11:16 Nhà báo Trần Đình Bá: Muốn chống được tham nhũng, Bản thân phải “liêm khiết” (Tamnhin.net) – Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tuyên bố “phòng chống tham nhũng của chúng ta hiện nay đã bắt được bệnh, đã có thuốc...” Nhưng quan trọng cho con bệnh uống thuốc như thế nào? liều lượng ra sao? Bởi vì nói đến căn bệnh tức là nói đến thuốc chữa, nói đến người điều trị. Riêng con bệnh “tham nhũng” thì không con bệnh nào muốn uống thuốc hoặc tự nguyện uống thuốc. Bởi nếu uống sẽ mất chức, nếu uống sẽ mất quyền. Bản thân, phải “liêm khiết” mới chống được tham nhũng... nhà báo Trần Đình Bá nói về thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, phòng chống tham nhũng và vai trò của nhà báo nhân dịp ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21 tháng 6. Nhà báo Trần Đình Bá Có tờ báo làm mất lòng tin của nhân dân, bạn đọc PV: Thưa nhà báo Trần Đình Bá, ông là một người có nhiều trải nghiệm trong việc viết bài về chống tiêu cực và tham nhũng. Trong xu thế báo chí hiện nay đang hình thành một bộ phận các nhà báo, các tờ báo viết bài và đăng những bài về đề tài này. Ông có nhận xét gì về những tin bài phản ánh tiêu cực trên báo? Nhà báo Trần Đình Bá: Tôi lấy Ví dụ như thế này, gần đây có vụ con ông Quyến (bí thư Tỉnh ủy Hải Dương) làm biệt thự nhà vườn hàng trăm tỷ. Tôi rất lạ vì một việc lớn cực kỳ nghiêm trọng liên quan đến bí thư Tỉnh ủy mà báo chí lại đưa sai sự thật. Sai ở chỗ nào? Theo tôi được biết, với tường rào, tiền nhà mái bằng khoảng 100m2, tiền đất chưa đến 5 tỷ. Mà số tiền này là tiền của con trai ông ấy bán ngôi nhà ở Hà Nội. Từ Ninh Giang chỉ cách Hà Nội chưa đầy 70 km mà rất nhiều tờ báo không về xem xét cụ thể cũng đưa lên làm sôi sục Quốc hội, sự thực hoàn toàn không phải là như vậy Qua vụ này phải nói rằng, chính nhà báo, chính tờ báo đã đưa những tin bài đó làm mất lòng tin của Nhân dân, của bạn đọc Một ví dụ nữa, trong thời gian vừa qua có một tờ báo lớn thuộc ngành pháp luật đã đăng nhiều bài cố tình bảo vệ 3 vụ một cách quyết liệt nhưng lại hoàn toàn sai. Vụ thứ nhất về bản quyền Truyền hình AMG, vụ thứ 2 cưỡng chế ở Tiên Lãng. Tờ báo này còn khẳng định ông Vươn sai nhưng cuối cùng Thủ tướng là người trực tiếp ký Quyết định về “vụ việc cưỡng chế của ông Vươn là sai” . Vụ thứ 3, trong lúc báo Cựu chiến binh và báo Người cao tuổi có những bài viết phanh phui đại biểu Quốc hôi Đặng Thị Hoàng Yến có rất nhiều sai phạm thì chính tờ báo này viết nhiều bài về báo Người cao tuổi, báo Cựu chiến binh viết như thế là sai. Nhưng cuối cùng bà Đặng Thị Hoàng Yến bị Quốc hội miễn nhiệm. Như vậy việc bảo vệ những vụ việc trên của tờ báo này là thế nào? Liệu có phải là vì tiền không??? PV: Việc các nhà báo, tờ báo viết về chống tiêu cực, tham nhũng thường xuyên bị đe dọa, khủng bố. Thậm chí là bị hành hung, nhưng các cơ quan bảo vệ pháp luật và cơ quan quản lý báo chí phản ứng rất chậm. Vậy ông có ý kiến gì? Nhà báo Trần Đình Bá: Gần đây nhất có vụ Văn Giang (Hưng Yên) về 2 nhà báo bị đánh thì tôi có điện thoại hỏi anh Đinh Thế Huynh (trưởng ban Tuyên giáo Trung ương- PV) vì sao họ đánh nhà báo như thế mà Ban Tuyên giáo không có ý kiến gì thì Anh Huynh trả lời tôi, vụ Văn Giang một tuần sau khi xảy