NSƯT Phạm Bằng - người mang tiếng cười phục vụ Nhân dân Cập nhật lúc 09:35             NSƯT Phạm Bằng sinh năm 1931 trong một gia đình giàu có, mẹ ông là một thương nhân buôn bán gạo rất lớn. Mỗi lần "cất" hàng từ vựa thóc Nam Bộ ra Bắc, bà thuê cả một chuyến tàu hỏa để chở. Bố ông mất khi bà mẹ mới 27 tuổi, cụ bà đảm đang, tần tảo ở vậy nuôi con, coi Phạm Bằng như "cục vàng", một mực hướng cậu con trai phải nối nghề cha, trở thành một thầy giáo mẫu mực. Tính tình Phạm Bằng lông bông, ham chơi, không hợp với nghề "Gõ đầu trẻ", nhưng chiều theo ý mẹ, năm 1955, ông vào học Trường Cao đẳng Giao thông Công chính. Trong thời gian học, Phạm Bằng tham gia Đội Văn nghệ trường, đóng vài ba vở kịch. Đang học năm thứ 2, ông buộc phải thôi học, vì thời đó cấm con em xuất thân thành phần tư sản không được học đại học và cao đẳng.  Đang buồn chán ở nhà thì nghe tin nhà thơ Hoàng Cầm, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng thành lập Đoàn kịch nghiệp dư dựng vở "Vũ Như Tô", ông đến xin tham gia một vai. Năm 1960, Sở Văn hóa Hà Nội thành lập Đoàn Văn công Hà Nội (tiền thân của Nhà hát Kịch Hà Nội ngày nay), Phạm Bằng thi và đậu cả 2 nơi: Đoàn Văn công Hà Nội và Trường Đại học Sân Khấu khóa 1 nhưng chọn Đoàn Văn công Hà Nội vì "Vừa được diễn, lại có thêm phụ cấp giúp gia đình".  Ngày đó, Đoàn Văn công Hà Nội có các loại hình: Ca nhạc, múa, kịch nói, cải lương, chèo, xiếc. Phạm Bằng chính thức làm diễn viên kịch nói chuyên nghiệp. Được đạo diễn Nguyễn Đình Nghi mời tham gia các vai phản diện, tên tuổi ông bắt đầu lóe sáng. Khi đạo diễn Trần Hoạt dựng mấy vở kịch hài, Phạm Bằng tham gia nột số vai, đạo diễn Nguyễn Đình Nghi nhận xét: "Những người đã đóng những vai bi thành công, thường đóng vai hài rất gỏi".           Năm 1974, Phạm Bằng chuyển về Nhà hát kịch Trung ương (nay là Nhà hát Kịch Việt Nam). Được hội ngộ với những tên tuổi lớn của làng kịch nói nước nhà như Mạnh Linh, Trọng Khôi, Đoàn Dũng, Trần Tiến, Doãn Châu, Thế Anh…Phạm Bằng trưởng thành rất nhanh. Thầy Trần Hoạt nhận xét: "Tương lai cậu đóng vai hài giỏi".          Hai vở diễn mang đến cho Phạm Bằng hai Huy chương Vàng trong Hội diễn Sân khấu toàn quốc đều là 2 vai hài, tiêu biểu nhất là vai Lí trưởng (Hồn Trương Ba, da Hàng thịt). Phạm Bằng diễn tưng tửng, tỉnh queo, định hình một phong cách hài rất cá tính mang thương hiệu Bằng "hói". Nói về sự "hiếm tóc" của mình, ông hóm hỉnh khoe: "Đây là do một thứ gien di truyền của dòng họ. Tôi là thế hệ thứ tư bị hói quá nửa đầu… mà hói là biểu tượng của sự thông minh và sống lâu". Ngẫm nghĩ một lúc ông tự hào tiếp " Đầu tôi cũng giống cái bánh trôi Tàu, nhờ nó mà tôi đắt sô". Cái sự hói của Phạm Bằng cũng lắm chuyện vui. Một lần diễn ở Thanh Hóa bị khán giả "bắt cóc" sau khán đài chỉ vì muốn "mục sở thị" xem cái đầu hói thật hay giả. Lần khác đang dạo chơi trên con đường quê lúa Đông Hưng, Thái Bình, chợt nghe tiếng gọi: "Sếp Bằng! Sếp Bằng". Một phụ nữ trung niên hớt hơ, hớt hải, vừa chạy, vừa hỏi: " Có phải sếp Bằng…hói không ạ?". Chẳng đợi ông trả lời, chị cứ nhất định " Đúng sếp Bằng rồi! Cái đầu này không lẫn vào đâu được, đúng cái hói này rồi". Chị kéo tay, tha thiết mời nghệ sĩ vào nhà chơi để gia đình, xóm làng được ngắm cái đầu hói "xịn".            Sân chơi "Gặp nhau cuối tuần" đưa nghệ sĩ Phạm Bằng đến với đông đảo công chúng nhiều hơn. Một sê-ri chuyện về cặp vợ chồng: Ông chồng già nhu nhược, ở nhà phục vụ cô vợ trẻ đỏng đảnh do Phạm Bằng và Thu Hương đóng khiến khán giả không thể quên. Danh hài thế hệ ông, những Trịnh Thịnh, Trịnh Mai, Trần Tiến…kẻ mất, người ốm đau do tuổi tác, giờ đã nghỉ diễn, Phạm Bằng  đành "đánh đu" với cánh trẻ: Quang Thắng, Quốc Khánh, Vân Dung…Ông diễn ăn ý với họ nên từ hài truyền hình đến hài sân khấu vẫn... đắt sô. Vân Dung tâm sự: "Mỗi lần gặp bác Bằng, tụi này thấy "cụ" vui lắm. Nói nói, cười cười suốt, làm sao mà già được. Việc tập diễn, đi diễn làm cho bác khỏe ra".           Chẳng ai ngờ, NSƯT Phạm Bằng vội ra đi lúc 20h ngày 31/10, sau mấy tháng chữa căn bệnh có liên quan đến gan và thận. Gia đình, các giáo sư, bác sĩ đã tận tình cứu chữa, nhưng vì tuổi cao sức yếu, nghệ sĩ đã về với tổ tiên. Bài viết này coi như nén nhang thơm tưởng nhớ người nghệ sĩ dành cả cuộc đời “mang tiếng cười phục vụ Nhân dân” (Báo Người cao tuổi) Lê Sỹ Tứ