Nhà đầu tư chỉ cần "đặt gạch" vào dự án BOT rồi… thu tiền tỷ Cập nhật lúc 15:56 Sáng 8.9, tại Tọa đàm khoa học Các dự án BOT - Chính sách và Giải pháp, các chuyên gia, nhà nghiên cứu cho rằng BOT đang trở thành mảnh đất màu mỡ của nhóm quan hệ thân hữu, các chủ đầu tư chỉ cần "đặt gạch" vào dự án còn vốn do Nhà nước và ngân hàng lo.   Quang cảnh buổi Tọa đàm khoa học Các dự án BOT - Chính sách và Giải pháp ngày 8.9. Ảnh: Thành An Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam cho biết, ông đã theo dõi, quan sát BOT từ năm 1998 - thời điểm Việt Nam có nghị định đầu tiên về BOT. Đến năm 2008 ông đã dự kiến được những gì xảy ra hiện nay. “Khi đó, tôi và nhiều chuyên gia đã đoán được hệ lụy xảy ra từ các dự án BOT như ngày hôm nay” - luật sư Lập chia sẻ. Cũng đến từ Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam - Trọng tài viên Trương Thanh Đức cho rằng: Đối với BOT quan trọng nhất là vốn, nhưng ở Việt Nam chúng ta nhiều nhà đầu tư không cần vốn chỉ cần "đặt gạch" vào dự án còn lại vốn là Nhà nước lo. "Khi muốn thực hiện các dự án BOT, nhà đầu tư chỉ lo làm sao vào được dự án, đặt được là "ăn chắc mặc bền", còn vốn chủ yếu là nhà nước và các ngân hàng lo. Như dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, chủ đầu tư chỉ phải lo hơn 10% vốn, còn lại là vay ngân hàng" - luật sư Đức nói. Luật sư Đức nhấn mạnh: "Tôi thấy không ổn khi nhiều quận, huyện cũng có thể ký hợp đồng BOT với chủ đầu tư có tổng mức đầu tư hàng trăm tỷ đồng. Sở dĩ có chuyện đó vì dự án BOT không có rủi ro về vốn gốc, vốn lãi nên chỉ cần “đặt gạch” vào dự án là xong".   Ông Nguyễn Nam Cường – Nguyên chuyên viên cao cấp, Văn phòng chính phủ, Vụ trưởng – Tổng lãnh sự Việt Nam tại Lào. Ảnh: Thành An Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Nam Cường – nguyên chuyên viên cao cấp, Văn phòng chính phủ, Vụ trưởng – Tổng lãnh sự Việt Nam tại Lào cho rằng: Nhiều nhà đầu tư đang thực hiện dự án BOT theo hình thức “tay không bắt giặc”. Bởi họ không cần kinh nghiệm, không cần quá nhiều vốn. Sau khi vào được dự án, hầu hết vốn sẽ đi vay, thực hiện thì thuê đơn vị thi công. ““Lâu nay, BOT là mảnh đất màu mỡ đúng ra là đất của nhóm quan hệ thân hữu vì không có tính công bằng ở đây bởi nếu công bằng thì ai cũng làm được với kiểu "tay không bắt giặc" như này. Không có kinh nghiệm, không vốn, nếu được quyết định thì đi vay. Không phải vay ngân hàng thương mại mà vay hẳn ngân hàng chính sách, đó mới là điều nguy hiểm” – ông Cường đánh giá. Tổng lãnh sự Việt Nam tại Lào dẫn chứng, ở Lào không có trạm BOT giao thông bởi lưu lượng giao thông không đáng thu. Nhà nước bỏ ra toàn bộ kinh phí để xây các công trình giao thông và không lập trạm thu phí. Các dự án BOT chủ yếu là lưới điện, Chính phủ của họ kêu gọi các nhà đầu tư làm lưới điện. Họ quy hoạch điện trong các thành phố đâu ra đấy, rất văn minh không giống ở Việt Nam. Còn tại vùng Đông Bắc Thái Lan, cả 18 tỉnh thuộc khu vực này không có trạm BOT nào dù đường giao thông nước này tốt kém hơn nhiều lần so với Việt Nam. Thỉnh thoảng họ bảo dưỡng, sửa chữa nhưng không thu phí. Tại đây, ông Bùi Danh Liên - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng, vấn đề BOT chúng ta đã nói quá nhiều mà bây giờ vẫn phải làm hội thảo, phải tham gia ý kiến với Chính phủ đó là điều đáng tiếc. Ông Liên cho rằng việc đầu tư BOT là rất tốt, doanh nghiệp vận tải, người dân được đi trên những con đường bóng loáng, tốc độ nhanh, đỡ tốn xăng dầu… nhưng quá trình thực hiện có những bất cập nên làm méo mó chủ trương tốt của Đảng, Nhà nước. Ông mong rằng phía cơ quan nhà nước khẩn trương khắc phục những tồn tại đó. (Theo Dân Viêt) Thành An TS Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, ngày 8/9 cho rằng thu phí BOT hiện nay như kiểu trấn lột; người dân không đi trên đường BOT thì không thể thu phí; không thể đường tránh một chỗ, đặt trạm thu phí chỗ khác.   