% đủ mức để các NHTM trang trải chi phí, tiền lương, vận hành bộ máy. Song lâu nay, các NHTM không cắt giảm chi phí, tích cực mở rộng quy mô, chạy đua khuyến mại... khiến chi phí bị đội lên. Lãi suất cho vay vì thế khi đến tay doanh nghiệp cũng cao ngất ngưởng, dù NHNN có chỉ đạo "hạ lãi suất đầu vào để tiến tới hạ lãi suất đầu ra”. Cùng quan điểm này, đại diện một doanh nghiệp tại Hà Nội lo ngại: Chính NH đang "sát phạt” doanh nghiệp. Trong bối cảnh hàng không bán được, doanh nghiệp khó quay vòng vốn, cậy vào cửa NH mà NH vẫn tiếp tục ban phát nguồn vốn giá cao thì NH trở thành những con "cá mập” "xơi” doanh nghiệp. Lâu nay các NHTM mang tiền thừa mua trái phiếu chính phủ để hưởng lãi từ ngân sách. Trong khi mọi thành phần kinh tế đều đang trông chờ vào việc giảm lãi suất đầu ra của hệ thống NH. "Nền kinh tế phải ngồi chờ "lòng tốt” của NHTM, thực sự là điều vô lý” - vị đại diện doanh nghiệp này bức xúc. Chữa bệnh lãi suất cao phải từ bên trong Báo Đại Đoàn Kết đã có cuộc phỏng vấn nhanh với PGS.TS Trương Quang Thông, Đại học Kinh tế Hồ Chí Minh về các giải pháp cấp cứu doanh nghiệp. Doanh nghiệp vẫn khó được tiếp cận với vốn lãi suất thấp. Thực tế ngân hàng "lãi” nhưng doanh nghiệp khốn khó về vốn? Theo ông đây có phải là điều bất bình thường? Lãi suất cho vay vẫn còn cao ít nhiều chứng tỏ hệ thống ngân hàng vẫn đang thiếu thanh khoản. Thực tế là trong bối cảnh khó khăn của các doanh nghiệp, nhiều ngân hàng vẫn có lãi. Ngân hàng có thể có lý lẽ của họ để duy trì một mức lãi suất cao để bù đắp những rủi ro có thể xảy ra. Trong hoàn cảnh khó khăn hiện nay, nếu cho vay với lãi suất "ưu đãi”, trong khi khả năng thanh khoản không cao, ngân hàng sẽ ưu tiên "sàng lọc” những đơn vị nợ tốt, những khách hàng truyền thống... Những doanh nghiệp vừa và nhỏ, rủi ro cao hơn dưới cặp mắt của ngân hàng, sẽ phải gánh chịu lãi suất cao hơn. Hiện nay, nhiều quan điểm đưa ra, cần tiến tới áp trần lãi suất đầu ra để doanh nghiệp có thể tiếp cận được vốn vay. Ông có cho đây là biện pháp tối ưu? Chúng ta cần những giải pháp thị trường căn cơ hơn. Trần lãi suất vẫn là một giải pháp hành chính nhất thời. Hiện nay doanh nghiệp đã "kiệt sức”. Ngoài giải pháp lãi suất, Chính phủ cần đưa thêm những giải pháp cụ thể nào nữa để giúp doanh nghiệp? Phải trên cơ sở đánh giá và phân tích thấu đáo hơn những khiếm khuyết của cấu trúc kinh tế, ít nhiều đã tác động đến cấu trúc, danh mục tín dụng nhiều rủi ro của hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay. Những điều chỉnh nhiều khi phải trả giá, nhưng trả giá một lần còn hơn là phải trả mãi. Về lâu dài, đối với ngành ngân hàng, cần nên có những thiết chế rõ ràng hơn về trách nhiệm của ngân hàng trong việc cho vay các DNNVV. Chẳng hạn, theo kinh nghiệm của nhiều nước, qui định các NH phải dành một tỷ lệ tối thiểu trong tổng dư nợ để cấp tín dụng cho các DNNVV. Vâng, xin cảm ơn ông! Thuý Hằng (thực