Quan hệ quốc tế

 

Libya: Seif al-Islam Gaddafi tái xuất, đạo diễn phải thay kịch bản? Cập nhật lúc 09:06      Khi Seif al-Islam Gaddafi tái xuất, khả năng hậu duệ nhà Gaddafi sẽ chiếm "tọa độ chết", khiến cho việc giải bài toán Libya sẽ càng trở nên học búa... Seif al-Islam Gaddafi chọn thông báo tái xuất trên một tờ báo Mỹ Ngày 30/7 vừa qua, Seif al-Islam Gaddafi, con trai cố Tổng thống Libya Muammar al-Gaddafi, đã có một cuộc trả lời phỏng vấn với The New York Times, một sự kiện hiếm hoi của giới truyền thông về nhân vật đặc biệt này. Seif al-Islam trả lời phỏng vấn tờ báo Mỹ tại một căn biệt thự hai tầng sang trọng bên trong một khu nhà ở Zintan, phía tây Libya. Điều này chứng tỏ con trai cố lãnh đạo Libya không rời khỏi quốc gia Bắc Phi này như nhiều lời đồn thổi. Ngay trong lần xuất hiện công khai đầu tiên trên truyền thông, Seif thể hiện khát vọng  muốn "khôi phục lại sự thống nhất và bình yên của Libya, mà đã mất sau một thập kỷ hỗn loạn. Và Seif không loại trừ khả năng ứng cử tổng thống Libya". Động lực để "Thái tử nhà Gaddafi" quyết định quay lại đời sống chính trị Libya bởi sau khi đất nước Libya được "xóa độc tài-gieo dân chủ", người dân Libya chẳng có gì ngoài sự khốn khổ, xã hội Libya chẳng còn gì ngoài chia rẽ, mâu thuẫn.  chia sẻ Phóng to Seif al-Islam Gaddafi đã quyết định tái xuất, bắt đầu từ trên truyền thông Mỹ Seif al-Islam cho biết hiện nay ông ta là một công dân tự do nên hoàn toàn có thể trở lại đời sống chính trị Libya. Thậm chí, điều đó còn dễ dàng bởi "những người bắt giữ ông ta trước đây bây giờ là bạn của ông ta”.“Đã đến lúc quay về với hình mẫu của quá khứ. Bởi đất nước thì quỳ gối, còn người dân thì không có tiền cũng chẳng có an ninh. Hiện tại ở đất nước chúng tôi, sự sống không tồn tại một cách đúng nghĩa", The New York Times tường thuật. Seif al-Islam nói với The New York Times rằng, những người từng đứng lên lật đổ chế độ Gaddafi cuối cùng đã nhận ra ông ta có thể là một đồng minh mạnh mẽ, chứ không còn là kẻ thù nên không nuôi lòng thù hận nữa. Khi tờ báo Mỹ đặt vấn đề Seif trở lại chính trường Libya sẽ gặp trở ngại từ lệnh bắt giữ của ICC, ông ta "tin tưởng rằng những vấn đề pháp lý này có thể được thương lượng nếu đa số người dân Libya chọn ông ta làm lãnh đạo của họ". Tờ báo Mỹ nêu hoài nghi về cơ hội thành công của Seif, vì từ tháng 10/2020,sau lệnh ngừng bắn, an ninh ở Libya đã được cải thiện, và tháng 3/2021, chính phủ lâm thời thành lập đã giúp kinh tế-xã hội Libya tốt hơn. Yếu tố Gaddafi có thể đã nhạt nhòa. Song Seif al-Islam khẳng khái : “Tôi đã rời xa người dân Libya trong 10 năm. Tôi cần phải quay lại từ từ, từng bước một... Tôi phải làm sống lại hình ảnh trong tâm trí người dân Libya dần dần, từng chút một”. Theo The New York Times, không ngẫu nhiên Seif chọn trú ngụ trong ngôi nhà ông ta đã ẩn nấp trong quá trình trốn chạy năm 2011, rồi cũng chọn xuất hiện công khai lần đầu tiên trên truyền thông từ chính nơi này, rõ ràng con trai Gaddafi đã tái xuất. Khi Seif al-Islam Gaddafi tái xuất, các đạo diễn phải thay đổi kịch bản? Theo giới phân tích, The New York Times chọn thời điểm tiếp cận Seif al-Islam cũng như con trai cố lãnh đạo Gaddafi chọn thời điểm để xuất hiện lần đầu tiên trên truyền thông kể từ năm 2014, đều là sự tính toán của hai bên.  Đây là thời điểm một năm trước diễn ra các cuộc biểu tình tại 3 thành phố Sirte, Bani Walid và Ghat nằm ở phía bắc Libya, ủng hộ Seif al-Islam Gaddafi, con trai cố Tổng thống Muammar al-Gaddafi, trở lại chính trường - tháng 8/2020. Những người biểu tình khi đó giơ cao ảnh của cố Tổng thống Gaddafi, ảnh các con trai của ông là Seif Al-Islam, Mutassem và Khamis, cùng những lá cờ màu xanh và kêu gọi Seif al-Islam nhanh chóng quay trở lại đời sống chính trị Libya. Dòng người biểu tình ở Sirte, Bani Walid và Ghat, hô vang các khẩu hiệu ủng hộ chế độ của Đại tá Gaddafi đồng thời khẳng định sẵn sàng bầu Seif al-Islam làm lãnh đạo quốc gia Bắc Phi này. Theo Tạp chí Foreign Policy Journal của Mỹ, dù chính quyền Tổng thống Gaddafi bị lật đã chục năm rồi, di sản của ông vẫn nhận được sự ủng hộ nhiều hơn bất kỳ lực lượng chính trị nào khác. Ngoài những người dân Lybia đang mệt mỏi với vòng xoáy vô định thì còn có hơn 1 triệu người Libya đang lưu vong tại Ai Cập và hơn 300.000 người phiêu bạt ở Trung Đông - tương đương 1/4 dân số Libya - sẵn sàng trở về, nếu Seif được tạo cơ hội.   chia sẻ Phóng to Vòng xoáy vô định tại Libya là điều kiện cần và đủ cho hậu duệ nhà Gaddafi tái xuất Vì vậy, các cuộc biểu tình ủng hộ ủng hộ Seif al-Islam Gaddafi được xem là chuyển động chính trị rất đáng chú ý trong đời sống chính trị-xã hội Libya trong bối cảnh đất nước này chưa biết đến khi nào mới thoát ra khỏi vòng xoáy vô định. Chưa thể đánh giá hiệu ứng từ chuyển động chính trị này ra sao, nhưng chỉ hai tháng sau - tháng 10/2020 - các lực lượng kiểm soát hai miền Đông-Tây của Libya đã ký thỏa thuận ngừng bắn, rồi tháng 3/2021 thì một chính phủ lâm thời được thành lập. Với tình hình chính trị-xã hội tại Libya hiện nay, cơ hội cho các toan tính chính trị rất ít, nên chắt lọc và khai thác cơ hội là cực kỳ quan trọng. Với Seif, hiệu ứng tích cực từ các chuyển động chính trị trong một năm qua là cơ hội lớn không thể bỏ qua. Dường như The New York Times cũng xem đây là cơ hội để khai thác giá trị truyền thông từ khả năng tái sinh hình mẫu chế độ Gaddafi trong đời sống chính trị - xã hội Libya, vì vậy tờ báo Mỹ đã tiếp cận 'Thái tử nhà Gaddafi" và Seif đã đồng ý tái xuất. Tuy nhiên, từ tái xuất trên truyền thông Mỹ đến tái xuất trong thực tế đời sống chính trị - xã hội Libya là cả một quá trình nan giải với Seif al-Islam Gaddafi, vì quá nhiều rào cản với ông ta, cả trong nước và quốc tế, cả pháp luật và chính trị. Do vậy, chưa thể đánh giá khả năng tái xuất chính trường và xác suất thành công của Seif. Song theo giới phân tích, hiệu ứng từ việc "Thái tử nhà Gaddafi" tái xuất, dù trên truyền thông, sẽ rất lớn, có thể buộc các đạo diễn ván cờ Libya phải đổi kịch bản. Theo thỏa thuận giữa các phe phái tại Libya và các đồng bảo trợ cho ván cờ chính trị Libya, tháng 12/2021 sẽ diễn ra tổng tuyển cử ở quốc gia Bắc Phi này để nhân dân ủy thác quyền lực cho những người họ tin có thể điều hành và quản lý đất nước. Đã 8 năm người dân Libya mới được thực hiện quyền của mình, và đã hơn 5 năm đất nước Libya được quản lý, điều hành và thể hiện chính thể quốc gia trong quan hệ đối ngoại không phải bởi những người được nhân dân Libya ủy thác quyền lực. Nghị viện Libya - định chế chính trị căn bản - được người dân Libya bầu lên nhưng không được thể hiện chính thể quốc gia trong quan hệ đối ngoại, còn các chính phủ lâm thời không phải được bầu chọn bởi cơ quan đại diện quyền lực của nhân dân. Đây chính là hạn chế của các lực lượng chính trị đáng kiểm soát Libya và cũng là tọa độ chết trong sơ đồ của các kịch bản nhằm giải bài toán khó Libya. Và để điều chỉnh tọa độ chết này thì phải có thế và lực. Khi Seif al-Islam Gaddafi tái xuất thì hoàn toàn có khả năng hậu duệ nhà Gaddafi sẽ chiếm tọa độ chết, khiến cho việc giải bài toán Libya sẽ càng trở nên học búa với cả tác giả kịch bản và đạo diễn ván cờ Libya bấy lâu nay. Đây sẽ là cơ hội cho một kịch bản khác với đạo diễn khác và thực thể sẽ hưởng lợi thế này là Nga. Bởi yếu tố Nga hiện vẫn gần như tàng hình tại Libya, mà được cho là Moscow tìm cách đưa Seif trở lại với vai trò nòng cốt trong ván cờ chính trị  Libya.  chia sẻ Phóng to Tổng thống Putin luôn để các quân cờ trong ván cờ Libya là ẩn số của một bài toán khó Tháng 11/2018, người đứng đầu Nhóm Liên lạc Nga về giải quyết vấn đề Libya Lev Dengov từng cho biết Moscow vẫn liên lạc thường xuyên với Seif al-Islam Gaddafi. Song Moscow không hề tiết lộ thêm điều gì về "Thái tử nhà Gaddafi". Đùng một cái, Seif al-Islam Gaddafi thông báo tái xuất trên một trong những tờ báo nổi tiếng nhất nước Mỹ. Không biết có phải là Seif thực hiện điều này theo ý đồ của Moscow hay không, nhưng rõ ràng Nga đã hưởng lợi từ sự kiện này. Nếu như Moscow luôn để Seif al-Islam Gaddafi là ẩn số, thì The New York Times đã giúp đưa "Thái tử nhà Gaddafi" trở thành đáp số. Vậy là truyền thông Mỹ đã giải giúp Nga bài toán, bây giờ Moscow chỉ cần thêm lời giải cho phép giải nữa là xong. Trong trường hợp này, rõ ràng đạo diễn phải điều chỉnh kịch bản, thậm chí phải thay đổi kịch bản thì mới hy vọng xóa được tọa độ chết trong sơ đồ giải bài toán Lybia. Chưa biết mọi việc sẽ diễn tiến ra sao, chúng ta cùng chờ xem. (Theo Đất Việt) Ngọc Việt