19:48 Xét xử 9 bị can về tội cố ý làm trái tại Vinashin (TNO) Sáng nay 27.3, TAND TP.Hải Phòng đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án cố ý làm trái các quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng diễn ra tại Tập đoàn công nghiệp tàu thủy (CNTT) Việt Nam - Vinashin. Phạm Thanh Bình: "Mua nhà máy điện cũ cho rẻ" Sau gần hết buổi sáng kiểm tra căn cước và đọc cáo trạng, tòa chuyển sang phần thẩm vấn các bị cáo. Vụ việc đầu tiên được đưa ra xét hỏi là vụ đầu tư nhà máy nhiệt điện diesel Cái Lân. Năm 2001, Vinashin có quyết định đầu tư xây dựng khu Công nghiệp tàu thủy Cái Lân, trong đó có dự án đầu tư nhà máy nhiệt điện diesel tại P.Giếng Đáy, TP.Hạ Long, Quảng Ninh. Ban quản lý dự án do Phạm Thanh Bình, Chủ tịch - Tổng giám đốc Vinashin làm trưởng ban, ông Tô Nghiêm làm phó trưởng ban. Ông Tô Nghiêm cũng là Chủ tịch HĐQT Công ty công nghiệp tàu thủy Cái Lân. Bị cáo Phạm Thanh Bình: "Vì trình tự đấu thầu rất lâu, nên tôi đã cho điều chỉnh lại dự án, nâng từ 507 tỉ đồng lên 592 tỉ đồng để sớm được triển khai dự án" - Ảnh: Thanh Phong Trong dự án này, từ ngày 7.3.2002, khi dự án chưa được lập và phê duyệt, Phạm Thanh Bình đã ký thỏa thuận mua bán dây chuyền máy móc, thiết bị với Công ty Jacobsen Elektro (Na Uy) để mua một nhà máy nhiệt điện công suất 39 MW đã lắp đặt tại Trung Quốc về lắp tại Cái Lân. Vinashin giao cho đơn vị chức năng lập dự án nhà máy nhiệt điện diesel 39 MW mức đầu tư là 507 tỉ đồng. Đến năm 2003, khi tổ chức đấu thầu, có 4 nhà thầu tham dự, trong đó có Công ty Jacobsen. Cáo trạng của Viện Kiểm soát nhân dân tối cao nêu rõ: “Do đã thỏa thuận, trao đổi trước với Vinashin nên Jacobsen có hồ sơ dự thầu phù hợp với hồ sơ mời thầu của chủ đầu tư và được chấm điểm cao nhất”. Tuy nhiên, công ty này bỏ giá tới 40 triệu USD, lớn hơn tổng mức đầu tư dự án (507 tỉ, tương đương 33,4 triệu USD). Do vượt tổng mức dự toán, Phạm Thanh Bình và Tô Nghiêm thương thảo với nhà thầu, giảm giá từ 40 triệu USD xuống 36 triệu USD. Tuy nhiên, số này vẫn lớn hơn dự toán. Để “xử lý" khoản vượt này mà không phải đấu thầu lại, Phạm Thanh Bình đã chỉ đạo và thống nhất với Tô Nghiêm viết lại dự án, đưa mức đầu tư lên 592 tỉ đồng (khoảng 38,9 triệu USD). Tại tòa, hội đồng xét xử hỏi bị cáo Bình, tại sao lại thỏa thuận với Jacobsen trước khi đấu thầu? Bị cáo Bình đáp: Vì khi đó chỉ có Jacobsen mới có thể thu xếp cho chúng tôi vay vốn của Ngân hàng Societe Generale (Pháp) với khoảng 70% tổng mức đầu tư dự án. Căn cứ vào đâu các bị cáo nâng mức đầu tư từ 507 lên 592 tỉ, tòa đặt câu hỏi. Phạm Thanh Bình đáp: Vì khi làm dự toán lần đầu, có nhiều khoản chúng tôi chưa tính hết. Nhà thầu bỏ giá 40 triệu USD, sau đó giảm xuống 36 triệu USD, vẫn cao hơn dự toán. Vì thủ tục rất rườm rà, không muốn hủy dự án để làm lại, chúng tôi đã điều chỉnh, viết lại dự án để rút ngắn thời gian. Tòa truy tiếp: Khi đấu thầu có khách quan không? Có ưu ái cho Jacobsen không? Bị cáo Bình: Thực tế, chúng tôi không ưu ái, về đấu thầu hoàn toàn khách quan. Tòa: Bị cáo có lấy hồ sơ kỹ thuật chuyển cho nhà thầu không? Chúng tôi chỉ đưa ra yêu cầu kỹ thuật cho họ. Tòa: Hợp đồng với Jacobsen là hợp đồng chìa khóa trao tay, nhưng tại sao khi chưa hoàn thành dự án, các bị cáo đã nhận bàn giao, trả hết tiền cho Jacobsen, vậy có đúng không? Bị cáo Bình: Điều đó là không đúng, nhưng lúc đó, để chạy thử đầy tải, hết công suất thì phải có nhà máy thép, mà nhà máy thép thì vào chậm, nên chúng tôi phải trả hết tiền cho Jacobsen. Tòa hỏi tiếp: Tại sao bị cáo mua nhà máy cũ? Vì mua nhà máy điện cũ, mà còn tốt mang về lắp đặt thì sẽ rẻ bằng một nửa nhà máy mới. Mua tàu Hoa Sen là để… thử nghiệm Chiều nay, Tòa dành thời gian tập trung xoay quanh những sai phạm tại dự án mua tàu Hoa Sen, trị giá hơn 1.300 tỉ đồng, gây thiệt hại 469 tỉ đồng. Con tàu Hoa Sen trị giá hơn hơn 60 triệu Euro nhưng chỉ chạy vài lần là "đắp chiếu" - Ảnh tư liệu Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, khi thực hiện dự án mua tàu Hoa Sen, Phạm Thanh Bình, Chủ tịch HĐQT Vinashin và các thuộc cấp đã không thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là đóng mới tàu mà Vinashin lại đi mua tàu cũ. Vinashin mua tàu trị giá hơn 60 triệu Euro nhưng lại không thực hiện thủ tục chào hàng cạnh tranh; Công ty tài chính Vinashin (VFC) đã phát hành bảo lãnh cho Công ty vận tải Viễn Dương Vinashin mua tàu mà không thực hiện quy định về trình tự, thủ tục thẩm định cấp bảo lãnh cho khách hàng. Giải thích về việc mua tàu cũ, bị cáo Phạm Thanh Bình nói: Năm 2007, trình độ của Vinashin chưa thể đóng được tàu như Hoa Sen. Trên thế giới, loại tàu này không nhiều, nên phải mua nhanh nếu không sẽ lỡ thời cơ. Khi mua tàu Hoa Sen là để thử nghiệm, nhằm khảo sát việc vận hành xem có ưu điểm, khuyết điểm gì, nhằm học thiết kế để có thể cải tiến, sau này tự thiết kế, đóng tàu kiểu như tàu Hoa Sen. “Nếu thử nghiệm 1 tàu thì khi khai thác, hòa là may, chúng tôi tính toán là phải đầu tư 12 tàu chạy tuyến Bắc Nam, hoạt động trên 10 năm thì mới có hiệu quả”, bị cáo Bình nói. Một vấn đề khác được mổ xẻ nhiều: Vinashin là chủ đầu tư dự án mua tàu Hoa Sen hay Công ty vận tải Viễn Dương Vinashin (đơn vị ký hợp đồng mua tàu) là chủ dự án. Bị cáo Trần Văn Liêm, nguyên Trưởng ban Kiểm soát Tập đoàn Vinashin, nguyên Giám đốc Công ty Viễn Dương khẳng định: Tôi ký hợp đồng mua tàu nhưng tôi chỉ là cấp dưới, ở công ty con. Lãnh đạo công ty mẹ giao nhiệm vụ thì chúng tôi phải thực hiện. Bị cáo Phạm Thanh Bình cũng thẳng thắn: “Chủ trương mua, người quyết định mua tàu Hoa Sen là tôi, ông Liêm chỉ là người thực thi nhiệm vụ”. Bị cáo Trần Văn Liêm khẳng định thêm: “Việc mua tàu từ Ý về hoàn toàn không có thất thoát, việc thiệt hại về kinh tế chỉ là khi đi vào vận hành. Vì là thử nghiệm nên chắc chắn sẽ có nhiều phát sinh, nhiều vấn đề chưa tính toán hết, thêm vào đó, thời điểm cuối năm 2008, năm 2009 là thời kỳ vận tải đường biển suy thoái nghiêm trọng, nên con tàu để không cũng bị sụt giá chỉ còn một nửa, hầu hết các hãng vận tải biển đều bị lỗ”. "Một điều đáng chú ý là tàu Hoa Sen khi đi vào vận hành được vài chuyến thì bị thủng vỏ, phải sửa chữa hết hơn 300.000 USD. Lỗi này thuộc về người mua tàu hay vì lỗi vận hành?", HĐXX chất vấn. Ông Phạm Thanh Bình nói: “Lỗi thủng vỏ tàu là lỗi tiềm ẩn, nên người đi mua tàu không thể phát hiện được. Chi phí sửa chữa phần thủng vỏ thì công ty bảo hiểm chắc chắn phải trả”. Trong cáo trạng nêu rõ: Theo kết quả giám định của Công ty cổ phần giám định, thẩm định Việt Nam, nguyên nhân thủng vỏ là do khuyết tật ẩn tỳ bên trong tấm tôn từ khi đóng tàu mà người sử dụng không phát hiện được, nhưng do việc đầu tư mua tàu Hoa Sen không thực hiện đúng quy trình và thủ tục đầu tư, không có biên bản tổng nghiệm thu bàn giao đưa công trình vào khai thác sử dụng, không lập báo cáo quyết toán dự án đầu tư hoàn thành để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, quá trình kiểm tra chất lượng của tàu trước khi nhận bàn giao tàu không đảm bảo tính khách quan (thuê công ty môi giới bán tàu chỉ định công ty giám định). Con tàu này cũng có nhiều bất cập như không có cửa mở ở mạn đề khách và xe lên xuống, mà chỉ có cửa mở ở đuôi tàu. Trong khi Việt Nam chưa có cảng phù hợp với tàu có cửa mở ở đuôi tàu, do đó Vinashin lại phải đầu tư, cải tiến cầu cảng để đón được tàu, mất hơn 100 tỉ đồng (sau đó được hạch toán gộp vào tổng mức đầu tư dự án là trên 1.300 tỉ đồng). Đông đảo người dân tới tham dự phiên tòa Từ 7 giờ sáng, hàng chục người đã có mặt tại trụ sở TAND TP.Hải Phòng chờ đợi theo dõi phiên tòa. Tất cả mọi người đều phải xếp hàng trình giấy mời, chứng minh thư để kiểm tra. Riêng nhóm phóng viên báo chí, chỉ những ai có tên trong danh sách đăng ký mới có thẻ, sau đó phải trình thẻ và chứng minh thư mới được vào bên trong. 8 giờ 10 phút, các bị cáo đã được dẫn vào phòng xét xử. Bị cáo Phạm Thanh Bình, nguyên Chủ tịch HĐQT Vinashin mặc áo vest đen, sơ mi xanh nhìn hơi gầy so với trước đây. Bị cáo Trần Quang Vũ nguyên Tổng giám đốc Vinashin, nguyên Tổng giám đốc Tổng công ty CNTT Nam Triệu tóc cắt ngắn, dáng người thấp đậm, mặc áo khoác đen, sơ mi trắng; bị cáo Nguyễn Tuấn Dương, nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty Cửu Long mặc áo phông xanh, áo khoác đen... Trong phần lớn thời gian của phiên xét xử buổi sáng đại diện Viện Kiểm sát công bố bản cáo trạng buộc tội các bị cáo. 5 dự án điển hình về sai phạm của Vinashin Theo tài liệu điều tra của cơ quan công an, có 5 dự án điển hình về sai phạm của các cán bộ Vinashin đã được chỉ ra: Mua tàu Hoa Sen, gây thiệt hại 469 tỉ đồng Năm 2007, ông Phạm Thanh Bình, khi đó là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Vinashin đã giao cho Công ty Vận tải viễn dương Vinashin mua tàu Cartour, đóng năm 2001 của Ý trị giá 63 triệu Euro về đổi tên thành tàu Hoa Sen cũ để chạy tuyến Bắc Nam. Việc mua tàu không đúng thủ tục tài chính, không được kiểm tra một cách kỹ càng nên Vinashin đã mua phải tàu không phù hợp với điều kiện Việt Nam, có lỗi ẩn trong tôn đóng tàu nên khi vận hành ở Việt Nam, tàu bị thủng đáy, nước vào phải sửa chữa mất hơn 300.000 USD. Tàu chạy được 39 chuyến thì phải dừng vì càng chạy càng lỗ. Nhà máy nhiệt điện Sông Hồng thiệt hại 316 tỉ đồng Dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện Sông Hồng (dự toán hơn 1.200 tỉ đồng, thực hiện năm 2006, 2007) gây thiệt hại 316 tỉ đồng. Năm 2006, ông Phạm Thanh Bình đã đồng ý cho Công ty Hoàng Anh (công ty con của Vinashin) lập dự án, mua thiết bị cũ về lắp đặt nhà máy nhiệt điện tại Nam Định. Sau khi công ty này đã mua thiết bị cũ từ Hàn Quốc về Việt Nam, qua thẩm định, Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) phát hiện thiết bị quá lạc hậu, yêu cầu UBND tỉnh Nam Định đình chỉ dự án. Nhà máy nhiệt điện Cái Lân thiệt hại 66,5 tỉ đồng Dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện diezel Cái Lân (Quảng Ninh), thực hiện trong giai đoạn 2002 - 2005, thiệt hại 66,5 tỉ đồng. Phạm Thanh Bình đã cho cấp dưới mua và tháo dỡ thiết bị từ một nhà máy nhiệt điện cũ ở Trung Quốc về lắp đặt tại Cái Lân, trị giá gần 600 tỉ đồng. Tuy nhiên, khi đưa nhà máy vào vận hành, do mức tiêu hao nhiên liệu quá lớn (214,3g dầu/kWh điện, trong khi chỉ tiêu thiết kế là 195g/kWh điện) nên nhà máy càng hoạt động càng lỗ. Từ năm 2007 đến 2009 lỗ 57,5 tỉ đồng. Đến cuối năm 2009, nhà máy phải ngừng hoạt động hoàn toàn. Dự án đóng tàu Bình Định Star thiệt hại 30 tỉ đồng Năm 2004 - 2005, Vinashin đồng ý cho Công ty cổ phần Công nghiệp tàu thủy Bình Định đầu tư đóng tàu chở hàng khô trọng tải 4.000 tấn mang tên Bình Định Star trị giá 75 tỉ đồng, gây thiệt hại 30,4 tỉ đồng. Dự án hoán cải, bán sắt vụ tàu Bạch Đằng Giang gây thiệt hại 27 tỉ đồng Năm 2008, ông Trần Quang Vũ, khi đó là Tổng giám đốc Tổng công ty CNTT Nam Triệu đã chỉ đạo cấp dưới định giá, phá dỡ, bán sắt vụ tàu Bạch Đằng Giang trái quy định, gây thiệt hại 27 tỉ đồng. 9 bị can ra trước vành móng ngựa Bị can Phạm Thanh Bình (SN 1953), nguyên Chủ tịch HĐQT Vinashin, từ năm 1998 đến 2009, có hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế, gây thiệt hại tổng số tiền là 852 tỉ đồng, trong cả 5 dự án nêu trên. Bị can Trần Văn Liêm (SN 1955), nguyên Trưởng ban Kiểm soát Tập đoàn Vinashin, nguyên Giám đốc Công ty Viễn Dương, có vai trò đồng phạm trong vụ mua tàu Hoa Sen, gây thiệt hại số tiền 469 tỉ đồng. Bị can Nguyễn Văn Tuyên (SN 1962), nguyên Giám đốc Công ty cổ phần Công nghiệp tàu thủy Hoàng Anh Vinashin, có vai trò đồng phạm, cố ý làm trái trong dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện Sông Hồng, gây thiệt hại 296 tỉ đồng. Bị can Trịnh Thị Hậu (SN 1964), nguyên Tổng giám đốc Công ty tài chính TNHH một thành viên CNTT (VFC), có sai phạm trong 3 dự án là mua tàu Hoa Sen, xây dựng nhà máy nhiệt điện Sông Hồng và dự án đầu tư tàu Bình Định Star, gây tổng thiệt hại (với vai trò đồng phạm) là 549 tỉ đồng. Bị can Đỗ Đình Côn (SN 1952), nguyên Kế toán trưởng, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần CNTT Hoàng Anh Vinashin, có vai trò đồng phạm trong dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện Sông Hồng, gây thiệt hại số tiền 296 tỉ đồng. Bị can Tô Nghiêm (SN 1959), nguyên Chủ tịch Công ty TNHH một thành viên CNTT Cái Lân, đồng phạm trong vụ xây dựng nhà máy nhiệt điện chạy dầu Diezel Cái Lân, gây thiệt hại 66,5 tỉ đồng. Bị can Nguyễn Tuấn Dương (SN 1966), nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần đầu tư Cửu Long, đồng phạm trong vụ xây dựng nhà máy Diezel Cái Lân, gây thiệt hại 92 tỉ đồng. Bị can Hoàng Gia Hiệp (SN 1972), nguyên Phó tổng giám đốc Công ty tài chính TNHH một thành viên CNTT (VFC), đồng phạm trong vụ mua tàu Hoa Sen, gây thiệt hại 469 tỉ đồng. Bị can Trần Quang Vũ (SN 1958), nguyên Tổng giám đốc Vinashin, nguyên Tổng giám đốc Tổng công ty CNTT Nam Triệu, có sai phạm trong vụ bán vỏ tàu Bạch Đằng Giang, gây thiệt hại 27 tỉ đồng. Tất cả 9 bị can nêu trên đều bị truy tố vào khoản 3 điều 165 Bộ luật hình sự, với tội danh Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, khung hình phạt từ 10 - 20 năm tù giam. Thanh Phong - Lê Quân