13:21

Cá cơm qua Tàu, nước mắm treo thùng SGTT.VN - Vùng nguyên liệu cá cơm được thiên nhiên ban tặng cùng với quy trình sản xuất truyền thống đã làm nên tuyệt hảo của nước mắm Phú Quốc. Thế nhưng các nhà thùng đang đứng trước nguy cơ treo thùng vì thiếu cá cơm nguyên liệu – điều mà từ trước đến nay chưa từng xảy ra ở Phú Quốc. Nhà thùng Phú Quốc rất khó thu mua cá cơm nguyên liệu ở vụ cá năm nay. Ảnh: Hiếu Thảo 7 giờ sáng, cảng An Thới (Phú Quốc) nườm nượp tàu ghe bốc dỡ hải sản cùng các loại hàng, thế nhưng chủ ghe BT 92764 TS Trương Quang Nhĩ lại thong thả bên tách trà trên mui, anh trầm ngâm: “Hơn hai mươi năm bán muối ở Phú Quốc chưa bao giờ ế ẩm như vầy. Mấy mùa trước, 80 tấn muối tôi bán chậm nhất chỉ trong mười ngày là hết, vậy mà bây giờ đã hơn một tháng mà trên ghe vẫn còn tồn trên 30 tấn, chi phí đã thâm vô vốn”. Hơn 20 ghe chuyên cung cấp muối cho nghề nước mắm ở Phú Quốc cũng trong tình trạng tương tự. Kẻ khóc người cười Muối bán chậm, thậm chí bán không được là chỉ dấu rõ nhất cho thấy ngành sản xuất nước mắm truyền thống ở đây đã bị đình trệ nghiêm trọng. Nguyên nhân, hơn hai tháng nay các tàu đánh bắt cá cơm ở Phú Quốc chuyển qua bán cá tươi, còn gọi là “cá lạnh” cho các đầu nậu chế biến để bán lại cho thương lái Trung Quốc nên không có nhu cầu sử dụng muối để ướp cá. Việc này, chẳng những làm cho nghề nước mắm truyền thống ở Phú Quốc điêu đứng vì thiếu hụt cá cơm nguyên liệu mà còn đẩy giá cá cơm tăng gấp đôi. Ông Huỳnh Ngọc Sỹ, chủ nhà thùng có công suất 800.000 lít/năm ở thị trấn An Thới cho biết, đến thời điểm này nhà thùng của ông mới đạt 60% công suất ở vụ cá năm nay vì thiếu nguyên liệu đầu vào. Ông Sỹ than: “Nếu tăng giá mua cũng không hy vọng đủ cá chượp vì đã cuối mùa”. Còn anh Trần Huy Quyền, nhà thùng có công suất khoảng 600.000 lít/năm ở thị trấn Dương Đông cho biết: “Mối lái thân quen lắm mới mua được cá cơm nguyên liệu”. Huyện đảo Phú Quốc hiện có khoảng 100 nhà thùng nhưng đến thời điểm này, chỉ 60% nhà thùng chượp cá đạt 70% công suất, số nhà thùng còn lại chỉ đạt từ 30 – 40% công suất. Theo bà Nguyễn Thị Tịnh, chủ tịch hội Nước mắm Phú Quốc, nghề sản xuất nước mắm ở Phú Quốc năm nay phải đối mặt với thời tiết bất lợi, ba tháng đầu vụ (tháng 6, 7, 8) mưa bão bất thường, tàu đánh bắt cá cơm chỉ hoạt động khoảng mười ngày/tháng. Nhà thùng hy vọng ba tháng còn lại (tháng 9, 10, 11) của mùa vụ sẽ có đủ lượng cá cơm mua vào để chượp, nhưng cũng là thời điểm mà thương lái từ miền Trung và thương lái tại chỗ tranh mua “cá lạnh” để luộc, phơi khô đem bán lại cho thương lái Trung Quốc với giá cao gấp đôi. Ngày cao điểm, lượng “cá lạnh” được thu gom 300 – 500 tấn/ngày, bà Tịnh cho hay “cá lạnh” được thu gom chiếm 80% sản lượng cá cơm chất lượng tốt (cá cơm chiếm tỷ lệ 85 – 90%) của Phú Quốc, đã tạo nên một cú sốc đối với nghề nước mắm truyền thống nơi đây. Ngư dân Nguyễn Công Định ở cảng An Thới nêu ví vụ: nếu trước đây, 10 tấn cá muối bán cho nhà thùng chỉ được 83 triệu đồng, nay 10 tấn “cá lạnh” bán được 130 – 200 triệu đồng mà không phải mất 30% trọng lượng do bị hao nhót trong quá trình ướp muối, “nên ngư dân ai cũng chuyển qua bán cá lạnh”, anh Định chia sẻ. Trở tay không kịp Là xứ sở sản xuất nước mắm lừng danh nhưng đầu ra của nước mắm Phú Quốc chủ yếu lệ thuộc vào doanh nghiệp đóng chai tại TP.HCM và miền Tây Nam bộ, một nhà thùng ở Phú Quốc cho biết, ba năm nay doanh nghiệp đóng chai ấn định một mức giá mua vào đối với nước mắm xá là 320.000 đồng/20 lít 35 độ đạm và 395.000 đồng/20 lít 40 độ đạm mặc dù mọi chi phí sản xuất đều tăng, trong đó, giá muối tăng 120%. Với mức giá lạc hậu như vậy nên khi giá cá cơm nguyên liệu tăng đột biến, nhà thùng không dám nâng giá thu mua cá cơm nguyên liệu do sợ sản xuất bị lỗ. Vì vậy, nhiều nhà thùng ít vốn ở Phú Quốc đã không thể có được nguồn nguyên liệu cho vụ tới, nên phải “treo” thùng tạm ngưng sản xuất. Theo hội Nước mắm Phú Quốc, đã có sáu doanh nghiệp nước mắm không cầm cự nổi phải bán thùng, chuyển sang ngành nghề khác do đang gặp khó khăn về nguyên liệu và giá bán sản phẩm. Để giải cứu nghề sản xuất nước mắm Phú Quốc trước cú sốc tăng giá nguyên liệu đầu vào, ông Huỳnh Ngọc Sỹ đề nghị cần được doanh nghiệp đóng chai chấp thuận mức tăng 20% trên bảng giá cũ. Chia sẻ điều này, bà Tịnh, chủ tịch hội Nước mắm Phú Quốc, đồng thời cũng là chủ nhà thùng nói, tăng giá mua sản phẩm cũng là cách cứu nhà thùng bảo toàn vốn và vượt qua khó khăn. Ông Sỹ phân tích thêm: “Bất hợp lý lớn nhất từ trước đến nay là người trực tiếp sản xuất ra nước mắm nhưng chưa bao giờ quyết định được giá bán sản phẩm của mình”, vì vậy theo ông Sỹ: “Hội Nước mắm cần có thêm một “G10” để có tiếng nói nặng ký hơn, trách nhiệm hơn, để có đủ khả năng thương lượng, giúp các thành viên trong hội quyết định được giá nguyên liệu đầu vào và giá đầu ra sản phẩm”. Hội Nước mắm Phú Quốc cũng đã kiến nghị các ngành chức năng của tỉnh Kiên Giang tăng cường kiểm tra hoạt động khai thác, thu mua góp phần bình ổn giá, đồng thời kiến nghị với ngành chức năng giúp các doanh nghiệp sản xuất nước mắm tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi với lãi suất thấp để duy trì sản xuất. Còn việc “treo” thùng do thiếu nguồn cá cơm nguyên liệu có là nguy cơ gây khan hiếm hay tăng giá nước mắm vào năm tới hay không, khó có thể đoán trước. (Theo Sài Gòn tiếp thị) HIẾU THẢO