hiện) Muốn bài toán giảm lãi suất đầu ra có hiệu quả, thì NHNN phải buộc được các NHTM tự cắt giảm chi phí, chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp. Khi hạ lãi suất giới doanh nghiệp trong nước đặc biệt quan tâm tới mối liên hệ giữa hạ lãi suất huy động và lãi suất cho vay có tương ứng hay không? Chính một lãnh đạo NH khẳng định: Chưa thể khẳng định giảm lãi suất huy động thì lãi cho vay cũng sẽ giảm đi tức thời với mức tương ứng. Hai chỉ số này có mối quan hệ liên đới chứ không thông nhau. Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, cũng cho rằng, cần làm nhiều hơn thay vì chỉ cắt giảm lãi suất đơn thuần. NHNN cần làm những hành động tiếp theo để lãi suất cho vay hạ mức tương ứng và lãi suất thấp suất này có thể đến tay doanh nghiệp. Và liệu lãi suất cho vay mà các NH cam kết có phản ánh được chính xác rằng doanh nghiệp sẽ được hưởng nguồn vốn đó? Đây vẫn là câu chuyện bỏ ngỏ. Một số NH công bố tiền ưu đãi nhưng cho doanh nghiệp quyền tiếp cận ra sao lại là vấn đề khác. Thứ nhất, bản thân NHTM vẫn đang ám ảnh "nợ xấu”. Tỷ lệ nợ xấu đang cao, trong khi đó doanh nghiệp đang đình đốn thì gói tín dụng giá rẻ không thể ban phát dễ dãi. NH thừa hiểu rằng, cho vay thời điểm này sẽ không dễ thu hồi vốn, nhất là trong khi lượng hàng tồn kho cao. Thêm nữa, khi lãi suất huy động hạ xuống, phản ứng đầu tiên của người dân là rút tiền. Trước mắt, NHTM phải dùng đến chính sách về dịch vụ để bảo vệ đồng tiền của mình đã rồi sau đó mới tính đến việc cho vay vốn. PGS.TS Nguyễn Thị Mùi-Giám đốc trường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực NH Công thương (Vietinbank) cho rằng, để khắc phục tình trạng doanh nghiệp vẫn phải vay với lãi cao thì giải pháp "áp trần đầu ra” là phương án cần đựơc cân nhắc. Cứu doanh nghiệp: Cần hơn một giải pháp lãi suất Rõ ràng sức khoẻ doanh nghiệp đã đến hồi kiệt quệ. Cần phải huy động mọi giải pháp và nguồn lực để cứu doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong khi chờ tín hiệu lãi suất đầu ra điều chỉnh hợp lý với nguyện vọng doanh nghiệp, thì doanh nghiệp mong chờ những giải pháp cụ thể hơn. Ông Đinh Tuấn Minh, Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và Tài chính khẳng định, cứu doanh nghiệp nhưng phải tạo ra sự phát triển ổn định, tức là không để cho vòng xoáy lạm phát lại quay trở lại. Doanh nghiệp sau một thời gian dài khó khăn thì khả năng hấp thụ vốn cũng gặp cản trở. Trước hết, phải nhanh chóng giúp giải phóng hàng tồn kho, kích cầu tiêu dùng để cho doanh nghiệp bán được hàng. Chính phủ đã có chủ trương giảm thuế, cắt thuế cho doanh nghiệp (chứ không đơn thuần là giãn, hoãn thời gian nộp thuế). Nguồn kinh phí từ việc giảm thuế này sẽ chuyển vào phần vốn cho doanh nghiệp, trả lương cho công nhân. Tức là ở cấp độ vĩ mô đã có giải pháp, bây giờ chỉ còn chờ "van” tín dụng đầu ra được mở, chắc chắn doanh nghiệp sẽ dễ thở hơn nhiều. Hồ Hương