Ông Trương Thanh Phong:

 10:12

Đảm bảo lợi ích người trồng lúa, phải tính thêm chuyện giảm giá thành SGTT.VN - Thời gian qua, giá lúa hè thu ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) giảm khá mạnh, nhiều nơi nông dân bán lúa với giá chưa bằng giá rơm, ốc bươu vàng. Dư luận quan tâm và bức xúc vì cho rằng doanh nghiệp đang tìm cách ép giá để hưởng lợi. Sáng ngày 4.7, ông Trương Thanh Phong, chủ tịch VFA có buổi làm việc với phóng viên Sài Gòn Tiếp Thị xung quanh vấn đề này. Mồ hôi tưới mát, đống vàng của ai? Ảnh: Lê Hoàng Yến Ông Phong trình bày: Ngay từ đầu năm nay, VFA đưa ra dự báo tình hình lương thực thế giới năm 2013 sẽ có khủng hoảng thừa. Hàng loạt nước xuất khẩu hàng đầu như Thái Lan, Ấn Độ và ngay cả Việt Nam chúng ta đang tồn kho sản lượng gạo ở mức khổng lồ. Trong khi đó, sau khủng hoảng lương thực năm 2008, các nước nhập khẩu lại có chiến lược tập trung đầu tư sản xuất nhằm giảm dần lệ thuộc vào nhập khẩu. Ví dụ như Philippines, nước này từ chỗ nhập 1,8 – 2 triệu tấn gạo mỗi năm thì hiện nay, giảm dần chỉ còn 500.000 tấn. Indonesia trước đây cũng nhập mỗi năm 2 triệu tấn gạo, nhưng năm 2012 chỉ nhập của Việt Nam 600.000 tấn, cộng thêm các nước khác cũng chưa tới 1 triệu tấn. Ngoài ra, thị trường gạo còn có sự cạnh tranh của một số nước khác đang nổi lên, sản lượng xuất khẩu ngày một tăng và giá bán vô cùng thấp như Campuchia, Myanmar. Năm ngoái, chính Myanmar xuất khẩu tới gần 2 triệu tấn gạo. Căn cứ vào những đánh giá trên, hiệp hội có khuyến cáo sản xuất lúa năm nay sẽ không có giá tốt... Nhiều địa phương cho rằng, sở dĩ giá lúa hè thu đầu vụ giảm là do việc triển khai chính sách mua tạm trữ quá chậm? Tôi khẳng định, triển khai mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo từ 15.6 là sớm chứ không muộn bởi vì thời điểm này, theo khảo sát của hiệp hội, diện tích thu hoạch chưa nhiều. Chỉ có một vài tỉnh thu hoạch diện tích lớn như Đồng Tháp, An Giang, Vĩnh Long… nhưng lại gặp ngay thời điểm mưa bão, lúa bị chất lượng xấu nên việc mua có chậm so với yêu cầu. Đến cuối tháng 6, diện tích lúa thu hoạch được khoảng hơn 300.000 hecta, trong đó doanh nghiệp mua tạm trữ tổng cộng 218.000 tấn gạo. Số gạo tạm trữ còn lại sẽ mua dứt điểm trong tháng 7, tháng 8 vì đây là thời gian thu hoạch rộ nhất của vụ hè thu, diện tích lên đến 1,3 triệu hecta. Sở dĩ có tình trạng chất lượng lúa hè thu đầu vụ không đạt là do năm 2012, mùa lũ ở các tỉnh ĐBSCL thấp nên nông dân sản xuất vụ đông xuân 2013 sớm hơn một tháng. Khi thu hoạch xong thì họ lại xuống giống ngay vụ xuân hè cũng sớm hơn một tháng. Thời điểm gieo sạ gặp nắng hạn, nước mặn xâm nhập làm cho chất lượng lúa thu hoạch trong thời gian từ cuối tháng 5, đầu tháng 6 vừa qua quá xấu, xảy ra gạo trắng như nếp nên không thể xuất khẩu được. Ngoài ra, thời điểm nông dân thu hoạch lúa hè thu sớm còn bị ảnh hưởng cơn bão số 2, mưa lớn kéo dài trong suốt khoảng mười ngày làm cho khoảng 30.000 hecta lúa ở sáu tỉnh bị