21:05

Minh bạch tài sản, thu nhập: Thiếu giám sát  Minh bạch tài sản, thu nhập chính thức, được coi là một trong những biện pháp nhằm kiểm soát chặt chẽ tài sản, thu nhập của cán bộ có chức có quyền. Nghị định 78/2013/NĐ-CP về minh bạch tài sản, thu nhập đến giờ vẫn phải chờ thông tư hướng dẫn thực hiện. Vì thế, cùng với không ít kẽ hở, thì việc giám sát là rất khó khăn.   Minh họa: DŨNG CHOAI Cần cơ chế xác minh, giám sát Từ thực tiễn công tác phòng chống tham nhũng, có thể đặt ra câu hỏi: Vì sao có cả hệ thống kiểm tra, kiểm soát từ trên xuống dưới, nhưng tham nhũng vẫn xảy ra và không phát hiện sớm. Theo Phó tổng Thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng, Nghị định 78/2013/NĐ-CP cho phép người có thẩm quyền tiến hành xác minh tài sản nếu có căn cứ cho rằng việc giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm chưa hợp lý. Cùng với đó, các cơ quan thanh tra, kiểm toán, điều tra, kiểm soát cũng có thể yêu cầu xác minh nếu trong quá trình thanh tra, kiểm toán, điều tra xác định người có nghĩa vụ kê khai có trách nhiệm liên quan đến hành vi tham nhũng chứ không phải chờ đến kết luận người đó có hành vi tham nhũng mới tiến hành xác minh. Điều đáng nói, yêu cầu minh bạch tài sản, thu nhập của đội ngũ công bộc là rất cần thiết để phòng ngừa, hạn chế tiêu cực, tham nhũng nảy sinh. Tuy nhiên, thực tế cho thấy hiện nay đa số mới chỉ kê khai cho có, thực hiện mang tính hình thức. Đặc biệt, khi chưa có cơ chế xác minh thì cán bộ, công chức sẽ có rất nhiều cách để giải thích một cách hợp lý khối tài sản của mình. Mặt khác, nếu người đứng đầu các cơ quan, đơn vị không gương mẫu thì việc thực hiện rất có thể rơi vào tình trạng "đầu voi, đuôi chuột”. Bên cạnh đó, phải có cơ chế kiểm soát, giám sát và phân công trách nhiệm cụ thể. Ông Nguyễn Sỹ Cương, Ủy viên thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho rằng, kê khai tài sản, thu nhập hầu như không được thực hiện nghiêm ở hầu hết các cơ quan, đơn vị nên chưa giải tỏa được những băn khoăn, thiếu tin tưởng của dư luận. Theo ông Cương, việc công khai bản kê khai ở cơ quan mặc dù đã có quy định từ lâu, nhưng rất ít đơn vị thực hiện. Hiện đa số kê khai chưa thấy trường hợp nào phải giải trình, trừ trường hợp bị phát giác, tố cáo. Nếu không có cơ chế xác minh thì cán bộ công chức sẽ có rất nhiều cách để "giải thích” một cách hợp lý khối tài sản của mình. "Nếu việc kê khai không đi vào thực chất, người đứng đầu các cơ quan từ Chính phủ tới địa phương không gương mẫu làm nghiêm thì rất có thể sẽ rơi vào tình trạng làm cho có”-ông Cương nói. Theo đại biểu Quốc hội Bùi Thị An, đa phần cán bộ vẫn chi tiêu, giao dịch bằng tiền mặt nên việc kê khai chỉ trông chờ vào sự trung thực của họ là chính. "Muốn cán bộ trung thực thì phải có cơ chế kiểm soát trung thực, nhưng đến nay chưa có” - bà An nói. 4 cơ quan sẽ "soi” Thông tư  Để thực hiện Nghị định 78 /2013/NĐ-CP Thanh tra Chính phủ, hiện đang cho ý kiến về dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành minh bạch tài sản, thu nhập. Phó Cục trưởng Cục Chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ Phí Ngọc Tuyển cho biết, dự thảo Thông tư bao gồm 6 chương, 35 điều và 2 phụ lục, Thông tư tập trung vào việc thực hiện việc kê khai, công khai, xác minh tài sản, thu nhập giải trình nguồn gốc tài sản tăng thêm, xử lý vi phạm, chế độ thông tin báo cáo và tổ chức thực hiện minh bạch tài sản, thu nhập đã được quy định tại các văn bản pháp luật cao hơn cần được hướng dẫn cụ thể.   Nợ phải trả từ 50 triệu đồng trở lên cũng phải kê khai Dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành về minh bạch tài sản, thu nhập hiện đang được lấy ý kiến quy định về tài sản, thu nhập phải kê khai trong đó có: Tiền mặt, tiền cho vay, tiền gửi các cá nhân, tổ chức trong nước, tổ chức nước ngoài tại Việt Nam (là tiền Việt Nam, ngoại tệ) mà giá trị mỗi loại (tiền mặt, tiền cho vay, tiền gửi) từ 50 triệu đồng trở lên; Kim loại quý, đá quý, cổ phiếu, cổ phần, vốn góp vào các cơ sở kinh doanh, các loại giấy tờ có giá trị chuyển nhượng khác có giá trị mỗi loại từ 50 triệu đồng trở lên; và các khoản nợ phải trả có tổng giá trị từ 50 triệu đồng trở lên. Phó tổng Thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng cho rằng, mặc dù việc kê khai tài sản, thu nhập đã thu được những kết quả bước đầu nhưng còn nặng về hình thức; quy định về việc xác minh tài sản, thu nhập chưa tạo được tính chủ động nhằm làm rõ tính trung thực của việc kê khai; bản kê khai tài sản, thu nhập chưa được công khai như quy định. Vì vậy, tác dụng phòng ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng còn hạn chế, chưa bảo đảm yêu cầu về minh bạch tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Do vậy, việc ban hành Thông tư về minh bạch tài sản, thu nhập, và Đề án Tăng cường thực hiện và kiểm soát việc kê khai tài sản theo quy định của Đảng và Nhà nước là việc cần thiết trong tình hình hiện nay. "Thông tư chỉ được ban hành khi có sự thống nhất ý kiến cao của 4 cơ quan gồm: Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ, Ban Nội chính Trung ương” - ông Lượng cho biết. Nhiều ý kiến cho rằng, việc phòng chống tham nhũng, tiêu cực không thể chỉ trông chờ vào các biện pháp tuyên truyền, giáo dục, nhấn mạnh vào sự liêm khiết và tinh thần trách nhiệm của người cán bộ, công chức; mà cần có những quy định chặt chẽ về pháp luật cùng chế tài đủ mạnh để điều chỉnh các hành vi vi phạm trong xã hội; nâng cao tính minh bạch của hệ thống quản lý; kiểm soát và loại trừ những yếu tố, tình huống có khả năng tạo cơ hội cho cán bộ, công chức sai phạm; đồng thời phải phân công trách nhiệm cụ thể trong việc giám sát, tổ chức thực hiện. (Theo Đại đoàn kết)  Hoài Vũ