Bài đăng
09:01
Báo chí
phải thay đổi, tạo khác biệt
TT
- Bạn đọc tiếp nhận thông tin từ các thiết bị nối mạng và rời bỏ dần báo in.
Tìm cách sống chung với báo điện tử, thu phí đọc báo mạng và tìm sự khác
biệt...là cách báo chí đang nổ lực để tồn tại.
Lời tuyên bố đình bản hai tờ báo in của e-CHÍP
Báo in VN tìm
đường tồn tại
Tin vui lớn nhất cho làng báo nhân Ngày nhà báo VN 21-6 năm nay
là tin Quốc hội giảm thuế suất cho báo in. Nghe ra thật không “cao cả” nhưng
lại là sự thật, vì hơn lúc nào hết những tờ báo in mỏng manh đang thật sự
phần phật trong “bão”.
Cũng như báo chí thế giới, báo in VN cùng lúc phải đương đầu với
khủng hoảng: khủng hoảng kinh tế và khủng hoảng với báo điện tử.
Ngày nhà báo
cũng là ngày tạm biệt
Trong tờ báo e-CHÍP phát hành sáng 21-6 có in thư tạm biệt bạn
đọc, tuyên bố đình bản hai tờ tuần báo e-CHÍP và e-CHÍP Đọc Xong Vọc Liền sau
mười năm làm nhiệm vụ đưa tin học trở thành “cơm bình dân” cho bạn đọc. Như
vậy từ ba tờ tuần báo, từ tháng 7-2013 chỉ còn bản in e-CHÍP
Với các tờ báo in khác thì không được như vậy. Một tổng biên tập
ôm đầu ngay khi nghe hỏi: “Giá thành của chúng tôi hiện nay cao hơn giá bán.
Việc trông chờ giá giấy giảm là không có hi vọng”. Vòng xoay của sự thoái
triển cứ kéo theo nhau: số lượng phát hành giảm, số lượng quảng cáo giảm,
nguồn thu, lợi nhuận giảm, đầu tư cho sản phẩm giảm, nhuận bút giảm, nhân sự,
động lực giảm, chất lượng nội dung giảm và lại quay vòng tới số lượng phát
hành...
Không ít tờ báo in đã đuối sức. Có tờ báo sau những đợt khởi động
rầm rộ với kỳ vọng lớn lao buộc phải ngừng những ấn bản in, duy trì lay lắt
bản điện tử. Có tờ báo phải làm đơn xin được giảm kỳ phát hành. Có tờ chỉ còn
duy trì được nhờ vào sự yêu mến và luyến tiếc của cán bộ công nhân viên,
lương nợ, nhuận bút cũng nợ...
Chuyển không
gian
Giải pháp chung và gần như duy nhất mà các báo đều chọn: chuyển
sang báo điện tử. Một tờ báo truyền thống như tờ Sài Gòn Giải Phóng cũng đang
dốc sức đầu tư bài bản cho lớp đào tạo phóng viên báo điện tử, quyết tâm
chuyển không gian phát hành. Ở tất cả tòa soạn, yêu cầu phóng viên phải trở
nên đa năng được lặp đi lặp lại. Bây giờ là thời không thể chỉ tác nghiệp đơn
sơ với cuốn sổ, cây viết nữa mà phải lỉnh kỉnh mang theo nào máy ghi âm, chụp
ảnh, quay phim, laptop, sản phẩm của nhà báo không chỉ là những bài báo in mà
còn phải là bản tường thuật trực tuyến, bản ghi radio, bản quay clip, yêu cầu
không chỉ là chất lượng mà tốc độ còn được đặt cao hơn...
“Tuy nhiên, đó không phải là giải pháp cho tất cả” - ông Phạm Phú
Tâm, tổng biên tập báo Pháp Luật TP.HCM, một tờ báo đang quyết tâm đẩy mạnh
báo điện tử, quả quyết. Ông giải thích VN chưa có đủ hạ tầng kỹ thuật và hạ
tầng xã hội cho báo mạng, người đọc VN chưa có thói quen trả tiền cho thông
tin mình được đọc, các trang mạng lại chép, xào nấu, phát tán tự do các bài
báo, người tạo ra sản phẩm không được hưởng lợi. “Do đó lúc giao thời sẽ có
những tờ báo in phải đóng cửa” - ông Tâm khẳng định.
Biện pháp khẩn
cấp
Nhiều tờ báo phải tìm những cách khác để có thêm hay giữ được
doanh thu. Có báo cho thuê mặt bằng. Có báo mở rộng hình thức quảng cáo “mềm
mại hơn với những bài viết liên quan đến các sản phẩm gia đình thực hiện trên
trang nội dung để giữ được doanh thu quảng cáo” như lời bà Đỗ Thanh Nhã, tổng
biên tập báo Phụ Nữ Thủ Đô, công nhận... Và tất cả nhà báo mà chúng tôi gặp
đều mang một hi vọng chung: việc chuyển sang báo mạng ở VN sẽ chậm hơn thế
giới.
Và khi ấy phải níu vào nội dung, dẫu sao chỗ đứng trong lòng độc
giả của báo in VN vẫn còn vững. Ông Phạm Phú Tâm đề xuất: các báo phối hợp,
liên kết trong khai thác, sử dụng thông tin, tạo nên sức mạnh cộng hưởng,
cùng nhau mạnh và cùng nhau giữ bạn đọc.
