19:54

Xi măng lỡ bước hay quá đà? (Thời báo Kinh Doanh) - Trong khi tồn kho xi măng cả nước đang lên đến trên 3 triệu tấn, hàng loạt nhà máy (NM) thua lỗ kéo dài, thì tỉnh Tây Ninh vẫn lên kế hoạch phá rừng làm xi măng... Theo dự báo của Hiệp hội Xi măng Việt Nam, cả năm 2012, toàn ngành xi măng sẽ thừa ít nhất 5 - 8 triệu tấn, trong khi một số NM mới vẫn chưa thể vận hành đến công suất tối đa. "Nhắm mắt" ra chỉ thị Đứng đầu top 10 dự án (DA) thua lỗ là Xi măng Cẩm Phả: lỗ 1.259 tỷ đồng, tiếp đến là Xi măng Hạ Long: 1.215 tỷ đồng, Xi măng Yên Bình: 932 tỷ đồng, Xi măng Hải Phòng (mới): 361 tỷ đồng, Xi măng Đồng Bành (đã phải dừng hoạt động từ quý I/2012): gần 197 tỷ đồng, Xi măng Sông Thao: 173 tỷ đồng, Xi măng Thăng Long: 127 tỷ đồng… Câu hỏi đặt ra là tại sao các DA lớn được đầu tư bởi các tập đoàn kinh tế, các doanh nghiệp (DN) trước đây được cho là giỏi làm ăn mà lại đồng loạt "thở hắt ra" như vậy?  Câu trả lời là tại DA chậm tiến độ dẫn tới đội giá thành, rồi do vay ngân hàng lãi suất cao, và điều cốt lõi là sản xuất ra không bán được.  Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, những DN xi măng làm ăn kém hiệu quả, gây thất thu, nợ xấu lại chính là các DN nhà nước. Dưới sự quản lý của các bộ ngành, những đơn vị này có sự hiểu biết về thị trường chứ không đơn thuần là việc đầu tư chạy theo lợi nhuận. Khi thị trường bất động sản (BĐS) tăng vọt, việc đầu tư xây dựng NM xi măng một cách ồ ạt vượt quá quy hoạch đến 30 - 40% dẫn đến tình trạng trên. Nguyên nhân dẫn tới thất bại của ngành sản xuất xi măng là do phương án đầu tư chưa phù hợp, với kỳ vọng siêu lợi nhuận, vì vậy không có tính toán.  "Các DN không căn cứ vào nguồn vốn thực tế tự có, nhưng đáng tiếc là các cơ quan thẩm định lại đồng ý với phương án đó, cấp phép cho các phương án xây dựng NM xi măng đã dẫn đến hậu quả là sai từ phương án đầu tư...", ông Doanh cho biết thêm. Thực ra đây không phải là lần đầu các DN xi măng "hấp hối". Hơn chục năm trước, các tỉnh đua nhau nhập công nghệ xi măng lò đứng của Trung Quốc - loại công nghệ mà nước này "thải ra", chỉ còn có tác dụng làm sắt vụn khi đem về Việt Nam. Khi đó, nhiều tỉnh có NM xi măng lò đứng hỉ hả ra mặt, coi đây là "mũi nhọn" trong việc "công nghiệp hóa" địa phương. Chất lượng xi măng lò đứng phập phù đến nỗi người dân làm nhà không dám mua để đổ trần thì làm sao vào được các công trình lớn. Mặc dù nhiều tỉnh "nhắm mắt" ra "chỉ thị" các công trình xây dựng trên địa bàn phải dùng xi măng lò đứng trong tỉnh sản xuất để "kích cầu" tiêu thụ (mà thực chất là cứu "con chim đầu đàn" lĩnh vực công nghiệp tỉnh nhà), nhưng cuối cùng thì xi măng lò đứng cũng đồng loạt "nằm xuống".  Chuyện cấp phép cho các đơn vị sản xuất xi măng DA nói riêng hay các lĩnh vực ngành nghề khác dựa trên DA nói chung thường được "tô vẽ" với những ngôn từ mỹ miều, đó là siêu lợi nhuận.  