Bảo tàng
nghìn tỷ và chuyện lên sếp 'sau một đêm'
Cập nhật lúc 08:49
Chợt nhớ tới cô người mẫu chân dài Ngọc
Trinh. Câu nói hồn nhiên và tỉnh bơ của cô không có tiền, cạp đất mà ăn
à, hẳn rồi sẽ… dài theo thời gian. Vì vô tình câu đó nói hộ “nỗi
lòng” của bao vị.
Cứ tưởng cái
chuyện xây bảo tàng đã được cho vào… bảo tàng từ lâu bởi quá nhiều thứ bất
cập, thì đột nhiên vụ việc xây Bảo tàng Lịch sử Quốc gia lại nổi lên trong
tuần này như một “hiện vật” đáng chú ý, thu hút hàng triệu con mắt bạn đọc.
Chúng ta đang làm ngược!
Cái “hiện vật” này, dù mới ở
dạng dự án, nhưng những phác thảo của nó cho thấy rất hoành tráng, chiếm
khoảng 10 hecta ở khu đô thị mới Tây Hồ Tây (Từ Liêm, Hà Nội). Cũng vì thế,
mà số tiền đầu tư cho công trình xây dựng này “hoành tráng” không kém -
11.277 tỷ đồng. Cũng bởi số tiền đầu tư hoành tráng quá, khiến dư luận XH
thành ra của đau con xót. Và dư luận XH có lý.
Vì ngay lập tức, người ta nhớ
đến một “hiện vật bảo tàng” bề thế không kém, vẫn đang phải chịu cảnh bia miệng trơ trơ. Đó là Bảo tàng Hà Nội.
Người viết bài mãi không quên
được cái cảm giác sửng sốt, sững sờ lần đầu tiên nhìn thấy kiến trúc của Bảo
tàng HN. Rũ ra cười. Cười xong, bỗng thấy rất ngượng ngùng. Bởi không hình
dung nổi một công trình kiến trúc, diện mạo văn hóa của Thủ đô lại phi lý đến
thế. Một cái nhà to tướng lộn ngược, nghênh ngang, mà đứng về phong thủy, thì
cảm giác cho thấy sự… phiêu lưu, chông chênh, không vững chãi, cho dù phía
trước là hồ nước biểu trưng cho tiền vào như nước
Cũng đúng là tiền vào như nước cho…
cái kiến trúc rất xấu xí và phi lý này- tới 2.300 tỉ đồng. Rút cục đến giờ,
khi nói về Bảo tàng HN, dân gian hay dùng thành ngữ vắng như chùa Bà Đanh. Còn hiện vật trưng bầy tại bảo tàng
thì lèo tèo không kém. Phó Gs-Ts Nguyễn Văn Huy, nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân
tộc, từng gọi những thứ đang trưng bày tại bảo tàng chỉ là “lấp chỗ trống”: Đấy chưa gọi là trưng bày chuyên nghiệp mà mới chỉ là những thứ
mang tính nhất thời thôi (Thanh niên, ngày 17/7). Chưa kể mới
khánh thành ít lâu, công trình đã xuống cấp như… đạo đức xây dựng hiện nay,
mỗi trận mưa to, bảo tàng lại dột từ nóc dột xuống.
Còn nhiều năm trước đó, ngày 08/10/2012 trao đổi với
VnExpress, Gs Sử học Lê Văn Lan cho rằng, chúng ta hì hục xây dựng một bảo
tàng chi phí hàng nghìn tỷ mà không tính đến cái ruột của nó là điều vô lý.
Để bây giờ bảo tàng đã mở cửa song rất ít người đến thăm, trong khi vẫn phải
có một bộ máy quản lý, bảo quản các hiện vật.
Chưa kể, theo báo cáo tài chính mới được Vinaconex công
bố, tính đến hết quý 1/2015, Sở Xây dựng HN đang nợ đơn vị này 1.589 tỉ đồng
khoản thu từ việc đầu tư xây dựng Bảo tàng HN theo hình thức BT, từ năm 2010,
chưa kể tiền lãi (Thanh niên, ngày 17/7)
Đồng ý rằng việc đầu tư cho văn
hóa không thể coi là đầu tư ra tiền bạc ngay, nhưng cũng xin đừng nhân danh,
lợi dụng đặc thù đó để lãng phí, làm ẩu thông qua các công trình kiến trúc
bảo tàng, nhà văn hóa vừa xấu vừa đứng lẻ loi, bẽ bàng trơ gan cùng tuế nguyệt bởi tiếng dở đồn xa, vì thế, càng ít khách thăm.
