'Cú sốc Nixon' và sự xoay chuyển vị
thế USD của Putin
Cập nhật lúc 08:39
Mỹ phát hành tiền tệ không dựa trên nền tảng giá trị và nền tảng
giá trị quy đổi, lưu thông USD ra thế giới là chia sẽ gánh nặng chi
tiêu..
Năm mươi năm
'cú sốc Nixon' và vị thế thống xoái của đồng đô la Mỹ Cách đây 50
năm, ngày 15/8/1971, "Cú sốc Nixon" - một sự kiện đặc biệt trong
lịch sử tiền tệ thế giới đã xảy ra. Đó là việc Tổng thống Mỹ khi đó Richard
Nixon đã gây chấn động thế giới bằng tuyên bố Mỹ chấm dứt việc quy đổi
vàng với đô la. Hệ thống tỷ giá
hối đoái thả nổi đã ra đời ngay sau "Cú sốc Nixon", rồi nhanh
chóng trở thành chuẩn mực cho chính sách tiền tệ thế giới, khi nó
được coi là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế toàn cầu thời hậu
Thế chiến II, theo Nikkei Asian Review. Ngược dòng thời
gian. Năm 1944, 730 đại biểu từ 44 nước gia tham gia hội nghị ở
Bretton Woods, bang New Hampshire của Mỹ, đã thống nhất về quy định
tỷ giá cố định cho các đồng tiền chính lưu thông thời điểm đó, đặc biệt là
đồng đô la Mỹ. Hệ thống
Bretton Woods đã xác định quy tắc hoán đổi tiền tệ. Theo đó tiền tệ được
quy đổi ra vàng và trao đổi với vàng. Với đồng bạc xanh, Hệ thống
Bretton Woods xác lập quy tắc hoán đổi : 1ounce vàng = 35 đôla Mỹ.
Thời điểm Hệ
thống Bretton Woods được thiết lập, năng lực sản xuất hàng hóa của Mỹ
chiếm hơn 50% năng lực sản xuất của cả thế giới, còn lượng vàng dự trữ của Mỹ
thì vượt trên cả tổng giá trị hàng hóa Mỹ sản xuất. Có nền tảng giá
trị và nền tảng giá trị quy đổi vững chắc như vậy, USD nghiễm nhiên trở
thành đồng tiền số một của thế giới. Từ việc USD gắn với bản
vị vàng, chính phủ Mỹ đã hỗ trợ hệ thống tiền tệ quốc tế bằng hoán
đổi dễ dàng giữa USD và vàng. Tuy nhiên, vào
những năm 1960-1970, năng lực sản xuất hàng hóa của Mỹ sụt giảm, khiến
cho tài chính công gặp khó khăn, trong khi đó chi tiêu cho các hoạt động
quân sự trong cuộc chiến tại Đông Dương ngày càng tăng. Ngược lại, năng
lực và quy mô sản xuất hàng hóa của nhiều quốc gia khác trên thế giới
tăng mạnh, tỷ trọng: quy mô nền sản xuất hàng hóa Mỹ/quy
mô nền sản xuất hàng hóa thế giới giảm mạnh, vàng đã nhanh
chóng chảy ra khỏi nước Mỹ. Trước tình
trạng thiếu vàng và năng lực sản xuất hàng hóa sụt giảm, việc phát hành tiền
khiến lạm phát ở Mỹ tăng nhanh, sức mạnh đồng USD bị suy giảm
nghiêm trọng, ngày 15/8/1971 Tổng thống Richard Nixon tuyên
bố ngừng quy đổi vàng ra USD. Tuyên bố của
Tổng thống Nixon đã khiến cả hệ thống tiền tệ thế giới lúc bấy giờ rung
chuyển, nên sự kiện này được gọi là "Cú sốc Nixon". Hệ thống tỷ giá
hối đoái thả nổi trên thị trường tiền tệ được hỗ trợ bởi đồng đô la như
một loại tiền tệ dự trữ,bắt đầu. "Cú sốc
Nixon" loại bỏ quy tắc hoán đổi Tiền - Vàng, việc phát hành và lưu
thông tiền tệ không còn dựa trên lượng vàng dự trữ. Thực tế đó giúp các quốc
