Bài đăng
Báo cáo sốc về gánh nợ từ Vành đai và
Con đường
Cập
nhật lúc 07:58
Một khoản nợ trị giá 385 tỷ USD
mà các nước tham gia sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc đã không
được liệt kê chính thức.
Chi phí cao
nhưng vẫn chấp nhận Theo báo cáo của tổ chức nghiên cứu dữ liệu AidData (trụ sở ở Mỹ), các khoản nợ thường không được liệt kê trong cân đối thu chi chính thức của các chính phủ và không được thông báo cho các tổ chức tín dụng quốc tế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hay Ngân hàng Thế giới (WB), Nikkei Asia đưa tin. Báo cáo của AidData
tuyên bố Bắc Kinh đã không công khai nguồn tài chính phát triển ở nước ngoài.
Trung Quốc "báo cáo thiếu một cách có hệ thống" các khoản nợ của
mình cho Hệ thống Báo cáo Nợ của WB khi cho các công ty tư nhân ở các nước có
thu nhập trung bình vay tiền bằng cách sử dụng các phương tiện chuyên dụng
(SPV), thay vì cho các tổ chức nhà nước vay. Điều này khiến
các con nợ và các bên cho vay đa phương khó đánh giá chi phí và lợi ích của
việc tham gia sáng kiến Vành đai và Con đường. Nó cũng làm tăng khả năng các con nợ rơi
vào bẫy nợ mà chỉ có một cách để thoát ra là bán các tài sản quan trọng
về địa chính trị cho Trung Quốc.
Báo cáo cho
biết thêm, do Trung Quốc chi tiêu nợ dưới danh nghĩa của sáng kiến Vành đai và Con
đường, 42 quốc gia hiện đang nợ Trung Quốc hơn mức 10% GDP. Ví dụ, dự án
đường sắt Trung Quốc-Lào do China Eximbank - một ngân hàng quốc doanh của
Trung Quốc tài trợ, trị giá 5,9 tỷ USD - tương đương khoảng 1/3 GDP của
Lào - được tài trợ hoàn toàn bằng nợ ẩn. Ông Bradley C.
Parks, giám đốc điều hành của AidData tại Đại học William và Mary, một trong
các đồng tác giả của báo cáo, cho biết WB và IMF đã nhận thức được vấn đề
này. Ông nói với Nikkei Asia rằng báo cáo mới này đã định lượng được quy mô
của vấn đề. Báo cáo cũng đưa ra một số tiết lộ thú
vị về tài trợ phát triển của Trung Quốc ở Pakistan trong dự án Hành
lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC), một phần của Vành đai và Con
đường. Theo báo cáo, từ năm 2000 đến năm 2017,
Trung Quốc đã thực hiện tổng số cam kết trị giá 34,3 tỷ USD cho tài trợ
phát triển ở Pakistan, trong đó ít nhất 27,8 tỷ USD là các khoản vay thương
mại chính thức với các ưu đãi hạn chế. Báo cáo này
cũng cho biết, các khoản vay mà Trung Quốc dành cho Pakistan đắt so với các
khoản vay do Ủy ban Hỗ trợ Phát triển của Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát
triển (OECD-DAC) và các chủ nợ đa phương cung cấp cho Pakistan. Khoản vay
trung bình của Trung Quốc dành cho Pakistan có lãi suất là 3,76%, thời gian
đáo hạn là 13,2 năm và thời gian ân hạn là 4,3 năm. "Một khoản
vay điển hình từ thành viên của OECD-DAC như Đức, Pháp hoặc Nhật Bản có lãi
suất 1,1% và thời hạn trả nợ là 28 năm, hào phóng hơn nhiều so với những gì
Trung Quốc đưa ra cho Islamabad", Ammar Malik, nghiên cứu viên cấp
cao của AidData, người dẫn đầu chương trình Theo dõi Dòng tài chính chưa được
báo cáo, nói với Nikkei. Bất chấp chi
phí cao, các nước có thu nhập trung bình thấp như Pakistan chấp nhận các
khoản vay do Trung Quốc cung cấp cho các tổ chức tư nhân ở nước họ. Các
chuyên gia tin rằng các quốc gia này chấp nhận các khoản vay vì chúng không
xuất hiện trong bảng cân đối kế toán của họ. "Việc vay
vốn thông qua các phương tiện chuyên dụng và liên doanh - theo thỏa thuận
ngoại bảng - là cách để chính phủ có thu nhập thấp hoặc thu nhập trung bình
tạo điều kiện thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng công cộng lớn mà không bị
giới hạn nợ”, ông Parks nói. Mặc dù báo cáo
của AidData dựa trên dữ liệu có sẵn cho đến năm 2017, các chuyên gia tin rằng
không có bất kỳ thay đổi lớn nào trong việc định giá các khoản vay từ các tổ
chức công ở Trung Quốc. Parks cho biết: "Các ngân hàng quốc doanh của
Bắc Kinh luôn ưu tiên cho các dự án tạo ra doanh thu, có lợi nhuận. Bất chấp việc
công bố báo cáo này, mô hình tài trợ phát triển của Trung Quốc ở Pakistan khó
có thể thay đổi". Một quan chức
Pakistan giấu tên cho Nikkei biết: "Trong cuộc họp JCC (Ủy ban hợp
tác chung) lần thứ 10 của CPEC (tuần trước), Pakistan đã quyết định không đàm
phán lại các điều khoản của các dự án năng lượng trị giá 15 tỷ USD, vốn ban
đầu được cho là tốn kém, vì Pakistan cần tài chính của Trung Quốc". Quan chức này