Nhưng lại có người tổng kết hệt
người mẫu chân dài Ngọc Trinh:Không dự án, cạp đất mà ăn à?
Bỗng nhớ đến các bảo tàng các
quốc gia trên thế giới, mà người viết bài có dịp đến thăm: Bảo tàng Louvre
(Pháp), Bảo tàng Anh (Anh Quốc), Bảo tàng di sản quốc gia Hermitage (St.
Peterburg- Nga), Bảo tàng tư nhân của dòng họ Mêdixi (Italia)… Mỗi bảo tàng
là một sắc thái riêng biệt về cả bề dày, đỉnh cao và chiều sâu văn hóa của
các thời đại lịch sử mỗi quốc gia, thông qua muôn ngàn hiện vật “biết nói” từ
cổ đại tới đương đại. Để rồi ngưỡng mộ, khâm phục tài trí con người quá, nhất
là trân trọng thái độ các quốc gia khi họ biết cách đầu tư vào văn hóa, thế
hiện vị thế kiêu hãnh của quốc gia họ. Chả thế, các bảo tàng lúc nào cũng ngựa xe như nước áo quần như nêm.
Trong khi đó, rất đáng buồn, hãy xem nước Việt, có bề dầy
“hàng nghìn năm lịch sử” và nền văn hóa văn minh lúa nước đặc sắc, thời hiện
đại này, người ta xây dựng bảo tàng, làm văn hóa bảo tàng với sự hiểu biết ra
sao.
Đâu chỉ có Bảo tàng HN như một
minh chứng cho sự kém cỏi thiếu tầm tư duy tổng thể về bảo tàng, các tỉnh
khác, với tâm lý con gà tức nhau tiếng gáy,
cũng đua nhau thể hiện văn hóa tỉnh mình. Rút cục rơi vào trạng thái giống
nhau như anh em cùng “tông chi họ hàng”.
Hãy nghe một khách thăm Bảo tàng Ninh Thuận thẳng thắn
trên vitalk.vn, ngày 26/6: Nhìn bên ngoài bảo tàng thật bề thế, có kiến trúc
đẹp mắt. Tuy nhiên vào trong thì toàn bộ chắc khoảng được 100 "hiện
vật". Nói là "hiện vật" cho sang thôi chứ các vật trưng bày
đều rất tầm thường. Đó là các chứng nhận của tỉnh và cả một góc hoành tráng
trưng bày yến sào, không quên in ảnh chủ doanh nghiệp to hơn người thật và số
điện thoại liên hệ. Tất cả bảo tàng đi thăm mất khoảng 10 phút là hết (?)
Mà cũng đâu chỉ có bảo tàng đòi hỏi thiết kế, trưng bầy
công phu, có thông điệp, có tư tưởng từ quá khứ đến hiện tại. Ngay nhà văn
hóa, các kiến trúc về Văn Miếu các tỉnh cũng… rứa.
Cách đây ít lâu, huyện Đan Phượng- HN đã khiến nhiều địa
phương cả nước ghen tỵ vì độ chơi sang, khi dám đầu tư 117 tỉ đồng, để xây
một nhà hát cấp huyện, diện tích sàn 7.100 m2, có sức chứa ngang Nhà hát Lớn.
Chỉ tiếc, sau 02 năm khởi công xây dựng thì đắp chiếu vì thiếu vốn. Không
biết đến bao giờ các nghệ sĩ mới có cơ biểu diễn. Chỉ biết hiện nay, đây là
nơi các “diễn viên”… chuột suốt ngày chí chóe, chit chit.
Rồi cũng tiếp sau con đường mòn ấy của
Vĩnh Phúc, mới đây, theo Dân trí, ngày 29/7, t/p Hà Tĩnh cũng vừa xây xong
công trình Văn Miếu gần 80 tỷ đồng. Thế nhưng xây xong lại không biết thờ ai
?!
Không biết mốt bảo tàng to, cổ vật nhỏ, mốt xây Văn Miếu
xong không biết thờ ai có phải là xu thế thời thượng của văn hóa nước Việt
hay không? Chỉ biết, ý kiến của các nhà chuyên môn, các chuyên gia xung quanh
Bảo tàng Lịch sử Quốc gia rất đáng suy nghĩ.
Ông Nguyễn Văn Huy, nguyên GĐ Bảo tàng Dân tộc học, Ủy
viên HĐ tư vấn khoa học cho Ban quản lý xây dựng Bảo tàng Lịch sử Quốc gia:
Bảo tàng HN với vốn đầu tư 2.300 tỉ đồng xây dựng cho kịp
Đại lễ 1.000 năm TL – HN giờ này vắng vẻ, xuống cấp đã là một bài học đau
xót. Bảo tàng Lịch sử Quốc gia còn to hơn gần 05 lần (tính theo vốn đầu tư)
thì vận hành nó còn phức tạp hơn bao nhiêu lần?
