18:30 Nhập siêu từ Trung Quốc: Báo động tình trạng thâm hụt thương mại Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, một trong những nguyên nhân gây ra thâm hụt thương mại nghiêm trọng với Trung Quốc là do các mặt hàng xuất khẩu quan trọng của nước ta như giày dép, dệt may, linh kiện điện tử… không thể tìm sang được nước bạn do họ cũng đang có lợi thế so sánh ở các mặt hàng này… Báo cáo của Dự án Hỗ trợ Thương mại Đa biên giai đoạn III cho thấy, trong những năm qua, tình hình nhập siêu hàng hoá tại Việt Nam đang có xu hướng tăng liên tục. Cụ thể trong năm 2001, nhập siêu ở mức 1,2 tỉ USD, song đã tăng mạnh và đạt gần 5,1 tỉ USD vào năm 2006. Sau khi nước ta gia nhập WTO, nhập siêu hàng hoá còn tăng nhanh hơn, lần lượt đạt tới 14,2 tỉ USD và 18 tỉ USD trong các năm 2007 và 2008. Những năm sau đó, cùng với tác động của suy thoái kinh tế toàn cầu và các chính sách kiềm chế nhập siêu, tình trạng này giảm xuống còn 12,9 tỉ USD vào năm 2009 và 12,4 tỉ USD vào năm 2010. Như vậy, tốc độ nhập siêu bình quân đã ở mức gần 30%/năm trong giai đoạn 2000 - 2006, tăng tới 88,7%/năm trong các năm 2006 - 2008, sau đó giảm còn khoảng 17,1%/năm trong giai đoạn 2008 - 2010. Xét theo nhập siêu trong giai đoạn 2001 - 2010, nhập siêu từ Trung Quốc lớn nhất, chiếm 23,2% tổng nhập siêu cả nước. Đặc biệt, tỉ lệ nhập siêu từ Trung Quốc so với nhập siêu hàng hoá của nước ta lên tới 61,7% vào năm 2008 và 154% vào năm 2010. Mức độ thâm hụt giữa Việt Nam với Trung Quốc kể từ khi kí kết ACFTA (biểu thuế nhập khẩu ASEAN- Trung Quốc) đã tăng rất nhanh. Đó là chưa kể hàng nhập lậu với số lượng không nhỏ. Các chuyên gia Dự án Hỗ trợ Thương mại Đa biên giai đoạn III cho rằng, ngành công nghiệp phụ trợ trong nước yếu kém, Việt Nam phải nhập khẩu các nguyên liệu, vật liệu phục vụ sản xuất trong nước và xuất khẩu. Tuy nhiên, do gần về mặt địa lí và Trung Quốc lại có những loại đầu vào phù hợp với nhu cầu của các doanh nghiệp trong nước, nên nhập khẩu từ thị trường này tăng. Mặt khác, đối với nhóm hàng hoá máy móc thiết bị, do giá cả phù hợp với khả năng tài chính của các doanh nghiệp trong nước và tiêu chuẩn chất lượng không đòi hỏi khắt khe nên các doanh nghiệp có xu hướng chọn nhập các loại máy móc thiết bị từ Trung Quốc. Từ siêu thị đến chợ quê nhan nhản hàng tiêu dùng Trung Quốc.  Một nguyên nhân nữa là các mặt hàng xuất khẩu quan trọng của nước ta như giày dép, dệt may, linh kiện điện tử và máy tính thì lại xuất sang các thị trường EU hoặc Hoa Kỳ mà không thể tìm sang được Trung Quốc, bởi họ cũng đang có lợi thế so sánh ở các mặt hàng này. Trong những năm gần đây, Trung Quốc liên tục trúng thầu các công trình và dự án lớn, hơn nữa các gói thầu mà các doanh nghiệp Trung Quốc trúng lại thường được thực hiện theo hình thức EPC. Nghĩa là, các nhà thầu Trung Quốc làm trọn gói từ khâu thiết kế, mua sắm thiết bị đến xây dựng, còn các chủ đầu tư trong nước làm công đoạn cuối là vận hành và sử dụng. Điều này dẫn đến tình trạng các công trình đều nhập thiết bị đầu vào từ Trung Quốc, qua đó làm tăng áp lực đối với nhập siêu. Để hạn chế nhập siêu, thu hẹp cán cân thương mại hai nước, theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Thành Biên, biện pháp quan trọng hàng đầu là tăng nhanh xuất khẩu. Do vậy, cần triển khai có hiệu quả các giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu; đồng thời kiểm soát nhập khẩu một cách có hiệu quả thông qua chính sách thuế, các biện pháp thương mại công bằng, các biện pháp phi thuế quan. Cụ thể, tập trung phát triển xuất khẩu những mặt hàng có lợi thế về điều kiện tự nhiên và lao động rẻ, các sản phẩm chế tác công nghệ trung bình. Giai đoạn 2016-2020, nước ta tập trung phát triển các mặt hàng công nghệ mới có giá trị gia tăng cao, hàm lượng công nghiệp và chất xám cao trên cơ sở thu hút mạnh đầu tư trong nước và nước ngoài vào các ngành sản xuất định hướng xuất khẩu. Mặt khác, chuyển dịch cơ cấu hàng hóa xuất khẩu theo hướng giảm nhập khẩu hàng thô, tăng tỉ trọng hàng công nghiệp đặc biệt là hàng công nghiệp chế tạo điện tử, viễn thông, vật liệu xây dựng. Việt Nam đang ở giai đoạn đầu của công nghiệp hóa, thị trường trong nước chưa phát triển; bởi vậy, cần tranh thủ nguồn lực từ bên ngoài, nhất là thu hút đầu tư nước ngoài để nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế. Phát triển xuất khẩu, giảm nhập siêu là con đường để Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới... (Người cao tuổi) Minh Ngọc