Chủ BOT xin bán lại cho nhà nước: Nghi vấn chiêu trò Cập nhật lúc 15:03  Tâm lý "cái gì cũng thích nhiều, thích to, thích rộng...".  Khi phải chia sẻ lợi ích là không thoải mái. Lỗ hay chiêu trò? GS.TS Đặng Đình Đào - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển, Đại học KTQD Hà Nội cho rằng, đầu tư BOT ở Việt Nam rất khó thua lỗ. Ngay cả con số thua lỗ mà chủ đầu tư đưa ra cũng khó đảm bảo về tính chính xác. Đó là chưa nói tới những nghi ngờ về tổng vốn đầu tư thực của dự án có đúng như nhà đầu tư báo cáo hay không.   Tài xế nhận tiền thối 100 đồng ở BOT Cai Lậy. Ảnh: Kiến thức Vì vậy, GS Đào nhận định, đây có thể chỉ là chiêu trò của các nhà đầu tư. Khi muốn làm thì vẽ ra dự án thật hay, thật tốt đẹp nhưng khi hoạt động thấy không dễ dàng thì tìm cách nhả ra, muốn đẩy cái rủi ro, thua thiệt cho người khác. "Các nhà đầu tư Việt Nam thường có tâm lý, làm cái gì cũng thích lớn, thích rộng, thích nhiều..., đầu tư BOT cũng vậy. Vì có tâm lý như vậy nên khi doanh nghiệp phải chia sẻ lợi ích, nguồn lợi thu về ít đi một chút là không thoải mái, quay sang dỗi, đòi trả lại, bán lại. Đây là phản ứng không có gì đáng ngạc nhiên của doanh nghiệp Việt", GS Đặng Đình Đào phân tích.  Tuy nhiên, vị chuyên gia đặt vấn đề, "tại sao doanh nghiệp lại có thể quay ngược lại mặc cả với nhà nước?". Trả lời câu hỏi trên, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển ĐH KTQD cho rằng, mấu chốt là do cơ chế thực hiện thiếu công khai, minh bạch. "Tôi thấy ở Việt Nam, dư luận lên án rất mạnh mẽ tình trạng chi phí không chính thức đang chiếm quá nhiều trên tổng vốn đầu tư mỗi dự án. Dự án càng lớn thì chi phí bôi trơn càng nhiều... Đương nhiên, để bù đắp lại những khoản chi phí không chính thức đó bắt buộc chủ đầu tư phải tìm mọi cách tính vào giá thành. Và như vậy, không loại trừ khả năng, chủ đầu tư buộc phải nghĩ ra các cách để thu hồi lại vốn, để không bị thua lỗ như: đẩy tổng vốn đầu tư lên, kéo dài thời gian thu phí, thu phí cao hơn... Nếu không được nữa thì đặt trạm BOT ngay trên các tuyến đường độc đạo; làm BOT cả hai tuyến song song; hoặc trải thảm nhựa, sửa lại đường cũ nhưng đặt BOT và thu phí như đường mới... Đáng tiếc, hiện tượng trên bị cho là đã tồn tại ở hầu hết các dự án BOT và đã được dư luận phản ánh rất nhiều năm song vẫn không thấy cơ quan có trách nhiệm nào lên tiếng hoặc vào cuộc xử lý. Chỉ đến khi, Kiểm toán Nhà nước vào cuộc lúc đó mới chỉ ra hàng loạt sai phạm tại các dự án đầu tư BOT, như thu phí sai, thu quá thời gian, thu nhiều nộp ít... gây bức xúc trong dư luận. Tôi cho rằng, cần phải làm rõ nghi vấn có hay không có "sự chống lưng của cơ quan quản lý nhà nước cho các doanh nghiệp kinh doanh BOT?", GS Đặng Đình Đào thẳng thắn. Vị GS nói rõ, không thể chấp nhận kiểu làm ăn, kinh doanh "lời doanh nghiệp hưởng, lỗ đẩy sang nhà nước" được. Làm như vậy là không công bằng với nhà nước và người dân, không đúng với cơ chế thị trường. "Tôi thấy chỉ có ở Việt Nam mới đầu tư BOT kiểu doanh nghiệp được hưởng đủ mọi cơ chế ưu đãi, nhưng vẫn cứ kêu lỗ. Lợi ích của doanh nghiệp luôn được bảo đảm còn lợi ích của người dân thì bị xem nhẹ. Chính vì không thống nhất được lợi ích giữa các bên nên mới dẫn tới việc không thống nhất được hành động, khiến người dân bức xúc, phản đối còn chủ đầu tư thì "ăn vạ" như vậy", GS Đặng Đình Đào đánh giá. Bộ GTVT nên làm gì? Trở lại những dự án đòi bán lại cho nhà nước, GS Đặng Đình Đào nói thẳng, để xảy ra tình trạng trên là có lỗi của cơ quan quản lý, cụ thể là Bộ GTVT, do đó, Bộ phải là cơ quan chịu trách nhiệm làm rõ những mâu thuẫn, xung đột về lợi ích tại các trạm BOT với nhà đầu tư. Tuy nhiên, vị chuyên gia lưu ý, việc thực hiện thanh, kiểm tra dự án nên giao cho Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ thực hiện độc lập, Bộ GTVT chỉ đóng vai trò hỗ trợ, hợp tác cung cấp thông tin. "Cách xử lý của Bộ GTVT, đặc biệt dựa trên những phát biểu, những động thái của cơ quan này trong việc giải quyết những sai phạm tại các trạm BOT thời gian qua khiến tôi lo ngại. Vì thế, tôi vẫn cho rằng, cần có một cơ chế giải quyết thật sòng phẳng, bảo đảm hài hòa lợi ích cho các bên, giữa người dân, doanh nghiệp và cả nhà nước. Chắc chắn không thể để tình trạng chủ đầu tư thích bán là bán được, hay chủ đầu tư đưa ra giá nào cũng phải mua vào giá đó. Việc nhân nhượng, mua lại những dự án này sẽ tạo ra tiền lệ xấu, gây ảnh hưởng rất lớn tới môi trường kinh doanh chung", GS Đặng Đình Đào nói rõ. (Theo Đất Việt) Lam Nguyên