Muốn làm một bảo tàng đúng nghĩa, phải tổng kiểm kê nhân
lực và hiện vật, xây dựng phương án trưng bày, lên kịch bản từ tổng thể
đến chi tiết, đưa ra những phương án tiếp cận mới, chiến lược thu hút người
xem... Nhưng hiện tại tôi chưa thấy ai làm việc đó cả. Bên xây chỉ lo xây,
bên quản lý hiện vật chỉ lo sưu tầm và mua thêm hiện vật. Tất cả những động
thái đó đều không phải là bản chất, là cốt lõi của công tác bảo tàng.
Ts. KTS Nguyễn Quốc Thông (Phó CT Hội KTS VN): Ở tất cả
các nước có hệ thống bảo tàng tiên tiến khác, phải có một dây chuyền bảo tàng
chuyên nghiệp rồi người ta mới tiến hành làm cái vỏ, có nghĩa là có con
người, có hiện vật, có công nghệ vận hành rồi mới xây nhà bảo tàng. Còn chúng
ta đang làm ngược lại. Cứ xây cái đã, trong ruột có gì tính sau (!)
Chúng ta đang làm ngược lại!
Người viết bài chợt nghĩ về kiến trúc Bảo tàng HN. Chả lẽ,
cái vóc dáng lộn ngược phi lý đó lại ứng nghiệm luôn vào cái cách làm văn hóa
của nước Việt hôm nay?
“Loạn… cán bộ”
Cũng cứ tưởng câu chuyện hài hước - lái xe- sau một đêm
ngủ dậy bỗng trở thành phó chánh văn phòng huyện, đã đi vào dĩ vãng, sau
những phản ứng, chỉ trích của dư luận XH, thì mới đây, cái cách bồi dưỡng cán
bộ “kế cận” oái oăm kiểu này bỗng nhiên được nhắc đến, như là một con
đường độc đáo trong hành trình tiến thân của một số lái xe cho huyện ủy, nhất
là ở Thanh Hóa. Và hiện tượng này cũng là kết quả nghiên cứu vừa công bố của
Viện Khoa học Thanh tra (Thanh tra CP) liên quan đến việc thực hiện các biện
pháp phòng ngừa, thu hồi tài sản tham nhũng.
Điển hình của vụ việc là các lái
xe của các huyện Tĩnh Gia, Nông Cống, Lang Chánh…, đều trở thành Phó, Chánh
VP huyện ủy, Phó Chánh VP HĐND- UBND, trong khi họ đều không có bằng cấp
chuyên môn nghiệp vụ liên quan gì đến “cái ghế” này. Khiến cho dân gian nói
vui, có một con đường tiến thân lên quan chức khá nhanh là làm lái
xe…. huyện ủy!
Ông Đinh Văn Minh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học thanh tra
cho biết, yếu tố năng lực không được đề cao và không phải là then chốt trong
việc tuyển dụng này.
Tuyển dụng mà yếu tố năng lực không được đề cao thì đề cao
cái gì nhỉ?
Kết quả khảo sát cũng cho thấy, 43,2% người được hỏi cho
rằng yếu tố người có thẩm quyền tác động có ảnh hưởng đến sự thành công trong
việc tuyển dụng công chức, viên chức. 37% nhìn nhận yếu tố tặng quà, tiền và
có người thân quen tác động đến sự thành công trong tuyển dụng cán bộ, công
chức (VietNamNet, ngày 29/7).
Cũng đừng tưởng khi dư luận XH
phản ứng, các đ/c bí thư, chủ tịch các huyện đã thấy được cái dở của mình
đâu. Ngược lại, các đ/c cãi chầy cãi cối,
để làm đẹp lòng cả hai bên, bên dư luận XH, và bên… lái xe. Còn vì sao mà các
đ/c biện hộ đến vậy, thì chỉ có các đ/c đó và các lái xe kiêm Chánh, Phó VP
huyện ủy biết với nhau.
Thú vị nhất là ý kiến của một
quan chức Huyện ủy Nga Sơn trước đó, năm 2014 trên báo GDVN, ngày 26/3 nhận
xét về năng lực các lái xe:“Trong quá trình làm lái xe cho Bí thư và Chủ tịch, lãnh đạo
huyện nhận thấy anh em có tinh thần học hỏi và trưởng thành theo phong cách
làm việc của lãnh đạo” (?)
