43.000 tỉ đồng và nguy cơ thua lỗ    Cập nhật lúc 10:14 Bộ KH-ĐT công bố bảng 'phong thần' một loạt các dự án với tổng vốn đầu tư gần 43.000 tỉ đồng đang thua lỗ kéo dài, tạm dừng hoạt động. Dự án Thành An Tower. 21 Lê Văn Lương, Hà Nội hiện đang dở dangẢnh: Phạm Hùng  12 dự án nghìn tỉ đồng thua lỗ chỉ là phần nổi của băng chìm, mới đây Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) công bố bảng “phong thần” một loạt các dự án khác với tổng vốn đầu tư gần 43.000 tỉ đồng đang thua lỗ kéo dài, tạm dừng hoạt động, có nguy cơ “đắp chiếu”, gây thiệt hại lớn cho ngân sách  “Chết” vì bất động sản Theo báo cáo của Bộ KH-ĐT vừa gửi Thủ tướng, tính đến ngày 25/8, qua tổng hợp số liệu về hiệu Theo báo cáo của Bộ KH-ĐT vừa gửi Thủ tướng, tính đến ngày 25/8, qua tổng hợp số liệu về hiệu quả đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) cho thấy, có 72 dự án (DA) trên cả nước đang có dấu hiệu hoạt động không hiệu quả. Đứng đầu bảng "phong thần" là các dự án nghìn tỉ đồng như: Phóng vệ tinh Vinasat 2 của VNPT, tổng vốn 5.462 tỉ đồng, từ năm 2012 - 2016 lỗ hơn 1.200 tỉ đồng; Nhà máy bột giấy Phương Nam tổng vốn đầu tư 1.487 tỉ đồng, sau điều chỉnh tăng 2,2 lần và hiện đã dừng hoạt động; Bột giấy Thanh Hóa gần 1.700 tỉ đồng hiện cũng đang “trùm mền”… Các DA vốn dưới nghìn tỉ có thể kể đến như: Xây dựng trụ sở Đài truyền hình kỹ thuật số vốn 624 tỉ đồng, có nguy cơ lãng phí vì chưa đạt tối đa công suất, kéo dài thời gian bàn giao giữa VTC và VTV; Khu liên hợp công nông nghiệp Dofico của Đồng Nai vốn gần 795 tỉ đồng, gặp khó khăn đang phải thực hiện chuyển giao cho đối tác nước ngoài… Công ty TNHH MTV Hà Thành với DA khu đô thị Mê Linh vốn 510,47 tỉ đồng đã tạm dừng, dở dang, chưa hoàn thiện đầu tư. Tổng công ty Thành An triển khai DA khu nhà ở, thương mại tại Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội vốn gần 695 tỉ đồng hiện cũng tạm dừng… Đây đều là các doanh nghiệp trực thuộc Bộ Quốc phòng quản lý. Riêng Vinalines vì vẫn đang “chết dí” với một loạt DA hạ tầng cảng biển, kho bãi như: cảng quốc tế Vân Phong, kho bãi container Hải Phòng, đầu tư xây dựng Nhà máy sửa chữa tàu biển Vinalines phía nam… Qua tổng hợp, Cục Phát triển DN thuộc Bộ KH-ĐT đánh giá các DA đầu tư có dấu hiệu không hiệu quả do thời gian đầu tư kéo dài nhiều năm, phải điều chỉnh tổng mức đầu tư. DA đi vào hoạt động nhưng không đảm bảo công suất thiết kế, thua lỗ kéo dài… tập trung chủ yếu vào lĩnh vực bất động sản, phát triển hạ tầng, nông nghiệp và ở các tập đoàn kinh tế, tổng công ty lớn là chính.   Tổ hợp văn phòng, dịch vụ và nhà ở Thành An Tower tại 21 Lê Văn Lương, Hà Nội dang dở (Chủ đầu tư: Tổng công ty Thành An, Bộ Quốc phòng) Ảnh: Phạm Hùng Năng lực yếu kém Song, những con số trên vẫn chưa phản ánh hết thực trạng lãng phí đầu tư công, bởi Bộ KH-ĐT cho biết cơ quan này mới chỉ nhận được báo cáo của 12 bộ ngành, 37 địa phương, 2 tập đoàn kinh tế, 9 tổng công ty nhà nước. Nếu so với tổng số DNNN phải thực hiện rà soát, báo cáo mới chiếm 31,25%. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng các DA đầu tư có dấu hiệu không hiệu quả, theo Bộ KH-ĐT, do năng lực chủ đầu tư yếu kém trong quá trình đề xuất, lập, thẩm định, triển khai và quản lý, dẫn đến tình trạng đầu tư kéo dài, có dự án trên 10 năm. Bên cạnh đó, công tác lập DA còn nhiều yếu kém. Năng lực và trách nhiệm quản lý DA của các chủ đầu tư còn hạn chế, yếu kém ở hầu hết các khâu gồm: lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư… Một số dự án điển hình có dấu hiệu đầu tư không hiệu quả Trao đổi với Thanh Niên PGS-TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế VN, cho rằng câu chuyện thất thoát, lãng phí và kém hiệu quả trong đầu tư công diễn ra lâu nay nhưng chưa được khắc phục. Việc công khai các DA phải làm rõ nguyên nhân, qua đó có giải pháp quản dòng vốn ngân sách. “Nhà nước đã quyết lập một cơ quan quản lý vốn nhà nước tại các DNNN thì nên sớm triển khai để khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, thiếu hiệu quả này”, ông Thiên đề xuất. Đồng quan điểm, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Đinh Văn Nhã, cũng khẳng định đầu tư công VN phải có những giải pháp và bài toán để giải quyết tình trạng này dứt điểm, không để gây ra lãng phí, thất thoát ngân sách nhà nước. Trong văn bản của mình, Bộ KH-ĐT đề xuất, đối với nhóm DA đầu tư thuộc lĩnh vực xây dựng bất động sản cần thực hiện việc thoái vốn hoặc chuyển nhượng phần vốn góp theo nguyên tắc thị trường và bảo đảm không thất thoát vốn đầu tư. Với các DA thuộc lĩnh vực cơ sở hạ tầng (cảng biển, khu công nghiệp…), Chính phủ sớm nghiên cứu tìm kiếm nhà đầu tư tư nhân trong và ngoài nước để hình thành các doanh nghiệp thực hiện đầu tư cơ sở hạ tầng. Trong trường hợp không có nhà đầu tư quan tâm thì thực hiện quyết toán DA và chuyển giao cho các đơn vị đủ năng lực thực hiện. Song theo quan điểm của TS Cao Sĩ Kiêm, nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, khi đã công bố DA có dấu hiệu thiếu hiệu quả thì cần làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan. Ngay từ khâu đề xuất triển khai các DA đầu tư sử dụng vốn nhà nước phải gắn cụ thể với trách nhiệm của người đại diện vốn tại DNNN và ban điều hành (HĐTV, HĐQT) để đảm bảo tính hiệu quả của việc sử dụng vốn đầu tư. Ngoài ra, phải công khai, minh bạch và đấu thầu rộng rãi để lựa chọn được tư vấn có chất lượng trong các khâu lập DA, thẩm định DA, triển khai thực hiện DA, quản lý DA... Nghiên cứu, xây dựng chế tài quy định trách nhiệm của đơn vị tư vấn thiết kế, đơn vị thẩm tra thiết kế trong công tác lập DA, hồ sơ thiết kế. Ý KIẾN Không xử lý thì họ sẵn sàng “hy sinh đời bố, củng cố đời con” “Tôi hoan nghênh Bộ KH-ĐT đã chỉ rõ được các DA lớn có dấu hiệu thiếu hiệu quả, gây thua lỗ không chỉ địa chỉ, đơn vị mà còn cả quy mô vốn. Tuy nhiên, nếu chỉ dừng ở đây thôi thì không ổn, vì chính đầu tư công lãng phí đã làm cho đất nước ngày càng kiệt quệ, chậm phát triển, người dân oằn mình gánh nợ công trên vai. Vì vậy đã minh bạch, công khai rồi thì nên làm tiếp các bước nữa là rà soát thật kỹ nguyên nhân thua lỗ của từng DA. Không thể cứ nhắc nhở, kiểm điểm mãi mà phải có chế tài thích đáng, phải làm rõ trách nhiệm người đứng đầu, tổ chức, cá nhân đã gây ra lãng phí. Nếu không, có người họ sẵn sàng hy sinh đời bố củng cố đời con, chịu kỷ luật, cảnh cáo nhưng ăn đến bao nhiêu đời cũng không hết”. Bà Bùi Thị An, đại biểu Quốc hội khóa 13 Nhà máy “đắp chiếu”, tiền ngân sách ra đi “Tôi ái ngại nhất là năng lực quản lý các DA, từ bộ, ngành, địa phương nơi nào nhận được DA là lại lập ra ban quản lý, đưa cán bộ của mình vào làm. Họ không có chuyên môn, không có nghiệp vụ và thiếu chuyên nghiệp. Đó là tôi chưa nói đến vấn đề lợi ích nhóm. Hậu quả là đầu tư công dàn trải, thất thoát, DA treo, nhà máy đắp chiếu, tiền ngân sách đội nón ra đi, bệnh viện bỏ hoang, chợ xây xong không có ai đến họp. Ngân sách teo tóp, nợ quốc gia, nợ công ngày càng tăng cao. Đó là những vấn đề mà theo tôi phải nhìn thẳng vào để xử lý, đồng thời làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, xử lý thật nghiêm mới mong khắc phục được”. TS Phạm Sỹ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng VN (Theo Thanh Niên) Anh Vũ