Trong các cuộc khảo sát, thăm dò bạn đọc, đa số đều cho biết: mỗi
khi một dòng tin “hot” được đăng trên báo mạng, người đọc báo luôn trông chờ
sự xác tín của tờ báo in ngay sau đó, chờ những thông tin kiểm chứng, đối
chiếu, so sánh, phân tích, bình luận trên tờ báo ấm nóng trên sạp. Giấy trắng
mực đen luôn được tin tưởng hơn báo mạng tha hồ dán lên gỡ xuống. Kỳ vọng của
bạn đọc có vẻ như sẽ là chìa khóa, giải pháp cuối cùng để những tờ báo giấy
có thể kéo dài sự tồn tại của mình.
PHẠM VŨ
Soi gương báo
mạng
Báo chí thế giới thật sự đứng trước yêu cầu đổi mới khi cơn lốc
thông tin trên mạng càn quét mấy năm qua. PV Tuổi Trẻ ghi nhận từ Đại hội báo
chí thế giới vừa tổ chức ở Thái Lan đầu tháng 6.
Báo cáo mới nhất về xu hướng báo chí thế giới do Hiệp hội Báo chí
thế giới (WAN-IFRA) công bố tại đại hội cho thấy lượng phát hành báo in giảm
2,2% trên toàn cầu trong năm năm qua, kéo theo doanh thu quảng cáo sụt 22%,
chỉ đạt 93,45 tỉ USD vào năm ngoái, so với 119,75 tỉ USD năm 2008.
Châu Á vẫn còn
tăng trưởng
Các khu vực chịu ảnh hưởng nhiều nhất là Bắc Mỹ (giảm 13% lượng
phát hành, 42,1% doanh thu quảng cáo) và châu Âu (Tây Âu giảm 24,8% lượng
phát hành, 23,3% doanh thu quảng cáo; Đông Âu giảm 27,4% lượng phát hành,
30,2% doanh thu quảng cáo). Trong khi đó, châu Á tăng 9,8% về lượng phát hành
và 6,2% doanh thu quảng cáo - mức tăng đã chậm lại so với trước. Đây là hiện
tượng dễ hiểu vì độc giả châu Á “di cư” sang các ấn bản trực tuyến vẫn còn
chậm hơn so với hai khu vực phát triển kia.
Báo cáo còn cho hay việc tính phí người đọc báo mạng đang mang
lại nguồn thu ngày càng nhiều để bù đắp những khoản hao hụt của báo in. Mỹ là
một ví dụ khi gần phân nửa các tờ báo áp dụng tường phí (paywall - thuật ngữ
chỉ giải pháp kỹ thuật áp dụng trên báo điện tử buộc người đọc phải đăng ký
tài khoản và trả tiền để đọc tin tức) cho các phiên bản trực tuyến của mình.
TS Stig Nordqvist, giám đốc điều hành phụ trách xuất bản và nội dung số của
WAN-IFRA, nhấn mạnh: “Vấn đề của báo chí giờ đây không còn là tính phí (với
báo chí mạng) hay không nữa mà là tính phí như thế nào”.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông David Hoath - nguyên giám đốc điều
hành của The Age, một trong những tờ báo lớn của Úc - nói: “Không có cái gọi
là báo chí miễn phí do làm báo rất tốn kém. Nếu không có nguồn thu bù lại cho
sự sụt giảm của báo in thì báo chí sẽ không tồn tại nữa”.
Đòi hỏi những
bài báo chất lượng cao
Ông Gunnar Springfeldt - từng là phó chủ tịch phụ trách phát
triển của Stampen Group, một tập đoàn truyền thông Thụy Điển - nhận xét với
Tuổi Trẻ rằng báo chí buộc phải tính phí độc giả nhưng đồng thời phải tạo ra
những sản phẩm độc đáo, khác biệt và chất lượng để thuyết phục họ bỏ tiền ra
trong thời đại tin tức miễn phí có thể tìm thấy nhan nhản trên Internet như
hiện nay.
Tuy nhiên, thu phí độc giả không phải lúc nào cũng dễ dàng trong
một thế giới thông tin rộng mở. John Stackhouse - tổng biên tập tờ The Globe
and Mail, một trong hai nhật báo lớn nhất Canada - khẳng định tại đại hội
rằng tường phí sẽ khiến báo chí cạnh tranh hơn và là động lực cho ngành này
phát triển hơn nữa do bản thân các tờ báo phải luôn tự làm mới mình, cung cấp
tin tức chất lượng cao và các sản phẩm phụ trợ đi kèm để thu tiền độc giả.
Ông Springfeldt cũng cảnh báo: “Không phải cứ dựng tường phí lên
là xong chuyện mà báo chí cần phải thu phí một cách thông minh”.
Trong một báo cáo trình bày tại đại hội, Juan Señor, làm việc tại
Công ty tư vấn truyền thông Innovation Media Consulting ở Anh, khẳng định độc
giả sẽ sẵn sàng trả phí với điều kiện báo chí phải tránh sa đà vào những tin
tức thông thường mà phải tập trung vào những bài báo chất lượng cao, có ảnh
hưởng trực tiếp đến cộng đồng. Tuy vậy, Señor nhấn mạnh các tin đơn thuần về
các vấn đề xã hội và dân sự cần phải được giữ ở khu vực tin tức miễn phí một
khi mô hình thu phí được áp dụng.
VIỆT TOÀN
(Theo
Tuổi trẻ)
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét