Mỹ sẽ bán vũ khí cho Việt Nam dù có ý kiến bàn lui

Cập nhật lúc 16:16            

(Tin Nóng) Tuy vẫn còn những ý kiến bàn lui trong Quốc hội Mỹ về việc bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, nhưng lệnh này sẽ vẫn được nới lỏng để đối phó với một Trung Quốc hung hăng, theo ý kiến của một chuyên gia quân sự trên tạp chí National Defense (Mỹ) ngày 29.8.

 Với mối quan hệ Việt Nam - Mỹ đang ấm lên, người ta đang đặt câu hỏi về việc duy trì lệnh cấm bán vũ khí sát thương của Mỹ cho Việt Nam.

Một số quan chức chính phủ ở cả Mỹ và Việt Nam đang vận động để dỡ bỏ lệnh cấm trên, với lý do cần phải tăng cường khả năng phòng thủ của Việt Nam khi đối mặt với một Trung Quốc đang nổi lên, theo một báo cáo tư vấn gần đây của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ).

Trong thập kỷ qua, Mỹ đã phát triển một quan hệ cộng tác chặt chẽ với Việt Nam, và quân đội hai nước đã có mối quan hệ chiến lược gần gũi. Đại tướng, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ Martin Dempsey đã đến thăm Việt Nam vào giữa tháng 8.2014 và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel dự tính sẽ đến Việt Nam vào tháng 11, theo CSIS.

Mặc dù có những tiến bộ trong quan hệ hai nước, đến nay Mỹ vẫn duy trì lệnh cấm bán vũ khí sát thương với cái cớ về nhân quyền.

Tuy nhiên, việc xem xét dỡ bỏ lệnh cấm này đã được khởi động kể từ đầu mùa hè năm nay.

Với sự hỗ trợ từ những người ủng hộ như Thượng nghị sĩ John McCain (Đảng Cộng hoà), Ted Osius, tân Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, các cuộc hội đàm về bãi bỏ lệnh cấm bán vũ khí đã gia tăng. Các quan chức Việt Nam cũng ủng hộ việc bỏ lệnh cấm này.

Ông Daniel Darling, chuyên gia phân tích thị trường quân sự châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương, thuộc Tổ chức Dự báo quốc tế (Forecast International, ở bang Connecticut, Mỹ), nhận xét rằng quá trình nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam tuy diễn ra chậm nhưng tiến triển ổn định từ giữa thập kỷ qua.

Quan hệ giữa hai nước đã ấm lên đáng kể từ thời chính quyền Clinton, và tiếp tục cải thiện dưới thời chính quyền Bush và Obama sau đó, ông Darling nói.

“Mỹ và Việt Nam chia sẻ các mối quan hệ kinh tế, quan tâm về an ninh hàng hải, và đặc biệt lo ngại về những tham vọng lâu dài của Trung Quốc”, theo ông Darling.

Các vấn đề liên quan đến Trung Quốc có tầm quan trọng đặc biệt đối với lợi ích thương mại và an ninh hàng hải của Mỹ trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Vị trí của Việt Nam tạo cho nước này một chỗ đứng địa lý mạnh mẽ trong khu vực. Và trong khi căng thẳng giữa Trung Quốc và Việt Nam đã có từ lâu đời, sự gia tăng gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông đã trở thành một chất xúc tác để thảo luận việc dỡ bỏ cấm vận vũ khí.

Chuyên gia Darling nói rõ hơn: "Sự cố mới nhất hồi tháng 5 liên quan đến việc công ty dầu khí CNOOC của Trung Quốc hạ đặt giàn khoan dầu ở vùng biển Việt Nam đã gây ra sự phản đối công khai tại Việt Nam".

Tuy nhiên, cũng có một số người cho rằng sự hung hăng của Trung Quốc như là một động lực để dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí có thể không tạo nên một liên minh hiệu quả giữa Mỹ và Việt Nam.

Chẳng hạn, ông Olivia Enos, một trợ lý nghiên cứu tại Viện Davis nghiên cứu An ninh quốc gia và Chính sách đối ngoại (thuộc Quỹ Heritage Foundation) thì cho rằng: "Không còn nghi ngờ rằng sự hung hăng của Trung Quốc sẽ là một yếu tố quan trọng trong quyết định dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, nhưng đó không phải là yếu tố duy nhất. Ngoài ra còn có một thực tế là Việt Nam không nhất thiết phải chia sẻ lợi ích của Mỹ trong việc tạo thế cân bằng với Trung Quốc, một giả định làm nền tảng cho nhiều vận động về vấn đề này".

Còn theo báo cáo của CSIS, một vài quan chức ở Washington lo ngại việc dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí cho Việt Nam để ngăn chặn sự hung hăng của Trung Quốc làm họ có nguy cơ mất đòn bẩy về các vấn đề nhân quyền.

Nếu gạt những vấn đề này sang một bên, thì việc mua sắm vũ khí của Việt Nam sẽ có ít tác động đối với ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ, khi ngân sách quốc phòng Việt Nam được cho là vào khoảng 3 - 3,5 tỉ USD/năm, nghĩa là có sức mua hạn chế để mở rộng kho vũ khí, theo ông Darling. Việt Nam cũng duy trì mối quan hệ gần gũi với Nga khi mua vũ khí.

Binh luận về những ý kiến bàn lui về việc dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí cho Việt Nam, chuyên gia Darling nói: “Trong khi chuyến thăm gần đây của đại tướng Martin Dempsey đến TP.HCM là một chỉ báo tốt cho việc bình thường hóa hoàn toàn quan hệ hai nước, thì việc thúc đẩy tiến trình này sớm hơn vẫn còn là một câu hỏi.

Nhiều người trong Quốc hội Mỹ tiếp tục nêu ý kiến về vấn đề nhân quyền của Việt Nam, nhưng những mối quan tâm nhân quyền tương tự trong quốc hội với Indonesia đã không ngăn cản chính quyền trước đó bãi bỏ lệnh cấm vận vũ khí với Indonesia. Nếu ta xem đây là một đối tác có giá trị trong việc cùng chống lại hải tặc đang gia tăng, chống lại việc buôn lậu vũ khí hay với một đối thủ chiến lược, thì các trường hợp ngoại lệ sẽ hầu như luôn được thực hiện".

(Theo Thanh niên) Anh Sơn