nói thêm rằng Pakistan sẽ tiếp tục dựa vào Bắc Kinh để có tài chính phát
triển, ngay cả khi các điều khoản của họ không được ưu đãi, bởi vì các quốc
gia G7 và các chủ nợ khác không hào phóng lắm khi hỗ trợ tài chính cho
Pakistan. Jeremy Garlick,
phó giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Kinh tế Praha, cho biết Pakistan đã
thiếu tiền mặt và đang tìm kiếm các khoản đầu tư trong nhiều thập kỷ. Ông
nói: “Các khoản vay của Trung Quốc khá đắt, nhưng Pakistan vẫn tích cực
tìm kiếm". Trung Quốc đối mặt với
những lo ngại lớn... SCMP dẫn báo cáo AidData cho
hay, Trung Quốc cần giải quyết những lo ngại từ các quốc gia tham gia
sáng kiến Vành đai và Con đường, bao gồm các vấn đề về triển khai và
gánh nặng nợ đã “lớn hơn đáng kể” so với hiểu biết trước đây. Điều này sẽ rất
quan trọng, đặc biệt là khi Vành đai và Con đường phải đối mặt với nhiều cạnh
tranh hơn trong tương lai. Vào tháng 6, Mỹ và các đồng minh đã công bố giải
pháp thay thế - sáng kiến Xây dựng lại Thế giới Tốt đẹp hơn (B3W), tại hội nghị thượng đỉnh
G7. Vành đai và Con
đường của Trung Quốc là một sáng kiến quan trọng của Bắc Kinh trong việc đảm bảo các nguồn lực chiến
lược ở nước ngoài và là một dự án quan trọng của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận
Bình, nhưng nó đã làm dấy lên lo ngại từ các quốc gia như Mỹ về mức nợ đối
với các nước đang phát triển và chương trình này cho phép Bắc Kinh tăng cường
ảnh hưởng lớn hơn trên khắp châu Á, châu Phi, Mỹ Latinh, châu Âu và
Trung Đông. Theo báo cáo,
nguồn tài trợ ở nước ngoài của Trung Quốc lớn hơn và rủi ro hơn. Số
lượng các dự án lớn - những dự án yêu cầu khoản vay từ 500 triệu USD trở lên
- tăng gấp ba mỗi năm trong năm năm đầu tiên của sáng kiến, so với thời kỳ
trước khi có sáng kiến Vành đai và Con đường. Tỷ lệ cho vay của Trung Quốc
dành cho các quốc gia có thứ hạng thấp hơn mức trung bình của chỉ
số kiểm soát tham nhũng của WB và những quốc gia có mức độ tín
nhiệm kém hơn cũng cao hơn. Ngày càng có nhiều ngân hàng thương mại quốc
doanh tham gia vào việc cho vay, và đã dựa vào các công cụ như thế chấp - sử
dụng tài sản để đảm bảo một khoản vay - để giảm thiểu rủi ro. Nhưng kết quả
là gánh nặng nợ lớn hơn đối với các quốc gia dọc theo Vành đai và Con đường.
Báo cáo cho biết, có những vấn đề với việc thực hiện các dự án Vành đai
và Con đường so với các dự án khác do chính phủ Trung Quốc tài trợ ngoài
kế hoạch phát triển. Các nhà nghiên
cứu phát hiện 35% các dự án cơ sở hạ tầng thuộc Vành đai và
Con đường phải đối mặt với các vấn đề lớn, chẳng hạn như bê bối
tham nhũng, vi phạm lao động, hiểm họa môi trường và phản đối của công chúng,
so với mức 21% đối với các dự án cơ sở hạ tầng không thuộc Vành đai
và Con đường của Trung Quốc. Trung bình mất 1.047 ngày để thực
hiện các dự án thuộc Vành đai và Con đường, so với 771 ngày đối với các dự án
do chính phủ Trung Quốc tài trợ ngoài sáng kiến này. “Bắc Kinh đã
chứng kiến nhiều dự án bị
đình chỉ và hủy bỏ trong thời kỳ diễn ra sáng kiến Vành đai và Con đường hơn
so với thời kỳ trước khi có sáng kiến này", báo cáo nêu rõ.
"Các nhà hoạch định chính sách của nước chủ nhà đang bỏ qua các dự án Vành đai
và Con đường cao cấp vì lo ngại tham nhũng và định giá quá cao,
cũng như những thay đổi lớn trong tình cảm của công chúng gây khó khăn cho
việc duy trì quan hệ thân thiết với Trung Quốc". Khi Mỹ và các
đồng minh thúc đẩy giải pháp B3W thay thế cho sáng kiến Vành đai và Con
đường, báo cáo cho biết, Bắc Kinh sẽ cần thực hiện các bước đi mới
để cải cách kế hoạch của mình. Điều này có thể thấy qua việc họ tìm kiếm sự
ủng hộ của công chúng ở các nước tham gia sáng kiến Vành đai và Con đường,
kết hợp với các nhà lãnh đạo đương nhiệm hoặc tìm cách đa phương hóa sáng
kiến của mình bằng
cách đồng tài trợ và thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng với các tổ chức phát
triển đa phương có tiêu chuẩn và biện pháp bảo vệ cao hơn. “Vẫn còn phải
xem liệu 'sự hối hận của người mua' giữa các nước tham gia sáng kiến
Vành đai và Con đường có làm suy yếu tính bền vững lâu dài của
sáng kiến cơ sở hạ tầng
toàn cầu của Trung Quốc hay không. Tuy nhiên, ngày càng thấy rõ rằng Bắc
Kinh sẽ cần giải quyết các mối quan tâm của các nước chủ nhà để duy trì sự
ủng hộ cho Vành đai và Con đường”. (Theo Đất Việt)
An Nhiên |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét