EVN báo lãi cuối năm: Kiểu gì cũng lãi Cập nhật lúc 10:32 Theo chuyên gia, khi tính giá điện, về nguyên tắc, không bao giờ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chịu lỗ. Tại Hội nghị triển khai kế hoạch năm 2018, lãnh đạo EVN cho biết, Công ty mẹ EVN và cả chín tổng công ty đều có lãi, riêng doanh thu bán điện của tập đoàn tăng 8,94% so với năm 2016. Trước đó, khi đề cập đến phương án tăng giá điện thêm 6,08%, EVN nói rằng hoạt động sản xuất kinh doanh điện năm 2016 lỗ gần 594 tỷ đồng. Đáng nói nhất là khoản lỗ do chênh lệch tỷ giá của ngành điện hiện đang rất lớn, luỹ kế gần 9.800 tỷ đồng đến cuối năm 2016 và vẫn treo, chưa được hạch toán vào giá điện. Những tuyên bố của EVN khiến dư luận đặt câu hỏi về điệp khúc đến hẹn lại lên: cuối năm công bố lãi, nhưng khi nào cần tăng giá điện thì lại báo lỗ. Trước những nghi ngại này, chuyên gia năng lượng Ngô Đức Lâm (Liên minh Năng lượng bền vững Việt Nam) cho biết, cứ mỗi kỳ EVN muốn tăng giá điện đều nói hoạt động sản xuất kinh doanh điện không có lãi. Nhưng vừa qua, lý do EVN đưa ra chủ yếu là khoản lỗ do chênh lệch tỷ giá những năm qua rất lớn mà chưa được tính vào giá điện và giờ họ muốn tính vào.   Giá điện đã tăng thêm 6,08% lên mức bán lẻ bình quân mới 1.720,65 đồng một kWh từ 1/12/2017. "Giả thiết đặt ra là không phải vì lỗ mà EVN không tăng giá điện, ở đây là vì lợi nhuận. EVN thấy thấy lợi nhuận chưa đạt yêu cầu nên tăng giá điện, nhưng cách giải thích không thuyết phục. Cái gốc của vấn đề là phải tính giá điện như thế nào rồi mới bắt đầu nói chuyện lãi lời. Giá điện, đặc biệt là giá điện đầu vào, được cơ quan chuyên môn nào tính toán cụ thể? Xưa nay vẫn cứ nói mãi chuyện EVN phải minh bạch, các yếu tố để tính vào giá điện chưa được công bố rõ ràng, doanh nghiệp chỉ tính kinh doanh cuối năm đạt thế này nhưng tại sao tính ra như thế thì chưa được chỉ ra. Thực ra không phải không có cơ quan nào xem xét. Như EVN nói thì đã có cơ quan kiểm toán và nhiều cơ quan khác vào xem rồi nhưng cách xem đó là chưa thỏa đáng. Cũng đã có nhiều nhà khoa học, Hiệp hội Năng lượng, Hội Điện lực... phát biểu rằng tăng giá điện là hợp lý, thế nhưng vẫn cần có các tổ chức độc lập, ngoài các tổ chức nói trên, tham gia vào việc nào. Còn về nguyên tắc khi tính giá điện là phải có lãi, lãi bao nhiêu % đều được đặt vào giá điện, tức kiểu gì EVN cũng có lãi, trừ trường hợp đặc biệt như đợt nóng quá, nước không có không có, phải đốt bằng dầu... Thế nhưng vừa qua không có chuyện ấy. Chính vì thế, về nguyên tắc, không bao giờ ngành điện chịu lỗ", chuyên gia Ngô Đức Lâm chỉ rõ. Cũng theo vị chuyên gia, hồi đầu năm ngoái, khi Hội Điện lực phản biện cho việc tăng giá điện thì nói năm vừa qua nhiệt điện đốt nhiều và thủy điện sử dụng ít, về mặt khoa học thì xác định như vậy. Thế nhưng, khi EVN công bố tăng giá điện thì họ chỉ nói về vấn đề lỗ do chênh lệch tỷ giá và lần trước khi chuẩn bị tăng giá điện, tập đoàn cũng nói như vậy. "Những lập luận như vậy là không chặt chẽ và mâu thuẫn với nhau", ông Ngô Đức Lâm nói. Về khoản lỗ do chênh lệch tỷ giá, ông Lâm cho biết, trước đây đại diện Bộ Tài chính đã nói rõ: việc tăng này là cả một giai đoạn dài, nên phân bổ hàng năm chứ không phải cứ thấy được tăng là đưa hết vào giá điện. Mặt khác, đã là cơ chế thị trường sòng phẳng, tại sao EVN được tính khoản lỗ này mà doanh nghiệp khác không được tính vì doanh nghiệp nào cũng phải đối mặt với lỗ do chênh lệch tỷ giá. Đó là cạnh tranh không công bằng và mang tính chất áp đặt. Cuối cùng, nguyên tắc trên chỉ áp dụng cho cơ chế thị trường nhưng ngành điện hiện nay chưa có cơ chế thị trường một cách đúng đắn, vẫn là bao cấp. EVN không là thị trường mà được áp dụng tiêu chuẩn thị trường là chưa thỏa đáng. Bởi vậy, chuyên gia Ngô Đức Lâm nhấn mạnh, cần làm rõ ảnh hưởng của biến động tỷ giá trong giá điện tác động trực tiếp đến những thành phần nào; nhập nguyên liệu gì, giá ra sao cần rõ ràng thì mới nói chuyện tỷ giá ảnh hưởng... Ví dụ, nhập dầu phải dùng USD, nhưng nếu phát nhiệt điện nhiều, dùng than trong nước có phải trả USD hay không? Tất cả phải được tính toán chi li, cụ thể. "Câu chuyện muôn thuở trong vấn đề này vẫn là chuyện bao cấp và đằng sau nó có thể là lợi ích nhóm", vị chuyên gia nhận định. (Theo Đất Việt) Thành Luân