22:02
Đã
đến lúc... bán rẻ các công ty nhà nước?
(Dân trí) - Để tái cơ cấu thành công doanh nghiệp nhà nước, bên cạnh
đổi mới về chính sách tài chính còn phải đổi mới về công tác tổ chức cán bộ
và cơ chế giám sát bởi những sai phạm vừa qua vừa do con người và vừa do cơ
chế.
Hội thảo “Đổi mới cơ chế chính sách tài chính hỗ trợ tái cơ cấu
các doanh nghiệp nhà nước” do Bộ Tài chính chủ trì ngày 31/5 diễn ra trong
một thời lượng khá dài với sự tham gia của các đại diện từ nhiều phía, bao
gồm cơ quan nhà nước, các đối tác nước ngoài và phía các doanh nghiệp nhà
nước.
Thứ trưởng Bộ
Tài chính Trần Văn Hiếu đặt vấn đề về hoạt động thoái vốn của những Tập đoàn,
Tổng công ty nhà nước khỏi các lĩnh vực ngoài ngành kinh doanh chính, trong
đó có một nguyên tắc cơ bản xuyên suốt nhất là lúc thoái vốn phải theo cơ chế
thị trường, và đảm bảo bảo toàn hiệu quả cao nhất.
Tuy nhiên, thế
nào là hiệu quả thì vấn là một câu hỏi. “Hôm qua mua 1 hôm nay bán 1,1 đó là
một cách hiểu về hiệu quả. Nhưng tôi nghĩ cách đó là đơn thuần, mà bây giờ
phải nói về tính hiệu quả toàn diện – tức bao gồm cả cái giá phải trả. Tôi nghĩ
nếu đây là rủi ro trong kinh doanh thì chúng ta đành phải chấp nhận. Giá mua
là 10 chúng ta chấp nhân bán ra 9, để có ngay vốn 9 ấy đầu tư vào ngành kinh
doanh chính. Ít nhất về mặt lãi ngân hàng thì tính toán hiệu quả đã hơn rồi.
Cách hiểu thứ
hai, thay vì để càng ngày thiệt hại càng càng lớn. Nếu chúng ta thoái vốn
ngay thì thiệt hại có thể chỉ dừng lại là 10 nhưng nếu chậm thì thiệt hại đã
lên tới 20 nghĩa là giảm thiệt hại đi đã là một cách làm hiệu quả” – Thứ
trưởng Hiếu phân tích.
Tiếp nối luận
điểm này, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển nhấn mạnh, tính
hiệu quả phải nhìn dài hạn chứ không chỉ nhìn trong ngắn hạn.
Ông dẫn chứng
về một ví dụ thực tế lúc còn giữ cương vị Bí thư tỉnh ủy Nghệ An. Lúc bấy
giờ, Nghệ An đầu tư vào một nhà máy thực vật với số vốn bỏ ra 53 tỷ đồng,
UBND tỉnh phải bảo lãnh vay ngoại tệ. Nhưng hệ quả là sau đó, năm nào tỉnh
cũng phải khốn khổ vì nước ngoài giục nợ và năm nào cũng phải tìm nguồn ngân
sách để trả nợ. Thời điểm đó, ông đã đề xuất phải bán ngay công ty này với điều
kiện lỗ 22 tỷ đồng (bán ra 30 tỷ đồng) nhưng đề xuất này không được đồng ý.
“Tôi vẫn giữ
quan điểm là phải bán nó đi để người khác kinh doanh hiệu quả hơn. Họ sẽ nộp
thuế và khi họ hoạt động tốt, sau một vài năm nhà nước thu được khoản tiền
hụt đó” – ông Tuyển nói.
Không phải muốn
bán là bán được
Ý kiến của ông Tuyển ngay lập tức được nhiều đại biểu tham dự tán
thành. Tuy nhiên, có một số vướng mắc về tiến trình thoái vốn mà theo như Phó
Tổng giám đốc tập đoàn Điện lực Việt Nam Đinh Quang Tri thì đến nay vẫn còn
“tắc” ở chính quy định của Bộ Tài chính, tức là thoái vốn thì không được mất
vốn, bán không được dưới giá sổ sách.
“Bây giờ thị
trường như thế này, bán không được. Có người mua nhưng họ yêu cầu phải giảm
giá, mà giảm giá lại vi phạm quy định. Nếu như bán lỗ thì doanh nghiêp không
bao giờ dám bán để phải vào tù. Giám đốc họ không dám quyết, thà họ cứ để cổ phần
đó 10 năm nữa”. Do vậy, theo ý kiến của ông Tri, Nhà nước cần phải năng động
hơn trong cơ chế và phải cho phép doanh nghiệp làm thì họ mới dám làm.
Trước đó, hồi cuối năm ngoái, trong một buổi hội thảo mở, nguyên
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Xuân Giá đã đưa ra đề xuất
“bán, bán đứt thậm chí bán lỗ những công trình dự án đang xây dựng dở dang mà
thấy rằng Nhà nước không cần phải làm hoặc tư nhân làm tốt hơn để dành tiền
làm những việc cần thiết.”
Và cũng tại buổi hội thảo này, PGS.TS Lê Xuân Bá, Viện trưởng
Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương đã đưa ra đánh giá “Nếu vẫn cứ tư
duy theo hướng nhà nước kinh doanh kiếm lợi nhuận thì tôi khẳng định không
thể bán được công trình hay doanh nghiệp nào đâu!”. Theo ông, nước nào cũng
có doanh nghiệp quốc doanh, song tỷ trọng ít hơn ở Việt Nam, chỉ vào
khoảng 4-5% GDP, khi chiếm tới 7-8% GDP là họ đã tính đến phải bán ngay
bớt đi rồi.
Trao đổi về vấn đề nay, chuyên gia kinh tế độc lập,TS Vũ Đình Ánh
cũng đã bày tỏ ra quan ngại, trường hợp những doanh nghiệp, dự án nhà nước
hoạt động kém hiệu quả sẽ gặp không ít khó khăn để mời chào người mua.
Tuy nhiên, ở một góc độ khác, cũng có ý kiến cho rằng, cần cân
nhắc kỹ việc bán dự án hoặc bán các doanh nghiệp nhà nước hoạt động không
hiệu quả. Phải tùy vào từng trường hợp và phải cân nhắc về nhiệm vụ kinh
doanh và nhiệm vụ công ích của doanh nghiệp trước khi bán.
“Đổ vỡ là từ công tác tổ chức cán bộ”
Buổi hội thảo
sáng nay các đại diện cũng “xoáy” sâu vào nội dung nhân lực. Thứ trưởng Trần
Văn Hiếu nêu ra một thực tế, vẫn tồn tại quan niệm, nhân lực của DNNN có cả
vạn vạn vạn, nghìn nghìn nghìn lao động nên đã dẫn đến hiện tượng tuyển dụng tràn
lan, tuyển dụng kém chất lượng. “Chúng ta cứ nói thừa thầy thiếu thợ
nhưng theo tôi thừa là thừa về số lượng. Nếu thầy mà làm Chủ tịch HĐQT, làm
tổng giám đốc thì tốt quá - thực tế là chưa nhiều, thậm chí là rất ít, tìm khó
ra”.
Còn theo nhận
xét của ông Tri, chính sách tài chính mới chỉ là điều kiện cần, con người mới
là yếu tố quyết định đến sự thành công của tái cấu trúc.
Theo đó, phải đảm bảo tính chất lượng từ Chủ tịch, tổng giám đốc
cho đến trưởng phòng, cán bộ công nhân viên. “Vừa rồi một số vụ việc xảy ra
là từ một số cá nhân. Đổ vỡ chính từ cá nhân, từ công tác tổ chức cán bộ. Tôi
đề nghị chính sách tài chính và chính sách cán bộ đi cùng với nhau thì chúng
ta mới phát triển được. Nếu cơ chế vẽ ra rất đẹp nhưng người thực hiện không
đủ năng lực, phẩm chất, đạo đức thì cũng không giải quyết được vấn đề” – ông
Tri nói.
Trao đổi riêng với Dân trí, ông Đặng Văn Thanh, Chủ tịch Hội
Kế toán, Kiểm toán Việt Nam nói, những sự kiện không hay diễn ra vừa qua tại
Vinashin và Vinalines có liên quan đến vấn đề nhân sự cấp cao cũng cần phải
đánh giá theo mức độ tổng quát hơn. Một phần do cơ chế giám sát, một phần do
cá nhân cán bộ, có những trường hợp do cơ chế lỏng lẻo nên tạo ra con người
khiếm khuyết. Thực tế, rất khó tránh khỏi sự lạm quyền và tham nhũng ở bất cứ
nhà nước nào, và một nhà nước tốt là một nhà nước hạn chế tối đa được sự lạm
quyền và tham nhũng bằng những cơ chế giám sát, xử phạt chặt chẽ hơn.
Giao dự
án song không giao vốn
Phó Tổng giám
đốc EVN cũng nêu lên một tồn tại ở vấn đề vốn điều lệ ở các DNNN. Ông Tri
đề nghị khi thành lập DNNN, Chính phủ phải cấp đủ vốn điều lệ tương xứng
với nhiệm vụ được giao để có thể thực hiện được.
Ông cho biết,
hiện trạng của EVN được giao nhiệm vụ phải thành lập thêm nhiều nhà máy
song không được cấp thêm vốn, do đó phải dựa vào nguồn vốn vay. Do đó, tỉ
lệ nợ quá 3 lần diễn ra rất nhanh.
Theo đó, Chính
phủ cho phép EVN đi vay để thành lập thêm nhà máy và được bảo lãnh, kể cả
phần vốn đối ứng. Điều này theo ông Tri là đã “phá vỡ hết tất cả mọi nguyên
tắc về tài chính. Tôi đề nghị cơ chế tài chính sắp tới, doanh nghiệp nào
Nhà nước cần giữ, phục vụ nhiệm vụ công ích thì Nhà nước phải cấp đủ vốn
điều lệ và đảm bảo về tài chính để nó hoạt động. Còn nếu xác định là không
cần nữa thì giải tán và bán đi”.
|
(Dân trí) Bích
Diệp
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét