13:11

Xăng dầu: Giá tăng nhanh, bất ổn xử lý chậm (VEF.VN) - Xăng dầu tăng giá là điều không tránh khỏi khi mà giá thế giới tăng và mặt hàng này đang được thả dần theo cơ chế thị trường. Tuy nhiên, nếu như việc tăng giá thực hiện rất nhanh thì việc quản lý thị trường mà nổi bật là tình trạng găm hàng trục lợi và tình trạng tràn lan xăng kém chất lượng… lại rất chậm được giải quyết. Đây hẳn là một nghịch lý.     Nhanh như tăng giá Không phải chờ đợi quá lâu, chỉ mấy tiếng đồng hồ sau khi phương án điều hành thị trường được Bộ Tài chính thông qua, giá xăng dầu đã được các doanh nghiệp (DN) đồng loạt điều chỉnh tăng, đa số DN đều áp dụng mức tối đa có thể. Thời gian tăng giá xăng cũng đúng quy định cho phép. Nếu tính từ ngày 20/7 tới nay mặc dù xăng dầu đã tăng tới 4 lần (tính riêng trong tháng 8 là 3 lần) nhưng mỗi lần đều cách nhau đảm bảo đúng với quy định hiện hành là khoảng cách giữa những lần điều chỉnh tối thiểu là 10 ngày. Theo Bộ Tài chính, giá xăng dầu thế giới gần đây tăng khá mạnh, tính tới 27/8 giá xăng thành phẩm tăng 13,24% so với 30 ngày trước và giá cơ sở theo đó cao hơn giá bán lẻ khoảng 1.450 đồng/lít. Giá các loại dầu cũng tăng nhưng ở mức thấp hơn. Theo lý giải của Bộ Tài chính, mức tăng nói trên là chỉ bằng khoảng 50% so với mức chênh của giá thế giới do chưa tính tới lợi nhuận định mức vào 1 phần bù đắp từ Quỹ bình ổn. Rõ ràng, việc điều chỉnh giá xăng theo Nghị định 84 là: Nếu giá cơ sở tăng 7% so với giá bán lẻ, doanh được quyền định giá. Nếu mức tăng này từ trên 7-12%, doanh nghiệp được tăng 60%, 40% bù từ Quỹ. Còn nếu tăng giá cơ sở trên 12% thì Nhà nước sẽ can thiệp. Tuy nhiên, điều mà nhiều người dân còn băn khoăn là giá xăng dầu được điều chỉnh rất nhanh nhưng khi giá thế giới giảm thì DN phản ứng rất chậm. Thực tế, giá xăng được DN theo dõi sát và tính toán từng ngày, nên chỉ cần đến đủ ngưỡng thời gian và mức tăng giá là DN lập tức đề xuất tăng giá. Và theo cơ chế mới, thì các đề xuất này cũng lập tức được đáp ứng sau đó không lâu. Thậm chí, sau đợt tăng giá mới nhất ngày 28/8, các DN chưa thỏa mãn vì vẫn còn chịu lỗ và đang tính toán cho một đợt tăng mới nếu giá xăng dầu thế giới không xoay chiều giảm mạnh. Và cứ đúng theo cơ chế giá thị trường, nếu nhà nước không áp dụng các công cụ điều tiết khác như thuế, quỹ bình ổn thì giá sẽ buộc phải tăng đúng hạn theo yêu cầu của DN. Còn nhớ, trong lần giảm giá xăng gần nhất (21/6), giá xăng A92 và giá dầu diezel bán lẻ đã được điều chỉnh giảm tương ứng là 700 đồng và 400 đồng mỗi lít. Đây là lần giảm giá thứ 4 trong năm 2012, nhưng tổng mức giảm của cả 4 lần khá khiêm tốn ở con số 2.600 đồng/lít Vào thời điểm đó, có không ít ý kiến cho rằng đây là mức giảm chưa thật sự thỏa đáng trong bối cảnh giá xăng dầu thế giới đã giảm rất mạnh trong gần 1 tháng liền, xuống dưới 100 USD/thùng. Các doanh nghiệp, khi đó, được cho là có lãi tới hơn 1.000 đồng, thậm chí mức lãi được nhiều ý kiến xác nhận lên tới 2.000 đồng/lít. Theo tính toán của các chuyên gia khi đó, doanh nghiệp lãi từ 1.400-1.900 đồng/lít và các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu và các tổng đại lý đã tăng chiết khấu bán hàng cho đại lý với mức 550-600 đồng/lít xăng và 650-700 đồng/lít dầu. Nghịch lý tăng nhanh, giảm chậm và nhỏ giọt đã khiến hàng loạt các hàng hóa và dịch vụ khác “ăn theo” và cũng… không chịu giảm khi thị trường ổn định trở lại. Bó tay với găm hàng và xăng bẩn? Trong khi việc tăng giá thực hiện một cách nhuần nhuyễn và nhanh chóng thì vấn đề quản lý chất lượng xăng dầu và ngăn chặn tình trạng đại lý găm hàng, đóng cửa không bán hàng… được xử lý rất chậm, không đáp ứng được sự mong đợi của người dân. Thậm chí, những vấn đề này cứ nóng lên vì sự bức xúc của dư luận rồi lại lặng xuống mà không có cách nào để xử lý triệt để từ cơ quan chức năng. Tình trạng găm hàng khi giá xăng dầu sắp tăng với lý do như “thiếu xăng”, “mất điện”… cũng gây ra bức xúc rất lớn vốn đã tồn tại từ lâu đã bùng phát mạnh trong hai lần tăng giá gần đây. Mặc dù lý do đóng cửa thì ai cũng đoán rằng là do các DN, đại lý, cửa hàng găm hàng chờ giá lên nhưng việc xử phạt xem ra rất ít, thậm chí những hình thức nhắc nhở, cảnh cáo, đe dạo rút giấy phép… không khiến cho các nhà kinh doanh lo sợ. Thậm chí, tình trạng găm hàng cứ lặp đi, lặp lại như một thách thức, các đại lý bán lẻ, DN đầu mới tìm đủ lý do biện minh… còn cơ quan quản lý thì dường như bất lực dù đã tăng hết quân đi kiểm tra, cảnh báo hết mức nhưng không giải quyết được tình hình. Nếu cứ cung cách quản lý cũ, những tai họa thế này sẽ tái diễn. Không chỉ chịu cảnh “khát xăng” người tiêu dùng trên cả nước còn đang phải đối mặt với tình trạng xăng dầu dởm, có khả năng gây ra cháy nổ xe. Phản ánh của người tiêu dùng và báo chí gần đây cho thấy, hiện tượng xăng dầu dởm đang là 1 vấn nạn đe dọa tới sự an toàn của người dân. Thời gian vừa qua, có rất nhiều phương tiện giao thông như xe máy, ô tô cháy nổ và nó khiến cho nhiều người nghi ngờ về chất lượng xăng dầu. Hiện tượng này đã xảy ra dồn dập hơn 1 năm qua nhưng việc phanh phui các cơ sở sản xuất, kinh doanh xăng dầu dởm xem ra rất chậm chạp và nếu có được phát hiện thì cũng không được xử lý mạnh tay. Rõ ràng, tránh nhiệm bán xăng dởm trước tiên thuộc về các cây xăng và từ đó việc truy cứu tiếp các đơn vị cung cấp cũng rất dễ dàng nhưng cho tới nay tình trạng xăng dầu dỏm vẫn được được phát hiện ngày càng nhiều. Nó cho thấy 1 điều là việc điều hành quản lý thị trường xăng dầu hiện vẫn vẫn còn nhiều hạn chế. Những vấn nạn trên đây tồn tại trong thị trường mà người tiêu dùng phải chấp nhận vì cơ quan nhà nước xử lý quá chậm. (VietNamnet) Mạnh Hà