ra sự việc thì Đài Tiếng nói Việt Nam mới có văn bản gửi các cơ quan và Ban Tuyên giáo Trung ương. Sau khi có văn bản đó, Ban Tuyên giáo mới có văn yêu cầu các cơ quan Tư pháp và Tỉnh ủy Hưng Yên trả lời. Một tuần nữa (tức là 14 ngày) sau sự việc xảy ra, Ban Tuyên giáo Trung ương mới nhận được văn bản trả lời chính thức về vụ việc đó. Với trách nhiệm của mình, Ban Tuyên giáo Trung ương đã mời rất nhiều cơ quan luật pháp yêu cầu làm rõ và xử lý nghiêm vụ này. Tôi nghĩ, Ban Tuyên giáo Trung ương xử lý như thế là được. Lỗi ở đây là do người bị đánh, cơ quan của người bị đánh chậm báo cáo lên PV: Đứng trước những bức xúc hiện nay đối với một số hiện tượng nhà báo biến chất về đạo đức, về tư tưởng, về lối sống và tham nhũng. Ông có lời khuyên nào không? Nhà báo Trần Đình Bá: Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, tất cả đã bị chi phối. Hiện nay, trong làng báo Việt Nam kể cả lãnh đạo, Tổng biên tập, phó Tổng biên tập rồi nhà báo của một số tờ báo “ăn tiền” để viết bài hay không viết bài. Theo tôi, các nhà báo nên đặt lương tâm, trách nhiệm đạo đức nghề lên trên bởi vì, xã hội nhân dân đang rất cần đến chúng ta Nếu đem so mức thu nhập của nhà báo với các ngành khác thì đời sống của anh em báo chí hiện nay không phải là thấp, thậm chí là khá. Thu nhập của nghề báo của Việt Nam hiện nay vào loại trung bình khá. Có những TBT, phó TBT thu nhập tháng lên tới 100 triệu đồng. Còn trung bình TBT, phó TBT thu nhập hàng tháng 50-60 triệu đồng còn cao hơn cả lương của bộ trưởng. Như vậy thu nhập nghề báo đâu phải là thấp. Chưa bao giờ ngăn cản báo chí chống… tham nhũng PV: Trong tình hình hiện nay, các thế lực tham nhũng có quyền, có tiền và có thế. Vậy thì người làm báo cần phải có những điều kiện gì để chiến thắng được tệ nạn tham nhũng làm ảnh hưởng đến sự tồn vong của chế độ? Nhà báo Trần Đình Bá: Một ông Bộ trưởng đăng đàn về phòng chống tham nhũng nhưng đụng vào ông thì chưa chắc ông hài lòng. Như vậy, nhà báo trong lúc tác nghiệp những vụ tham nhũng cụ thể như thế, nếu đụng đến những vị ấy thì nhà báo trước hết cần phải có phương pháp, biện pháp phòng ngừa. Nếu nhà báo phơi đầu ra rằng, tôi đang phanh phui ông A, ông B, ông C..  thì dù ông ta không xử nhưng sẽ có rất nhiều người xử lý nhà báo đó. Tốt nhất nhà báo trong quá trình tác nghiệp phải biết giữ mình. Ngoài ra, đối với nhà báo thì chứng cứ là quan trọng nhất. Đối với PV điều tra viết về tham nhũng thì tài liệu lại càng quan trọng. Khi viết hay thì không ai phản ứng cả, nhưng khi phê phán tham nhũng nếu anh đưa ra 10 số liệu, chỉ cần sai một thì cũng đã ăn đủ. Tốt nhất chống tham nhũng thì nhà báo phải điều tra cực kỳ thận trọng. Hiện nay, cơ quan quản lý báo chí có 2 cơ quan là Ban Tuyên giáo Trung ương và Bộ Thông tin và Truyền thông. Từ ngày anh Đinh Thế Huynh và anh Nguyễn Bắc Son lên làm rõ ràng báo chí dễ thở hơn rất nhiều, gần như các anh chưa bao giờ nhắc nhở hay ngăn cản báo chí chống tham nhũng. Mặc dù, có những vụ báo chí làm chưa được chuẩn nhưng các anh vẫn nhẹ nhàng, chờ đợi kết luận của cơ quan có thẩm quyền. PV: Câu hỏi cuối cùng xin được hỏi ông, trong các vụ việc ông làm hiện nay còn có vụ nào... “dở dang” mà khiến ông phải trăn trở và  tiếp tục theo đuổi ? Nhà báo Trần Đình Bá: Có một vụ tham nhũng liên quan đến đất đai xảy ra cách đây 2 năm ngay tại Hà Nội. Vị tiến sỹ vật lý làm ở bộ GD&ĐT Trịnh Thị Hải Yến, vì tâm huyết với ngành giáo dục mà chị đã xin nghỉ hưu để thực hiện ước muốn thành lập một trường tư thục để dạy học cho các cháu bằng phương pháp mới. Theo tham khảo và sự góp vốn của bạn bè nên chị đã mua được 16.000 m2 đất ở thôn Trũng Bói (xã Mỹ Đình- Từ Liêm- Hà Nội). Sau đó, Huyện Từ Liêm Quyết định cho cô Yến xây trường học kèm theo việc bổ nhiệm cô làm hiệu trưởng. Diện tích đất này là đất được cô Yến mua của dân nhưng khi cô đề nghị xin được chuyển đổi thì các cấp chính quyền Hà Nội không đồng ý. Ngay sau đó, UBND TP Hà Nội (Phó Chủ tịch Vũ Hồng Khanh) đã ký QĐ thu hồi đất này để làm “tái định cư” vành đai 3. Thế nhưng QĐ này không được thực hiện bởi ngay sau đó chính ông Khanh lại ký QĐ cho một Công ty Tài chính Ninh Bắc xây văn phòng cho thuê và chung cư cao cấp tại đúng địa chỉ thu hồi đất của tiến sỹ Yến. Đặc biệt, trong số đất ấy có gần 1000m2 chồng lấn lên đất của vị tiến sỹ này Vụ việc được Thanh tra Chính phủ vào cuộc và kết luận việc làm của ông Vũ Hồng Khanh hoàn toàn trái pháp luật  Một ông bộ trưởng đăng đàn về phòng chống tham nhũng nhưng đụng vào ông thì chưa chắc ông hài lòng. Nhà báo trong lúc tác nghiệp những vụ tham nhũng cụ thể như thế, nếu đụng đến những vị ấy thì nhà báo trước hết cần phải có phương pháp, biện pháp phòng ngừa. Nếu nhà báo phơi đầu ra rằng, tôi đang phanh phui ông A, ông B, ông C..  thì dù ông ta không xử nhưng sẽ có rất nhiều người xử lý nhà báo đó . Lúc bấy giờ, Thường trực Ban Bí thư Trương Tấn Sang có văn bản yêu cầu Thanh tra Chính phủ làm rõ rồi báo cáo. Nhưng hơn một năm mà văn bản này vẫn… chưa được thực hiện. Cách đây 5-6 tháng, Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh tiếp tục ký văn bản chỉ đạo nhưng Hà Nội cũng không giải quyết. Mới đây nhất, Vụ trưởng vụ khiếu nại tố cáo và chống tham nhũng (Văn phòng Chính phủ) Phan Văn Minh đã ký văn bản yêu cầu UBND TP Hà Nội giải quyết dứt điểm 20 vụ khiếu nại đất đai trọng điểm trên địa bàn Thành phố. Trong đó, vụ việc của bà Yến được xếp thứ 2 trong danh sách này. Không biết với văn bản chỉ đạo lần này liệu rằng Hà Nội có thực hiện được không? Nếu không thực hiện thì Ban Bí thư, Văn phòng Chính phủ có quyết tâm để... ra tay hay không??? Câu chuyện của tôi đến đây với nhà báo Trần Đình Bá vừa chấm dứt cũng là lúc ông có cuộc điện thoại đến của Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Đinh Thế Huynh. Tôi cố gắng “tò mò” lắng nghe thì thấy ông còn trăn trở với ông Huynh vụ con ông Quyến (bí thư Hải Dương) mà nhiều tờ báo đưa tin sai nhưng chưa bị xử lý. Tôi thầm nghĩ, có lẽ trong làng báo hiếm có một nhà báo lại có nhiều thành công chống tiêu cực tham nhũng như ông. Chả trách lúc nào cũng thấy nhà báo Trần Đình Bá đầy ắp những trăn trở với cuộc đời, với trách nhiệm xã hội đến thế. Nhân dịp ngày báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6 này, tôi xin kính chúc ông có nhiều nhiệt huyết để thành công hơn nữa với nghề, để chúng tôi - những thế hệ trẻ lấy đó làm tấm gương thắp lên ngọn lửa lòng đam mê với nghề, với cuộc đời này. Thu Hương (thực hiện)