Đạo văn hay 'trích dẫn không chuyên nghiệp': Lời khó hiểu Cập nhật lúc 15:50                Những quy định về tiêu chuẩn trích dẫn các tài liệu tham khảo đã được Bộ GD-ĐT chỉ rõ, ngay từ bậc cử nhân đã thuộc lòng, nói gì bậc Tiến sĩ. Quy định việc trích dẫn cử nhân cũng nắm rõ Vừa qua, ngày 1/11/2017, TS Hồ Xuân Mai (Trung tâm nghiên cứu văn học và ngôn ngữ học, Viện Khoa học xã hội vùng Nam bộ) đã có thư tố cáo gửi ông Phạm Văn Đức - Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Giám đốc Học viện Khoa học xã hội. Trong đơn tố cáo, TS Hồ Xuân Mai đã cho rằng TS Trần Phương Nguyên - hiện là tiến sĩ ngành Ngôn ngữ học, đang công tác tại Viện Khoa học xã hội vùng Nam bộ, đã chép vài chục đoạn trong quyển Ngôn ngữ học xã hội - Những vấn đề cơ bản  tác giả Nguyễn Văn Khang khi viết luận án tiến sĩ. Ngoài ra, TS Hồ Xuân Mai cho rằng TS Trần Phương Nguyên đã đảo lộn, cắt xén và lắp ghép những đoạn khác nhau nên nếu không tinh ý thì chắc chắn sẽ khó phát hiện.   Trang luận án gây tranh cãi của TS Trần Phương Nguyên khi đưa 3 tiêu chí về cảnh huống ngôn ngữ theo tổng hợp của GS Nguyễn Văn Khang. Ngày 1/11/2017, sau khi nhận đơn Học viện đã lập Hội đồng thẩm định xem xét luận án tiến sĩ với đề tài "Cảnh huống ngôn ngữ ở cộng đồng Chăm tại TPHCM" của bà Nguyên. Sau khi thẩm định, Giám đốc Học viện Khoa học xã hội đã kết luận không có việc đạo văn trong công trình này. Đề tài có đóng góp mới, ý nghĩa lý luận và thực tiễn, đáp ứng tốt yêu cầu... Kết luận chỉ cho rằng luận án chưa chuyên nghiệp trong các trích dẫn từ trang 17 - 24. Đồng thời cũng khẳng định việc thiếu chuyên nghiệp trong trích dẫn nghĩa là chưa thực hiện đúng chuẩn trong quy định về trích dẫn. Chẳng hạn, trích nguyên văn thì phải để trong ngoặc kép, chú thích phía dưới trang sách. Hoặc nếu có nói theo tác giả khác thì cũng phải có mở ngoặc là xem nội dung này ở đâu. Hội đồng thẩm định đã xem xét kỹ và thấy việc trích dẫn chỉ vi phạm lỗi kỹ thuật trích dẫn chứ không đến mức đạo văn. Trước sự việc trên, trao đổi với Đất Việt, ngày 26/2, GS.TSKH Trần Duy Quý - nguyên Viện trưởng Viện Di truyền Nông nghiệp Việt Nam cho biết: "Quy định trích dẫn các công trình nghiên cứu khoa học được Bộ GD-ĐT cũng như các trường, các Viện quy định rất cụ thể. Nếu có dẫn thông tin dù một dòng cũng bắt buộc phải ghi nguồn trích dẫn, có hai hình thức trích dẫn là nguyên văn hoặc theo ý. Nếu trích nguyên văn thì phải để trong ngoặc kép, dẫn tên đề tài, tác giả, năm nào, còn nếu trích dẫn lấy ý thì vẫn phải ghi tên tác giả, tên đề tài đã tham khảo. Trong trường hợp, lấy nguyên thông tin từ luận án của người khác chỉ sửa vài từ rồi không ghi dẫn nguồn sẽ được coi là đạo văn, đạo công trình cảu người khác. Ở trường hợp trên, nếu trích dẫn thiếu chuyên nghiệp ở 1 trang thì còn chấp nhận được là sửa, chứ 7 trang thì khá nhiều không phải ít, nên cũng khó có thể nói rằng chỉ là sơ suất khi trích dẫn. Đơn giản khi làm Tiến sĩ thì đã phải nắm bắt được quy định trích dẫn ngay từ bậc cử nhân Đại học, nên nếu bảo chưa nắm rõ hay thiếu chuyên nghiệp là khó chấp nhận. Hoặc chỉ có trường hợp học đến học vị Tiến sĩ nhưng chưa từng làm khóa luận, luận văn nên mới không biết cách trích dẫn tài liệu.  Tôi cũng có biết một vài trường hợp chỉ nắm thuộc ý, rồi không nhớ tên tài liệu gốc, rồi chẹp miệng chấp nhận dễ dãi với bản thân, rồi lấy của người khác. Và bình thường ngay khi đưa ra Hội đồng bảo vệ, các phản biện sẽ yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung ngay trước khi nộp liên chiểu và công nhận học vị". Không sửa đúng thì bác bỏ công trình nghiên cứu Ở góc độ khác, theo ông Quý, nếu luận án trên đã nộp lưu chiểu mà chưa sửa vẫn còn lỗi sai thì phải dựa vào quy định Bộ GD-ĐT mới để xử lý, nếu thực chất không xứng đáng thì phải xem xét lại. Bằng cách mở lại biên bản hội đồng đã góp ý, có nhắc đến việc nghiên cứu sinh phải chính xác hóa lại các tài liệu tham khảo, trích dẫn nguyên gốc ở đâu hay không? Nếu có mà nghiên cứu sinh không sửa thì đó là lỗi của họ, còn nếu hội đồng không yêu cầu sửa thì đó cũng là lỗi của hội đồng cả Chủ tịch và 2 phản biện.   Học viện Khoa học xã hội khẳng định luận án tiến sĩ chỉ thiếu chuyên nghiệp khi trích dẫn Kết luận mới đây của Học viện Sau Đại học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nói luận văn không đạo văn chỉ trích dẫn thiếu chuyên nghiệp thì phải cũng nêu cụ thể ra thiếu chuyên nghiệp ở đâu. "Ở nước ngoài, họ làm rất thận trọng, sau khi chấm công nhận học vị rồi khác với Việt Nam họ còn vòng phản biện kín. Phản biện độc lập là Chủ tịch hội đồng, hai phản biện chính, cùng hội đồng công khai, nhưng còn có 2 phản biện kín, luận án nếu thông qua hội đồng phản biện độc lập mà hai phản biện kín không đồng ý thì cũng không thông qua. Sau đó, Luận án được trưng bày ở thư viện 6 tháng, sau đó hội đồng bảo vệ sẽ bỏ phiếu, làm hồ sơ, cuối cùng, 2 người đúng chuyên ngành sẽ đọc lại luận văn ấy, sau đó có ý kiến đồng ý mới bắt đầu đánh máy cấp bằng, coi như hậu kiểm. Thậm chí, nếu trích dẫn sai quy định là họ xử lý, bác ngay công trình, sửa không đúng thì kiên quyết loại", ông Quý nhấn mạnh. (Theo Đất Việt) Châu An