gia dễ dàng hơn trong điều chỉnh lượng tiền tệ lưu thông, tăng tính tự do
trong chính sách tiền tệ. Song cũng từ
thực tế đó, đồng đô la Mỹ vẫn là đồng tiền của thế giới, dù nó rời xa cả nền
tảng giá trị và nền tảng giá trị quy đổi. Thước đo giá trị của đồng bạc xanh
lúc này được xác lập bởi niềm tin trên thị trường tiền tệ và cơ chế tài chính
Mỹ. Điều này khiến
cho chính sách tiền tệ của các quốc gia trên thế giới phụ thuộc vào sự biến
động của đồng đô la Mỹ và sự thay đổi của chính sách tài chính Mỹ. Từ đây đã
phát sinh nhiều hệ lụy cho nền tài chính của nhiều quốc gia có lệch pha với
Mỹ. "Chính phủ
nhiều quốc gia mới nổi duy trì tỷ giá hối đoái cố định với đồng USD bằng cách
can thiệp vào thị trường ngoại hối và điều chỉnh lãi suất. Mục tiêu của họ là
thu hút vốn ở nước ngoài bằng cách ngăn chặn các biến động tiền tệ... Vật lộn với các
dự đoán lãi suất của Mỹ do đồng đô la Mỹ là đồng tiền dự trữ của thế giới,
đồng tiền của các nước khác có tỷ giá hối đoái thả nổi đều bị ảnh hưởng bởi
chính sách tiền tệ và chính sách đối ngoại của Mỹ", Nikkei
Asian Review bình luận.
Sự xoay chuyển
vị thế đồng đô la Mỹ của Tổng thống Putin "Với việc
chuyển sang tỷ giá hối đoái thả nổi sau Cú sốc Nixon, các quốc gia không cần
phải quy đổi tiền ra vàng, vì vậy chính phủ có thể phát hành lượng
tiền nhiều hơn giá trị vàng dự trữ. Tăng lượng tiền lưu thông giúp
tăng trưởng kinh tế dễ dàng hơn. Tuy
nhiên, điều đáng nói là tốc độ tăng trưởng luôn
không theo kịp với nhu cầu tăng lượng tiền trong lưu thông, và khủng
hoảng càng trầm trọng hơn do các giao dịch đầu cơ sử dụng tiền thặng dư... Những mâu thuẫn
của đồng đô la với tư cách là tiền tệ dự trữ khiến cho nền kinh tế toàn cầu
sẽ bị xáo trộn lớn nếu niềm tin vào đồng USD - đồng tiền dự trữ trung tâm của
các định chế tài chính và thương mại - bị lung lay", theo Nikkei
Asian Review. Rõ ràng, càng
phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ và cơ chế tài chính Mỹ thì hệ thống tài
chính tệ và nền kinh tế các quốc gia cũng như kinh tế toàn cầu càng trở
nên mong manh và luôn đối mặt nguy cơ khủng hoảng. Nguy cơ đó
khiến cho chính phủ nhiều quốc gia đã chọn rời xa đồng bạc xanh và cơ chế tài
chính Mỹ, nhưng đều không thành công, thậm chí nhận hậu quả. Lý do là các
chính phủ ấy chỉ chọn thay đồng USD bằng đồng tiền khác hay đồng tiền quốc
gia. Như vậy thực ra
chỉ là các quốc gia ấy thực nghiệm việc không sử dụng đồng đô la
Mỹ cho thanh toán và dự trữ, chứ không hề tác động vào nền tảng giá
trị của đồng bạc xanh và cơ chế tài chính Mỹ. Khi nước Nga bi
bao vây cấm vận, trước hậu quả mà hệ thống tài chính và nền kinh tế Nga phải
đón nhận từ tác động của đồng USD trên thị trường tỷ giá hối đoái và cơ chế
tài chính Mỹ, Tổng thống Putin đã quyết tìm cách xoay chuyển vị thế
USD. Ngoài việc giảm
