Đại gia vàng lớn nhất Việt Nam nợ chồng chất Cập nhật lúc 15:40     Một báo cáo của công ty góp vốn với Besra Việt Nam đã tiết lộ con số lỗ "khủng" của đại gia vàng lớn nhất Việt Nam lên tới 1.000 tỷ đồng, nợ ngắn hạn gần 2.500 tỷ. Quảng Nam được mệnh danh là "miền đất vàng" từ thế kỷ trước khi người dân các nơi đổ về đây. Phía sau những mỏ vàng Bồng Miêu, Phước Sơn là khát khao đổi đời của rất nhiều thế hệ người dân nơi đây. Trước việc khai thác trái phép tràn lan, những cuộc thanh trừng của thế lực ngầm trong cuộc chiến tìm vàng, Tập đoàn Besra Việt Nam (Canada) xuất hiện, khi đó người dân nơi đây đã rất kỳ vọng và mong chờ phát triển ngành khai thác kim loại quý một cách chuyên nghiệp, tạo việc làm, đưa  kinh tế phát triển. Nhà máy vàng Phước Sơn giảm lãi đột ngột dù giá vàng thế giới năm 2012 vẫn ở mức cao. Tuy nhiên, đến nay Besra lại là nỗi thất vọng lớn của người dân khi hai nhà máy Bồng Miêu và Phước Sơn liên tục thua lỗ, khánh kiệt, nhiều thời điểm phải tạm ngừng hoạt động, hàng nghìn lao động mất việc làm.Công ty vàng Bồng Miêu và Phước Sơn thuộc Besra Việt Nam. Đây là những công ty khai thác, sản xuất vàng lớn nhất Việt Nam với quy mô đầu tư hàng trăm triệu USD. Tập đoàn Besra nhận giấy phép khai thác mỏ Bồng Miêu từ năm 1997 và xây dựng nhà máy đưa vào hoạt động năm 2005. Năm 1999, mỏ Phước Sơn được cấp phép và tháng 6/2011 nhà máy chế biến vàng Phước Sơn đã cho ra mẻ vàng đầu tiên 11,1kg. Báo cáo quý I/2016, Công ty Kỹ nghệ Khoáng sản Quảng Nam - đơn vị đang nắm 10% vốn của Bồng Miêu - 300.000 USD  và 15% vốn Công ty Phước Sơn - 750.000 USD tiết lộ hai liên doanh này lỗ luỹ kế gần 1.000 tỷ đồng và nợ nần chồng chất gây rủi ro cho các khoản đầu tư tại đây. Nhiều năm đeo đuổi, đầu tư từ những ngày đầu, đến nay Khoáng sản Quảng Nam đã "tan giấc mộng vàng" khi xác định mất trắng khoản đầu tư gần 17 tỷ đồng vào hai liên doanh này. Việc trích lập dự phòng cho khoản đầu tư đầy rủi ro này đã ăn mòn gần hết lợi nhuận của công ty năm 2015. Trong đó, Bồng Miêu bị thua lỗ nặng trong năm 2014. Công ty gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất, nhiều lúc ngừng việc và cho nhân viên nghỉ. Bồng Miêu đang tiến hành xin cấp các giấy phép đầu tư đã hết hạn vào tháng 3/2016. Vốn điều lệ chỉ 3 triệu USD, song tại thời điểm tháng 6/2014, nợ ngắn hạn của Bồng Miêu lên tới 1.144 tỷ đồng và lỗ luỹ kế 674 tỷ đồng. Con số này đã vượt quá tổng tài sản ngắn hạn, vốn góp tương ứng khoảng 856 tỷ và 619 tỷ đồng. "Do ngừng sản xuất và không có vốn để hoạt động nên năm tài chính 2014-2015 không được quyết toán. Đến nay vẫn chưa có số liệu chính thức về kết quả tài chính của niên độ 2014-2015", Khoáng sản Quảng Nam cho biết. Số lỗ của Phước Sơn cũng lớn gấp bội, lũy kế lên tới 15,9 triệu USD và âm vốn sở hữu 10,9 triệu USD. Gặp nhiều khó khăn, thiếu vốn sản xuất, nợ thuế, nợ khách hàng do vậy Phước Sơn vẫn chưa thể quyết toán được số liệu cho niên độ 2014-2015. Tổng cộng nợ ngắn hạn của hai liên doanh đạt gần 2.500 tỷ, lỗ luỹ kế 1.029 tỷ đồng. Khoáng sản Quảng Nam tỏ ra khá bi quan với khoản đầu tư vào đây nên đặt kế hoạch tìm kiếm đối tác để chuyển nhượng vốn khỏi 2 liên doanh này trong năm 2016. Để thoái được vốn, công ty sẽ tham gia vào quá trình tái cơ cấu, phục hồi hoạt động của hai nhà máy. Besra Việt Nam từng cho biết đã bán được 6,22 tấn vàng tính đến tháng 6/2013 và phần lớn xuất khẩu ra nước ngoài. Việc thua lỗ của đại gia này khiến dư luận bất ngờ bởi đây là tập đoàn sản xuất vàng có kinh nghiệm, đang sở hữu và khai thác cánh đồng vàng ở Bau (Malaysia), Capcapo (Philippines). Không dừng lại ở đó, hai liên doanh này còn nợ thuế chồng chất và từng nhiều lần bị tỉnh Quảng Nam cưỡng chế thu hồi. Theo thống kê, đến hết quý I/2016, Bồng Miêu vẫn nợ thuế 97 tỷ đồng trong khi số nợ thuế của Phước Sơn là 432 tỷ. Mặc dù nợ nần, song đại gia vàng này vẫn liên tục xin gia hạn khai thác vàng. Hiện giấy phép của Bồng Miêu đã hết hạn tháng 3/2016, phía công ty đang xin gia hạn thêm. Mới đây tỉnh Quảng Nam cho biết đang đau đầu giữa việc gia hạn hay không gia hạn vì hiện Bồng Miêu đang nợ thuế, lỗ lớn nếu không gia hạn sẽ thất thu thuế, công nhân thất nghiệp dễ dẫn đến chuyển qua làm "vàng tặc". Đặc biệt, đại gia vàng này còn kéo được Ngân hàng Việt Á vào vòng xoáy thua lỗ. Theo tài liệu của Công ty Khoáng sản Quảng Nam, Phước Sơn đang thống nhất với Ngân hàng Việt Á - chi nhánh Đà Nẵng về việc thế chấp, cầm cố tài sản để vay vốn ngân hàng. Quá khó khăn, tháng 6/2015, Besra đã bán 35% vốn cho Công ty cổ phần vàng Việt Á (VACO). Sau thương vụ này, Besra nắm 50%, Việt Á 35%, Khoáng sản Quảng Nam 10% và Công ty Kiến Anh nắm 10%. Trả lời báo chí, cuối năm 2015, đại diện Besra cho biết, khi Việt Á mua lại cổ phần, họ sẽ tái đầu tư để đưa Phước Sơn quay lại hoạt động sản xuất tốt hơn, đồng thời xin thủ tục giãn nợ từ đợt nợ thuế kéo dài trước đó để trả trong một thời gian nhất định. Vì sao đại gia vàng Canada mắc nợ ngàn tỉ ở Việt Nam? Tập đoàn Besra đến từ Canada sở hữu một loạt các công ty khai thác vàng tại Việt Nam, trong đó có Bồng Miêu và Phước Sơn đang thua lỗ triền miên. Giá vàng biến động mạnh những năm 2010-2015 cùng với chi phí vay nợ tài chính lớn đã khiến Tập đoàn Besra có trụ sở ở Toronto - Canada thua lỗ lớn tại Việt Nam. Báo cáo của Viện Chiến lược ngân hàng, giai đoạn 2010-2012, giá vàng tăng mạnh, năm 2011 đạt đỉnh 1.895 USD mỗi ounce và cuối năm 2012 giảm xuống 1.657 USD. Sang năm 2013, kinh tế thế giới hồi phục đã đẩy giá vàng xuống mức 1.200 USD. Năm 2014, giá vàng dao động trong ngưỡng 1.230-1.330 USD một ounce. Năm 2016, giá tiếp tục xu hướng giảm dao động quanh mốc 1.200 USD.   Có mặt ở Việt Nam từ lâu song những năm gần đây, việc thua lỗ nặng của Besra mới được tiết lộ. Tổng doanh thu từ bán vàng của Phước Sơn và Bồng Miêu tăng nhanh qua các năm. Năm 2009, doanh thu đạt 16,4 triệu USD, năm 2010 đã tăng mạnh lên 36 triệu USD, năm 2011 doanh thu từ vàng đạt đỉnh lên 58,5 triệu USD. Tuy nhiên, mức lợi nhuận thu được lại khá bấp bênh, năm 2010 lỗ thuần trên 4 triệu USD. 2011 được coi là năm thành công nhất của đại gia Canada kể từ khi sang Việt Nam khai thác vàng. Cụ thể, Phước Sơn ghi nhận doanh thu vượt 39 triệu USD, lãi luỹ kế khoảng 10,2 triệu USD. Trong khi đó, Bồng Miêu lại tiếp tục điệp khúc lỗ luỹ kế tới 14 triệu USD, trong khi doanh thu chỉ đạt 19 triệu USD. Bersa thay đổi chế độ kế toán tính theo niên độ từ tháng 6/2012 đến tháng 6/2013, cũng từ đây lợi nhuận Phước Sơn sa sút chỉ còn khoảng hơn 29.000 USD, còn Bồng Miêu nâng lỗ luỹ kế lên mức 26,3 triệu USD, đơn vị kiểm toán đã nghi ngờ khả năng hoạt động liên tục của doanh nghiệp vàng này. Đại gia này tiếp tục trượt dài khi số lỗ luỹ kế của Bồng Miêu và Phước Sơn lên tới trên 1.000 tỷ đồng, vượt xa so với vốn góp. Nợ ngắn cũng lên tới 2.500 tỷ đồng. Từ 2015 đến nay giá vàng tiếp tục giữ vững ở mức thấp 1.200 USD một ounce, dự kiến mức lỗ của công ty sẽ cao hơn nữa. Theo kiểm toán, nhiều thời gian đơn vị này phải tạm dừng sản xuất. Vàng của Besra chủ yếu xuất khẩu nên sự biến động của thị trường vàng thế giới sẽ tác động lớn đến kết quả doanh thu và lợi nhuận của đơn vị này. Cuối năm 2014, tỉnh Quảng Nam bắt đầu truy thu thuế gần 400 tỷ đồng nợ từ năm 2012. Besra lý giải việc chậm nộp thuế là do giá vàng thế giới xuống quá thấp, khiến việc sản xuất bị lỗ theo. Năm 2012, vàng thành phẩm được bán với giá 1.700 USD một ounce nhưng năm 2015 chỉ còn khoảng 1.100 USD. Thêm vào đó, việc đầu tư lớn, công tác thăm dò tốn kém, hàm lượng vàng trong quặng không ổn định, thuế tài nguyên tăng… khiến chi phí sản xuất cao hơn. Tuy nhiên, ngay ở thời điểm giá vàng đạt 1.000-1.700 USD thì công ty lại sa sút lợi nhuận bất thường trong năm 2012 khiến dư luận nghi vấn. Thêm vào đó, dù lỗ triền miên song công ty này vẫn liên tục gia tăng sản lượng khai thác. Năm 2010, sản lượng bán vàng chỉ khoảng 827kg, đến năm 2013 đã bật lên 1,7 tấn, năm 2014 dự kiến tăng lên 1,85-2 tấn. Đặc biệt, mỏ Bồng Miêu lỗ luỹ kế gần 700 tỷ đồng, song công ty vẫn xin gia hạn giấy phép khôi phục hoạt động. Dù hứa sẽ cứu công ty con tại Việt Nam, song suốt một thời gian dài, phía công ty mẹ vẫn chưa rót vốn để phục hồi sản xuất. Thực tế, Tập đoàn Besra Gold ở Canada cũng đang khặp khó khăn với khoản lỗ luỹ kế đến đạt 145 triệu USD, âm vốn chủ sở hữu nên việc giải cứu Phước Sơn và Bồng Miêu vẫn còn mờ mịt. Đầu năm 2016, Besra Gold đã thực hiện gửi đề xuất tái cơ cấu, giãn nợ lên chính quyền thành phố Toronto. Công ty còn dự định niêm yết trên một trong các sàn chứng khoán Toronto, Australia… Tập đoàn Besra là tập đoàn lớn có trụ sở tại Toronto (Canada) có quy mô lớn, sở hữu nhiều công ty con chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực khai thác vàng. Dù Phước Sơn và Bồng Miêu đều được đăng ký kinh doanh tại Việt Nam, song chủ sở hữu vốn lớn nhất của các đơn vị này lại được thành lập ở "thiên đường thuế". Chẳng hạn, Phước Sơn thuộc sở hữu của Công ty New Vietnam Mining Corp  có đăng ký kinh doanh tại thiên đường thuế British Virgin Islands (BVI), hay như Bồng Miêu thuộc sở hữu của Formwell Holdings Limited cũng đến từ BVI. Ngoài ra, công ty sở hữu các công ty này đều đến từ đây. Mối quan hệ chồng chéo, phức tạp trong mô hình Tập đoàn Besra khiến dư luận đặt câu hỏi và chờ đợi sự minh bạch, công khai của công ty. Mới đây, Phước Sơn và Bồng Miêu đã có văn bản gửi Bộ Tài Chính kiến nghị việc tính thuế tài nguyên không phù hợp khi chỉ khai thác quặng sau đó chế biến khép kín chứ không bán ra bên ngoài. Do đó công ty kiến nghị tính thuế tài nguyên nhưng giảm trừ các khoản chi phí chế biến, bán hàng… Trước đó, công ty này phải chịu thuế tài nguyên phải nộp = Giá bán vàng thỏi dore x thuế suất thuế tài nguyên. Đồng thời, Bồng Miêu cũng đề nghị áp thuế giá trị gia tăng 0%. Tuy nhiên, Tổng cục Thuế đã bác đề xuất. Hiện nay, Besra phải đóng hơn 18 loại phí, thuế khác nhau, một số loại thuế suất cao so với các nước trong khu vực. Thuế thu nhập doanh nghiệp với kinh doanh vàng là 40-50%. Thuế tài nguyên vàng tăng lên 15%. (Theo VNE) Bạch Dương