Kit
xét nghiệm Việt Á: Nghiệm thu sản phẩm sau khi vụ án bị khởi tố
Cập nhật lúc 10:50
Từ khi Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án, bắt tạm
giam tổng giám đốc Công ty cổ phần công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á), nhiều
thông tin liên quan vụ án lớn này khiến dư luận ngỡ ngàng.
Nhân viên y tế lấy mẫu cho người dân tại
phường 3, quận Bình Thạnh, TP.HCM - Ảnh: DUYÊN PHAN
Tối muộn 27-12, Bộ Khoa học và công nghệ đã lên tiếng đính
chính thông tin mà bộ này phát ra, về việc "bộ kit xét nghiệm COVID-19
của Việt Nam sản xuất vừa được Tổ chức Y tế thế giới chấp thuận".
Đính chính này khiến giới truyền thông cũng như nhiều nhà
khoa học, chuyên gia bức xúc vì việc Bộ Khoa học và công nghệ khi công bố một
thông tin quan trọng về sản phẩm của một nhiệm vụ Khoa học và công nghệ cấp
quốc gia mà lại từ nguồn thông tin "tổng hợp trên báo chí".
Khi chuyển giao cho Việt Á phát triển
sản phẩm thương mại, việc không tính đến phần tài trợ của Nhà nước cho nghiên
cứu vào giá thành sản phẩm, không tính phần thu hồi vào ngân sách là không
đúng quy định.
Một chuyên gia của Bộ Y tế
Phê duyệt nhanh sau nghiệm thu giữa kỳ
Trao đổi với Tuổi Trẻ, một nhà khoa học đã trực tiếp tham
gia các nhiệm vụ Khoa học và công nghệ cho biết theo các quy định hiện hành
tại nghị định 70/2018 và các thông tư hướng dẫn, tài sản được hình thành
thông qua việc triển khai thực hiện nhiệm vụ Khoa học và công nghệ sử dụng
vốn nhà nước được quản lý, sử dụng rất chặt chẽ.
Trong số các tài sản mà nghị định này và các văn bản pháp
quy liên quan điều chỉnh có nêu rõ bao gồm tài sản là kết quả của nhiệm vụ
Khoa học và công nghệ sử dụng một phần hoặc toàn bộ ngân sách nhà nước.
Theo thông tin công bố chính thức trên cổng thông tin điện
tử của Bộ Khoa học và công nghệ đến thời điểm này, kit xét nghiệm COVID-19 là
sản phẩm của một nhiệm vụ Khoa học và công nghệ cấp quốc gia, do Học viện
Quân y tổ chức chủ trì, không còn tên Công ty cổ phần công nghệ Việt Á là đơn vị phối hợp (như trước
đó Bộ Khoa học và công nghệ đã nêu).
Tổng kinh phí chi từ ngân sách cho nhiệm vụ này là 18,98
tỉ đồng. Thời gian thực hiện theo hợp đồng đã ký kết từ tháng 2-2020 đến
tháng 7-2021. Thời gian thực tế thực hiện được gia hạn đến tháng 10-2021.
Theo thông tin của Tuổi Trẻ, Học viện Quân y vừa họp
nghiệm thu đề tài nghiên cứu bộ xét nghiệm COVID-19 LightPower Việt Á sản
xuất hôm 25-12-2021, tức là sau khi thông tin về những bê bối liên quan bộ
kit này dậy sóng trên truyền thông.
Theo lịch trình nghiên cứu, cấp phép bộ xét nghiệm LightPower
mà Bộ Y tế cung cấp, vào ngày 3-3-2020, Hội đồng đánh giá nghiệm thu giai
đoạn 1 (đánh giá giữa kỳ) đã họp và đề nghị Bộ Y tế cấp phép sử dụng cho 2 bộ
sinh phẩm. Theo Bộ Y tế, đây là kết quả của nhiệm vụ khoa học cấp nhà nước,
do Bộ Khoa học và công nghệ phê duyệt, Học viện Quân y và Công ty Việt Á thực
hiện.
Căn cứ ý kiến của hội đồng, kết quả đánh giá đáp ứng về độ
nhạy và độ đặc hiệu của bộ xét nghiệm LightPower tại Viện Vệ sinh dịch tễ
trung ương, vào ngày 4-3-2020, Bộ Y tế đã cấp phép sử dụng tạm thời trong
thời gian 6 tháng cho 2 bộ sinh phẩm LightPower, ngày 4-12-2020 cấp phép lưu
hành 5 năm đối với bộ sinh phẩm LightPower (cùng một số sinh phẩm khác).
Về sự bất thường của quyết định cấp phép lưu hành tạm
thời, cấp phép lưu hành dài hạn trước khi đề tài nghiên cứu sản phẩm được
nghiệm thu, một chuyên gia của Bộ Y tế cho biết nghiên cứu này thực hiện
trong 18 tháng nên có thể cấp phép trước để chống dịch, sau khi có kết quả
nghiệm thu giữa kỳ.
Tuy nhiên chuyên gia này băn khoăn hai điểm: thứ nhất là thời
điểm 18 tháng của nghiên cứu thì đã hết từ tháng 10-2021, thứ hai là khoản
kinh phí xấp xỉ 19 tỉ đồng mà theo chuyên gia này là khá cao so với nhiều
nghiên cứu tương tự.
Theo Bộ Khoa học và công nghệ, việc bộ công bố thông tin sai là do tổng hợp
thông tin từ báo chí
Nhà nước bỏ tiền, tư nhân thu lợi
Về việc nghiên cứu do ngân sách nhà nước tài trợ, nhưng
kết quả lại được chuyển giao cho đơn vị tư nhân phát triển và kinh doanh với
giá cao, vị chuyên gia của Bộ Y tế cho rằng việc này phụ thuộc vào hợp đồng
giao nhiệm vụ của Bộ Khoa học và công nghệ, dựa trên các chính sách hiện hành,
cho các đơn vị triển khai đề tài.
Chuyên gia cũng cho rằng khi đánh giá lại thì cần xem xét
cả tính thời điểm là đầu năm 2020 việc mua kit xét nghiệm khó khăn, nhập khẩu
từ nước ngoài không dễ dàng nên việc phê duyệt, nghiệm thu đề tài nhanh chóng
cũng giúp sớm có bộ xét nghiệm phục vụ chống dịch.
Theo Bộ Khoa học và công nghệ, kit xét nghiệm RT-PCR phát
hiện chủng 2019-nCoV đã được ứng dụng từ tháng 3-2020 đến nay, do cơ quan ứng
dụng là Học viện Quân y và các đơn vị xét nghiệm SARS-CoV-2 trên toàn quốc mà
không có tên Công ty Việt Á.
Tương tự ở phần danh mục sản phẩm khoa học dự kiến ứng
dụng - chuyển giao là bộ sinh phẩm RT-PCR sàng lọc chủng 2019-nCoV, với thời
gian dự kiến ứng dụng từ tháng 9-2021 đến tháng 9-2022 cũng chỉ ghi tên đơn
vị dự kiến ứng dụng là Viện Nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân y.
Trước đó, PGS.TS Hồ Anh Sơn (Học viện Quân y) - chủ nhiệm
đề tài nghiên cứu - cho biết giai đoạn 1 các nhà khoa học đảm nhiệm chế tạo
sản xuất quy mô phòng thí nghiệm, giai đoạn 2 doanh nghiệp (tức Công ty Việt
Á) chủ trì.
Điều đáng nói là ngoại trừ tên bốn thành viên của Công ty Việt
Á có tên trong danh sách thành viên chính thực hiện nhiệm vụ Khoa học và công
nghệ này, trong suốt bản báo cáo tự đánh giá của Học viện Quân y, tên Công ty
Việt Á không hề được đề cập ở những nội dung liên quan đến ứng dụng, chuyển
giao sản phẩm khoa học của nghiên cứu là bộ kit xét nghiệm.
Quy trình đánh giá nghiệm thu nhiệm vụ Khoa học và công
nghệ để có cơ sở kết luận khả năng tiếp tục phát huy, hoàn thiện kết quả,
thương mại hóa công nghệ, sản phẩm dường như cũng không được tuân thủ theo
quy định.
Bộ Khoa học và công nghệ dự kiến sẽ tổ chức đánh giá,
nghiệm thu sản phẩm kit xét nghiệm trong tháng 12-2021 nhưng đến thời điểm
này chưa thấy có thông tin gì cụ thể. Bản báo cáo kết quả tự đánh giá nhiệm
vụ Khoa học và công nghệ cấp quốc gia do Học viện Quân y gửi lên và được Bộ
Khoa học và công nghệ công bố cũng mới ký ngày 29-10-2021.
Trên thực tế suốt trong thời gian trước đó, bộ kit xét
nghiệm đã được Công ty Việt Á bán khắp 62 tỉnh thành trong cả nước, thu về
hơn 4.000 tỉ đồng.
Các chuyên gia trong lĩnh vực Khoa học và công nghệ cũng
lưu ý rằng theo thông tư 02/2020 do chính Bộ Khoa học và công nghệ ban hành
quy định rõ: Toàn bộ số tiền Nhà nước thu được từ việc phân chia lợi nhuận
cho đại diện chủ sở hữu nhà nước (phần kinh phí ngân sách đầu tư), trong các
nhiệm vụ Khoa học và công nghệ sẽ phải nộp vào ngân sách nhà nước.
Bộ Công an: Điều tra triệt để, "không có vùng cấm"
Tại buổi họp báo về tình hình, kết quả công tác trong
công an năm 2021 tổ chức chiều 28-12 ở Hà Nội, thiếu tướng Nguyễn Văn Thành -
phó cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra Bộ Công an - cho biết đã khởi tố vụ án
vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng vào ngày 17-12 với 7 bị
can.
"Sau khi khởi tố các bị can, cơ quan điều tra công
bố các thông tin cần thiết. Mọi khía cạnh của vụ án sẽ được làm rõ và xử lý nghiêm",
ông Thành thông tin. Cơ quan điều tra thực hiện theo đúng chỉ đạo của lãnh
đạo Bộ Công an là "xử lý nghiêm không có vùng cấm".
THÂN HOÀNG
(Theo
Tuổi trẻ) THANH HÀ - LAN ANH
|