Đây là phát biểu của TS Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, tại buổi Tọa đàm "Dự án BOT - Chính sách và giải pháp" do Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) phối hợp với Viện nghiên cứu chính sách, pháp luật và phát triển (Viện PLD) tổ chức sáng 8/9 tại Hà Nội. TS Nguyễn Sỹ Dũng cho rằng BOT (hợp đồng theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) đang có nhiều điều không ổn, và nếu không xử lí sớm thì bất ổn sẽ xảy ra. Về hợp đồng BOT, ông Nguyễn Sỹ Dũng cho rằng tất cả các cổ đông liên quan đều phải được có ý kiến, không thể chỉ có chủ đầu tư, nhà thầu, cơ quan quản lí trực tiếp được có ý kiến. "Cổ đông lớn nhất là lợi ích quốc gia, giờ ai đại diện không rõ. Nói Bộ Giao thông Vận tải đại diện lợi ích quốc gia thì xin lỗi…"- TS Nguyễn Sỹ Dũng bày tỏ. Cổ đông thứ hai, theo TS Nguyễn Sỹ Dũng, phải được có ý kiến, đó là người dân. Ai đại diện cho người dân? Quốc hội đại diện thì Quốc hội phải tham gia thế nào đó? Thứ ba là những nhà làm kinh tế vận tải, đó là người chi tiền, khách hàng. Không thể có chuyện khách hàng không được có ý kiến. "Rõ ràng khách hàng là thượng đế. Thượng đế gì mà bắt trả bao nhiêu phải trả bấy nhiêu. Rõ ràng trong hợp đồng của BOT, rất nhiều cổ đông của BOT không được có ý kiến. Tôi cho rằng từ nay trở đi phải nên thay đổi"- TS Dũng nói. Về giải pháp, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sỹ Dũng, cho rằng không thể không xử lí, không thể nhắm mắt. "Vấn đề đầu tiên là thu phí BOT như kiểu trấn lột, người ta không đi trên đường BOT thì không thể thu phí. Đường tránh một chỗ, đặt trạm thu phí chỗ khác là không thể được, phải sửa ngay điều này. Trả một đồng thôi mà bất công người dân cũng không chịu, vì vậy phải dời trạm thu phí, không thể trấn lột người dân được"- ông Dũng quả quyết. Thứ hai là không thể "cân điêu" cho người dân được. Anh đặt trạm BOT ở đó, người dân sống xung quanh đó, nhưng không đi trên đường anh làm mà anh vẫn đặt trạm thu phí. "Mỗi lần người ta đi qua, anh thu tiền của người ta, tức là anh đang "cân điêu" cho người dân; chưa nói đến chuyện trạm thu phí khiến cuộc sống họ hết sức khó khăn, bất tiện. Do đó phải tính khác và phải miễn phí cho những người sống ở đó"- ông Dũng nói. Thứ ba phải có rõ ràng, minh bạch. "Đường mà tráng lại trên quốc lộ 1 rồi thu phí thì cần phải hủy bỏ, bởi người dân đã trả phí bảo trì đường bộ rồi. Không thể nào láng lại đường là anh lại thu lần nữa. Người dân đã đóng phí bảo trì đường bộ rồi thì không thể có chuyện đó"- ông Dũng bày tỏ. Tiếp theo, TS Dũng cho rằng phải xem xét lại tất cả các hợp đồng BOT. "Bởi anh nhân danh người dân, xã hội nhưng xã hội chưa được có ý kiến, các cổ đông liên quan trực tiếp chưa có ý kiến nên phải được xem xét lại. Khoản chi phí nào bất hợp lí phải được huỷ bỏ"-nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nói. Theo Người Lao Động