Còn ông Chủ tịch UBND huyện Nga
Sơn cho rằng: Xét về lý thì phải làm theo
quy định, nhưng cũng phải nghĩ đến cái tình bởi lẽ cũng nên để cho anh em có
chút chức vụ trước khi về hưu cho mát mặt anh em, họ hàng.
Người viết bài bỗng… mất điện luôn, trước những tâm sự
này, ngẩn ngơ mà không thể bình.
Thế nên, những hiện tượng nhiều lái xe trở thành các Phó,
Chánh VP Huyện ủy, Ủy ban các huyện mà đề tài nghiên cứu của Viện Khoa học TT
liệu có góp phần vào một thực trạng đáng quan tâm, mà báo chí đã và đang lên
tiếng báo động? Đó là“Chứng minh nghịch lý càng tinh giản, biên chế càng
tăng” (Đất Việt, ngày 17/4/2014), “Biên chế công chức: Một số tỉnh đã làm
trái luật” (VnEconomy, ngày (24/5/2015), “Tinh giản biên chế trước nhiều
thách thức” (NLD, ngày 5/7/2015)…
Theo các bài
báo này thì số liệu của Bộ Nội vụ cho biết, qua 05 năm thực hiện Nghị định
132 của CP về tinh giản biên chế, đến cuối năm 2012, tổng số biên chế cán bộ,
công chức từ Trung ương đến cấp huyện tăng thêm 388 – 480 người và CBCC cấp
xã tăng hơn 14.000 biên chế. Tổng biên chế cả nước năm 2013 cũng tăng hơn năm
2012. Riêng HN, tổng biên chế năm 2013, so với trước khi có chủ trương tinh
giản biên chế tăng 4.704 người. Nhiều tỉnh có số biên chế rất cao, như Nghệ
An 18.000 người, Thanh Hóa 17.300 người, nhiều hơn cả CBCC ở TP. Hồ Chí Minh
- nơi có số dân đông nhất và nhiều cơ quan hành chính công.
Còn báo cáo mới nhất của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái
Bình- kết quả thực hiện nghị quyết của QH về chất vấn và trả lời chất vấn-
cho thấy số lượng cấp phó trong các cơ quan hành chính nhà nước còn vượt so
với quy định của pháp luật. Một số địa phương vẫn có tình trạng tự ý quyết
định vượt thẩm quyền và sử dụng vượt chỉ tiêu biên chế công chức được giao.
Chợt nhớ chuyện dân ở các xã của huyện Can Lộc (Hà Tĩnh)
suốt 10 năm qua oằn lưng đóng các khoản phí vô lý, trong đó có việc nuôi các
loại cán bộ xã. Đủ biết “loạn… cán bộ” là nỗi sợ không chỉ riêng nhà nước, mà
còn là của dân.
Vậy nhưng chuyện tinh giản bộ máy này, một khi trót phình
to ra lại không đơn giản, thậm chí rất phức tạp. Nhất là ở những thời điểm
nhạy cảm. Chả thế, chuyên viên cao cấp Diệp Văn Sơn, nguyên Phó Vụ trưởng Bộ
Nội vụ, kể lại chuyện cựu TT Phan Văn Khải trước diễn đàn QH đã từng nhắc lại
câu nói chua chát của một chủ tịch tỉnh rằng “mình vừa có ý định thay nó (một
giám đốc sở) thì nó đã vận động thay mình”(?)
Cải cách hành chính, tinh giản biên chế, gọn nhẹ bộ máy là
chủ trương đúng đắn. Thế nhưng, nếu làm không cẩn thận, thì nó cũng có
thể hàm chứa trong đó những hành động... không đúng đắn.
Thế nên muốn chống tham nhũng, cần cơ chế quản lý công
khai, minh bạch.
Còn muốn tinh giản bộ máy, biên chế cồng kềnh, công cuộc
cải cách hành chính này lại cần gắn rất chặt với việc ngăn chặn, phòng chống
tham nhũng hiệu quả.
Chợt nhớ tới cô người mẫu chân
dài Ngọc Trinh. Câu nói hồn nhiên và tỉnh bơ của cô không có tiền, cạp đất mà ăn à, hẳn rồi sẽ … dài
theo thời gian. Vì vô tình câu đó nói hộ “nỗi lòng” của bao vị quan chức, cán
bộ.
Và cũng vô tình, giữa chuyện bảo
tàng nghìn tỷ đến chuyện “loạn… cán bộ”, lại nối với nhau chỉ bằng một sợi
dây kim tiền mong
manh mà bền chặt!
(Theo TuanVietNam) Kỳ Duyên
|
Thứ Bảy, 1 tháng 8, 2015
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét