Cuộc đổi ngôi thế lực Cập nhật lúc 09:37 Còn quá sớm để nói lệnh ngừng bắn mới nhất trên toàn nước Syria - do Nga và Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn - có thành công hay không. Nhưng chỉ riêng chuyện ra được lệnh ngừng bắn đó đã cho thấy một sự đổi ngôi lớn ở chảo lửa Trung Đông.                                  Ông Henry Luce, người sáng lập tạp chí Time, mô tả 20-12-2016 là ngày “Thế kỷ Mỹ sụp đổ”. Đó là ngày ngoại trưởng 3 nước Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ gặp nhau ở Moscow để bàn cách chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần 6 năm ở Syria, vốn đã chôn vùi hơn 400.000 sinh mạng. Tới ngày 29-12, Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố lệnh ngừng bắn nêu trên và phác thảo bước tiếp theo là chính phủ Syria và các nhóm đối lập đàm phán ở Kazakhstan vào tháng 1-2017. Cây bút Richard Cohen ví von trên tờ The Washington Post rằng “người Nga đã thổi bay ảnh hưởng của Mỹ vào không khí”, còn cây bút Charles Krauthammer viết: “Lần đầu tiên trong vòng 4 thập kỷ, Mỹ - cường quốc thống trị khu vực một thời - bị gạt ra lề”. Không chỉ Mỹ, báo Le Monde của Pháp lưu ý Liên minh châu Âu cũng thành người thừa trong khi đặc sứ Liên Hiệp Quốc về Syria Staffan de Mistura không được mời. Một mặt khen ngợi Nga - Thổ Nhĩ Kỳ - Iran tạo ra bước chuyển địa chính trị ở Trung Đông, mặt khác tờ The Moscow Times (Nga) cũng chỉ ra mong muốn rút chân khỏi vũng lầy Syria của Nga khi cuộc bầu cử tổng thống Nga đang đến gần.   Từ trái qua phải: Ngoại trưởng Iran, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ tại cuộc họp báo sau cuộc gặp ở Moscow hôm 20-12 Ảnh: AP “Nga biết không ai cho không ai cái gì. Muốn có phải giành lấy và sự rút lui của Mỹ khiến tình hình trở nên dễ dàng” - ông Andrew J. Tabler, chuyên gia của Viện Chính sách Cận Đông Washington, phân tích với tờ The New York Times. Ngay từ khi nội chiến Syria bùng nổ vào năm 2011, Tổng thống Barack Obama đã một mực không cho Mỹ tham chiến trực tiếp, khiến lực lượng nổi dậy chống Tổng thống Bashar al-Assad nổi giận. Tiếp đó, Mỹ chuyển hướng sang không kích tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và hỗ trợ lực lượng người Kurk. Chính sách mới làm đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ nóng mặt bởi trong mắt Ankara, lực lượng này đồng nghĩa với khủng bố. Viết cho Reuters, GS Mohamad Bazzi của Trường ĐH New York tin rằng việc quân đội Syria tái chiếm TP Aleppo từ phe nổi dậy mới đây “sẽ thay đổi vai trò của Mỹ và Nga ở Syria”. Đồng thời, chiến dịch Aleppo cũng chứng tỏ Ankara, với quân đội mạnh thứ hai NATO, đã “xoay trục” sang Moscow, theo chuyên gia Aaron Stein của Hội đồng Đại Tây Dương (Mỹ). Với việc ngả theo Nga, Ankara hy vọng tạo ra được “khu vực thân thiện với Thổ Nhĩ Kỳ” ở miền Bắc Syria, qua đó cản đường người Kurd áp sát biên giới mình. Tuy nhiên, không phải mọi chuyện đều “xuôi chèo mát mái” giữa bộ ba quyền lực mới. Tháng trước, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tuyên bố quân đội Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria là để lật đổ ông Assad trong khi Tổng thống Putin vừa nhấn mạnh Nga dù bắt đầu giảm hiện diện quân sự nhưng vẫn ủng hộ “chính phủ hợp pháp của Syria”. Moscow Times cho hay Nga và Thổ Nhĩ Kỳ muốn đưa Syria thành liên bang, trong đó quyền lực của ông Assad bị hạn chế nhưng vẫn được nắm quyền cho đến hết nhiệm kỳ vào tháng 5-2018. Ngoài ra, theo đài CNN, Ankara muốn nhóm Hezbollah rời Syria - điều mà Iran chắc chắn không hài lòng. Tình hình càng thêm phức tạp bởi thành phần các nhóm nổi dậy Syria tham gia lệnh ngừng bắn Nga - Thổ. Bộ Quốc phòng Nga thông báo các nhóm có ảnh hưởng như Ahrar al-Sham và Jaysh al-Islam đã tham gia song quân đội Syria khẳng định loại Fateh al-Sham, nhóm “mẹ” của Ahrar al-Sham (được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn) khỏi lệnh ngừng bắn. Về phần mình, Ahrar al-Sham tuyên bố “ngón tay họ vẫn còn trên cò súng” và trong trường hợp họ quyết đấu, các nước vùng Vịnh - đặc biệt là Qatar và Ả Rập Saudi - nhiều khả năng sẽ tăng cường hỗ trợ các nhóm tẩy chay đàm phán. Chưa hết, dù vai trò mờ nhạt hơn, nhất là khi Tổng thống đắc cử Donald Trump hoàn toàn không mặn mà với chiến cuộc Syria, nhưng Mỹ vẫn chưa “buông” hẳn Syria. (Theo Người Lao động) MỸ NHUNG