Quỹ bình ổn giá điện: EVN minh bạch rồi hãy tính! Cập nhật lúc 10:21 Theo TS Ngô Đức Lâm, trước tiên ngành điện cần công khai, minh bạch đầu vào, giá điện phải theo thị trường rồi mới tính đến chuyện lập quỹ bình ổn giá. Hợp lý nhưng trước tiên cần minh bạch  Bộ Công thương vừa công bố dự thảo quyết định Thủ tướng quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân để xin ý kiến nhân dân, trong đó có đề cập tới việc hình thành quỹ bình ổn giá điện. Theo đó, nguồn hình thành quỹ bình ổn giá điện sẽ được trích từ giá bán điện và tính vào chi phí sản xuất kinh doanh điện. Quỹ chỉ được trích lập khi các yếu tố đầu vào hình thành giá bán điện giảm so với hiện hành và chi phí sản xuất kinh doanh điện bị “treo” (chưa được tính hết vào giá bán điện) đã được xử lý hết. Cũng theo dự thảo, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được giao quyền thực hiện việc trích lập, quản lý và sử dụng quỹ bình ổn giá điện.   Dự thảo Quyết định của Thủ tướng về cơ chế điều chỉnh giá bán điện bình quân đề cập đến khả năng lập quỹ bình ổn giá, tương tự như cách làm với xăng dầu hiện nay. Ảnh: EVN Góp ý với dự thảo quy định về điểm này, TS Ngô Đức Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Năng lượng cho biết, việc thành lập quỹ bình ổn giá điện cũng là hợp lý nhưng trước đó EVN cần làm rõ nhiều vấn đề. Theo đó, thông thường Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng có trách nhiệm xây dựng quỹ bình ổn giá. EVN muốn có quỹ bình ổn giá điện nhưng thị trường điện lực hiện nay giá lên, xuống chưa rõ ràng, người dân chưa được hưởng lợi gì giờ lại muốn họ phải đóng thêm tiền thì chưa thuận. "Hiện nay vẫn chưa có sự đồng thuận cao giữa người sử dụng điện và EVN xung quanh vấn đề giá điện. Tính thị trường của điện lực chưa được rõ ràng, hoàn hảo, nói cách khác nó vẫn mang tính chất độc quyền. Bao nhiêu năm qua người dân chỉ thấy giá điện lên mà chưa bao giờ thấy giá điện xuống và triển vọng này trong tương lai cũng chưa có. Bởi thế, nếu bây giờ lại phải bỏ tiền ra đóng quỹ bình ổn giá điện là thiếu công bằng, thiếu hợp lý. Tôi cho rằng ngành điện cần học tập xăng dầu khi giá xăng dầu đang được điều hành theo cơ chế thị trường: giá xăng dầu thế giới giảm thì giá trong nước cũng giảm theo và ngược lại, dù vẫn còn nhiều ý kiến cho rằng giá xăng dầu trong nước có mức giảm chưa tương xứng với giá thế giới nhưng ít ra nó có lên có xuống. Điều người dân mong muốn là thị trường điện lực phải rõ ràng, giá điện phải phản ánh đầy đủ cơ chế thị trường và phải minh bạch, ngoài ra phải có lên có xuống" TS Ngô Đức Lâm chỉ rõ. Cũng theo TS Lâm, rất nhiều nước trên thế giới đã có thị trường điện cạnh tranh và người dân được hưởng lợi về giá. Tuy nhiên, ở Việt Nam, giá điện chưa có cạnh tranh, chỉ có một mình EVN ra giá và người dân không được lựa chọn. "Còn nhiều tồn tại xung quanh vấn đề công khai và minh bạch giá điện, như cần làm rõ năng suất trong ngành điện, công khai các đầu vào để tính toán chi phí. Điều này mới quan trọng, nó dẫn tới giá thành không thực, trong đó còn có thể có những yếu tố chưa minh bạch, chưa đúng mà người tiêu dùng cần biết vì chính họ bị thua thiệt, chưa bảo đảm tính hợp lý và hợp lệ...  Phải làm rõ những điều này rồi hẵng tính đến chuyện đóng quỹ này, quỹ nọ" ông nhấn mạnh. Xem lại cách quản lý của ngành điện Có ý kiến cho rằng giá điện sản xuất ở Việt Nam đang rẻ hơn giá điện sinh hoạt, khiến cho doanh nghiệp dễ dãi lựa chọn công nghệ Trung Quốc giá rẻ nhưng hao tổn điện năng. Đặt câu hỏi: Nếu chính thức phải thành lập quỹ bình ổn giá điện liệu có xảy ra tình trạng người dân sẽ phải trả thêm tiền điện để bình ổn điện cho các doanh nghiệp dùng công nghệ lạc hậu? TS Ngô Đức Lâm cho rằng: Trong những lần phát biểu trước đây, tôi đều chỉ rõ giá điện chưa minh bạch ở đầu vào, trong đó có vấn đề tiêu hao nhiên liệu của các nhà máy phát điện chạy than và công nghệ mà nó sử dụng. Trước đây, khi Nhà nước còn quản lý, nhiên liệu cho 1kWh điện rất rõ ràng để tính, nhưng từ khi giao cho EVN quyền được đặt giá, chưa có cơ quan nhà nước nào đảm bảo rằng EVN tính số nhiên liệu cho 1kWh điện có đúng không. Vì thế, không loại trừ khả năng có nhà máy điện sử dụng công nghệ kém. Họ có thể sử dụng công nghệ lạc hậu của Trung Quốc hay thậm chí cả những nhà máy dù có công nghệ hiện đại nhưng quản lý kỹ thuật chưa đáp ứng được kéo theo mức tiêu hao nhiêu liệu lớn. "Chi phí cho giá phát điện là chi phí lớn nhất ảnh hưởng tới giá điện, chiếm trên 70% tổng giá thành. Trong đó có 2 yếu tố là mức tiêu hao nguyên liệu đầu vào và phương thức huy động tối ưu của điều độ với các dạng phát điện khác nhau. Mức tiêu hao nhiên liệu của thiết bị nhà máy tại Việt Nam lớn hơn nhiều so với thế giới. Nếu quản lý tốt sẽ đạt hiệu suất cao và có khả năng giảm được giá điện. Do đó, Nhà nước nên xem xét, kiểm tra lại quản lý của ngành điện rồi hẵng bàn đến những chuyện khác", TS Ngô Đức Lâm nói. Theo ông Lâm, minh bạch về giá điện chính là yếu tố quan trọng đầu tiên để đạt được mục tiêu giá điện Việt Nam vận hành theo cơ chế thị trường. Trong đó phải làm rõ các chi phí đầu vào để thống nhất cách tính giá điện hợp lý, sau đó mới bàn đến vấn đề lộ trình tăng giá, cách thức tăng giá... "Về nguyên tắc, đầu vào thay đổi thì giá điện phải  thay đổi nhưng đầu vào là cái gì thì phải công khai để người dân có thể kiểm tra. Người ta chỉ nghĩ đến giá nhiên liệu tăng thì giá điện phải tăng nhưng lượng tiêu hao như thế đã hợp lý chưa thì cần phải làm rõ". (Theo Đất Việt) Thành Luân Không biết rồi còn chuyện gì kì khôi hơn cái chuyện quỹ bình ổn giá điện? Xăng dầu phụ thuộc biến động giá thế giới hằng ngày cần bình ổn là một nhẽ. Không biết giá "nước thủy điện", giá than có biến động hằng ngày không mà cần bình ổn? Thương Giang