Phải rà soát lại  Bình thường, để đầu tư xây dựng một DA xi măng, ngoài những thủ tục cần có, điều đơn giản nhất là DA đó có nằm trong chiến lược phát triển của ngành đã được phê duyệt hay không. Bởi trong chiến lược này đã có dự báo nhu cầu tiêu thụ xi măng những năm tiếp theo. Giờ "soi" lại, có bao nhiêu DA "phơi mình" nằm ngoài bản chiến lược phát triển này?  Mới đây, đại diện Hiệp hội Xi măng đã không ngớt lời kêu ca khó khăn đầu ra, gây tồn kho lớn cho toàn ngành cũng như điểm mặt những DN xi măng đang có nguy cơ đóng cửa vì thua lỗ. Cuối cùng, vị đại diện này cũng lộ ra rằng nguyên nhân dư thừa khiến nhiều NM phải đóng cửa, ngoài tác động trực tiếp từ khó khăn của xây dựng và BĐS, thì có nguyên nhân sâu xa từ việc đầu tư ồ ạt, phá vỡ quy hoạch của ngành xi măng kéo dài trong nhiều năm qua. Chính vì thế, đại diện Hiệp hội bên cạnh lời kêu cứu cũng đề xuất phải rà soát lại và "cấm tiệt" những DA chuẩn bị đầu tư vào ngành xi măng, vì tổng công suất đầu tư đã lên đến 130 triệu tấn là một điều phi thực tế.  Lãnh đạo Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) cũng cho biết nhiều địa phương lao vào đầu tư xi măng mà không lường trước được rủi ro. Nay khó khăn lại xin chuyển về Vicem quản lý. Tuy nhiên, trong khó khăn hiện nay, việc đó chẳng khác nào "níu nhau cùng chết". Thời điểm hiện tại, nhiều NM đầu tư theo phong trào đang sống dở chết dở dù đã nhận được rất nhiều ưu ái của của các cơ quản lý nhà nước. Điển hình như NM Xi măng Đồng Bành (Lạng Sơn) - "tác phẩm" của Tổng công ty Cơ khí Xây dựng (COMA), Tổng công ty Máy và Thiết bị công nghiệp (MIE) và Công ty Xi măng Lạng Sơn, trong đó cổ đông chi phối là COMA góp 88,23%. DA có công suất 2.500 tấn clinker/ngày, tương đương 910.000 tấn xi măng/năm, với tổng mức đầu tư ban đầu là 1.298 tỷ đồng. Thế nhưng vận hành chưa được bao lâu, NM đã dừng hoạt động từ quý I/2012 với số lỗ gần 197 tỷ đồng. Đặc biệt, khoản vốn vay mà Xi măng Đồng Bành phải trả cả gốc lẫn lãi trong 5 năm tới là trên 600 tỷ đồng. Thời gian vừa qua, do thua lỗ, Bộ Tài chính đã phải đứng ra trả 3,5 triệu USD cho ngân hàng ANZ thay cho Xi măng Đồng Bành. Đồng Bành chỉ là một cái tên trong số rất nhiều cái tên xi măng cùng chung "họ… bê bết". Theo báo cáo tài chính của Vinaconex đã được Đại hội cổ đông năm 2012 thông qua, sau 3 năm hoạt động, Xi măng Cẩm Phả lỗ lũy kế lên đến 1.259 tỷ đồng. NM Xi măng Hạ Long của Tập đoàn Sông Đà sau 2 năm hoạt động đang lỗ 1.215 tỷ đồng. Vay lãi tùm lum, đầu tư ngoài ngành, xây mới ồ ạt không tính đến nhu cầu tiêu thụ của thị trường dẫn đến hệ quả như ngày hôm nay, các DA xi măng đồng loạt kêu lỗ. Vậy ai phải "gánh" khoản lỗ này? (Theo Thời báo Kinh doanh) Việt Nguyễn Cũng như các tập đoàn, TC ty lớn đã trải nghiệm: “Các khoản thua lỗ sẽ được Nhà nước bảo đảm, sẽ không có DN nào phải đổ vỡ, phá sản”. Chỉ có điều, tiền của Nhà nước chính là tiền của Nhân dân chứ không phải của ai! Thương Giang