ngập nước, lúa bị đổ ngã, mọc mầm, chất lượng gạo kém không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Dư luận cũng đặt nghi vấn việc năm nay chính sách mua tạm trữ không có định hướng giá sàn, giá thu mua không thống nhất. Vì được quyết định giá mua nên doanh nghiệp ép giá nông dân? Hiện nay trên thế giới đang khủng hoảng thừa lương thực, trong nước cũng dư thừa, nên bây giờ mà chúng ta đòi hỏi doanh nghiệp mua với giá thật là cao như mong muốn thì doanh nghiệp không thể nào bán được. Chúng ta sản xuất lúa hàng hoá để xuất khẩu, theo yêu cầu chất lượng, giá cả của thị trường chứ không phải sản xuất chỉ để đáp ứng cho nhu cầu tiêu thụ trong nước, nên không thể lúc nào cũng yêu cầu phải bán được giá cao… Nếu doanh nghiệp mua giá cao mà bán ra bị thua lỗ thì ai chịu trách nhiệm? Vài năm trở lại đây, diễn biến giá nông sản thế giới liên tục có biến động theo chiều hướng giảm dần chứ không có ổn định. Một số nước cũng phải áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ như Thái Lan, Ấn Độ trợ giá giúp nông dân có lãi. Thành ra, tôi cho rằng phải tính toán lại chiến lược, chứ chúng ta cứ thấy giá lúa giảm, nông dân gặp khó khăn lại đổ thừa cho doanh nghiệp o ép là không thoả đáng. Có ý kiến còn cho rằng vì lo sợ thua lỗ, doanh nghiệp không đẩy mạnh mua lúa gạo nên mới dẫn đến tình trạng nông dân khó bán lúa, giá rẻ như rơm, như ốc bươu vàng? Tôi nhắc lại là chúng ta phải biết giá lúa mà nông dân bán ở mức trên 3.000 đồng/kg tại ruộng có chất lượng như thế nào. Đây là loại lúa bị ngã đổ, lên mầm, lúa xuống giống ngay từ đầu vụ bị thiếu nước, chất lượng gạo không thể xuất khẩu được. Thời gian qua, theo khảo sát thì lúa hè thu loại tốt không có đủ để bán, doanh nghiệp tìm mua mà không có. Tôi ví dụ, loại lúa OM 4218 nông dân đang bán tại ruộng vẫn ở mức 4.200 đồng/kg, lúa IR 50404 có giá 4.100 đồng/kg, nếu cộng thêm chi phí xử lý tối thiểu thêm 1.200 đồng thì giá lúa khô đã là 5.300 đồng, doanh nghiệp mua tại kho cao hơn nữa. Rõ ràng, mức giá này đâu phải thấp hơn vụ đông xuân. Rõ ràng các chính sách hiện nay chưa đủ đảm bảo lợi ích người trồng lúa, theo ông cần phải làm thêm điều gì? Nhiều lần tôi có đề nghị biện pháp hỗ trợ cho nông dân không chỉ dừng lại ở chỗ giúp họ bán được giá cao, mà phải tính đến các giải pháp tổng hợp, ví dụ như giảm giá đầu vào làm sao cho ở mức thấp nhất. Tôi thấy, thời gian qua giá vật tư đầu vào như thuốc trừ sâu, phân bón, giống, công cán không ai quản lý giá cả lẫn chất lượng nên giá đầu vào vụ nào cũng tăng ít nhất 5 – 10%, làm cho người nông dân bị thiệt hại. Thứ hai nữa là chúng ta rà soát xem các khoản thu ở địa phương có thể giảm được khoản nào để giúp nông dân bớt đi gánh nặng. Hay hỗ trợ sau thu hoạch, mặc dù có rất nhiều chủ trương của Chính phủ nhưng phải làm đến nơi đến chốn mới có hiệu quả. Khi đã làm tổng hợp các giải pháp này sẽ làm giá thành sản xuất giảm xuống, qua đó nông dân tăng thu nhập. (Theo Sài Gòn tiếp thị) Hoàng Bảy