tỷ lệ đồng đô la Mỹ trong quỹ dự trữ ngoại hối, tăng tỷ lệ sử dụng đồng ruble
cho các giao dịch tài chính - thương mại giữa nước Nga với các đối tác,
nhà lãnh đạo Nga còn cho tăng lượng vàng dự trữ quốc gia. Cùng với đó là
việc chính phủ Nga tiến hành đồng thời việc tái cơ cấu nền kinh tế với
chuyền đồi cơ chế vận hành nền kinh tế, đảm bảo kinh tế tăng trưởng ổn định
và bền vững, cả quy mô tăng trưởng và chất lượng tăng trưởng. Đặc biệt, từ
khi nắm giữ quyền lực, Tổng thống Putin luôn không chọn mô hình tăng
trưởng dựa trên nợ vay nhằm đảm bảo giá trị tăng trưởng và quy mô nền kinh tế
Nga luôn tiệm cận trị tuyệt đối. Có thể thấy,
các bước đi của nhà lãnh đạo Nga đương thời có thể giúp chính phủ của nước
Nga xây dựng chính sách tiền tệ, mà trong đó có thể gắn đồng ruble
vào bản vị vàng đồng thời với nền tảng giá trị là quy mô GDP. Dù chính phủ
Nga và Tổng thống Putin chưa cho thấy thay đổi chính sách tiền tệ, mà có
thể từ đó loại bỏ đồng đô la Mỹ và độc lập với cơ
chế tài chính Mỹ, nhưng xu thế thẩm định vị thế độc tôn của USD đã phôi
thai trên thị trường tài chính toàn cầu.
Theo Nikkei
Asian Review :"Để tăng lượng đô la Mỹ lưu thông khắp thế giới,
Mỹ phải mua hàng hóa và dịch vụ từ các quốc gia khác. Trong bối cảnh hiện
nay, điều đó khiến Mỹ sẽ thâm hụt tài khoản vãng lai, khiến niềm tin vào USD
bị lung lay... Khi chính quyền
Biden có quá nhiều khoản chi tiêu dẫn đến thâm hụt tài khoản vãng lai gia
tăng không kiểm soát, niềm tin vào USD suy giảm nghiêm trọng. Lo
lắng về nguy cơ USD giảm mạnh đang khiến thị trường toàn cầu biến động bất
thường". Tổng thống
Putin từng cảnh báo về khả năng xảy ra khủng hoảng tài chính toàn cầu, nếu
thế giới vẫn đảm bảo vị thế độc tôn của đồng đô la Mỹ và phụ thuộc vào cơ chế
tài chính Mỹ. Vì vậy, ông kêu gọi thế giới phải tìm cách ngăn chặn khả năng
ấy. Mà để ngăn
chặn khủng hoảng tài chính toàn cầu thì việc thay đổi vị thế của
USD và cơ chế tài chính xoay quanh đồng bạc xanh là điều quan trọng nhất, vì
hiện nay chi tiêu chính phủ Mỹ luôn tăng mạnh và nợ công của Mỹ luôn lập kỷ
lục qua các năm. Có thể nhận
diện, Mỹ phát hành tiền tệ không dựa trên nền tảng giá trị là hàng hóa,
và nền tảng giá trị quy đổi là vàng, mà lưu thông ra toàn thế giới thì
chỉ là cách chia sẽ gánh nặng chi tiêu của Mỹ cho toàn thế giới mà thôi. Rõ ràng, đã đến
lúc sự độc tôn của đồng đô la Mỹ cần được thẩm định
lại cả về vai trò và vị thế trên thị trường tài chính toàn cầu. Có cách
thẩm định nào tốt hơn là gắn USD với nền tảng giá trị của nó? Đây là
điều mà nước Nga của Tổng thống Putin và nhiều nước khác đã và đang
làm. (Theo Đất Việt)
Ngọc Việt Tóm lại là hiện nay cả thế giới đang
nai lưng ra làm để kiếm đô la Mỹ, còn nước nước Mỹ cứ thoải mái in đô la ra rồi
mua hàng các nước về xài. Thương Giang |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét