Có sự chi phối trong điều tra, phát hiện, xử lý tham nhũng? Cập nhật lúc 14:09                   Đó là nghi vấn của Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện đặt ra tại phiên nghe báo cáo của Chính phủ về công tác  phòng, chống tham nhũng do Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng trình bày sáng qua (11/9).   Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Đức Lượng  khẳng định tình trạng hối lộ, lót tay, chạy chọt còn phổ biến Xuất hiện tham nhũng có tính lợi ích nhóm  Báo cáo chỉ rõ, năm 2015 công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) tiếp tục được Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai thực hiện và chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả quan trọng, góp phần xây dựng bộ máy trong sạch, vững mạnh; lành mạnh hóa các quan hệ xã hội.  Kết quả PCTN thời gian qua đã có tác dụng phòng ngừa, răn đe nhất định đối với tệ tham nhũng (TN), tuy nhiên tình hình TN vẫn phức tạp, nghiêm trọng, nhưng số lượng các vụ án TN, kể cả các vụ án TN lớn được phát hiện, điều tra, xử lý lại giảm.  Tình hình TN trong khu vực công vẫn còn nghiêm trọng, diễn ra ở nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực. Qua phát hiện, xử lý các vụ án, vụ việc TN xảy ra cho thấy tính chất TN ngày càng phức tạp, thủ đoạn tinh vi hơn, phạm vi, tính chất có tổ chức của vụ việc, vụ án TN ngày càng rõ nét hơn, mức độ TN lớn, một số vụ án TN gây hậu quả rất nghiêm trọng, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm; nhiều vụ án TN nghiêm trọng, phức tạp có yếu tố nước ngoài, phần nào ảnh hưởng đến sự nhìn nhận của quốc tế về tình hình TN ở Việt Nam. Tình trạng nhũng nhiễu trong khu vực công còn phổ biến, biểu hiện qua nạn hối lộ, lót tay, chạy chọt để được việc khi giao dịch với các cơ quan công quyền. Đã xuất hiện tình trạng TN có tính lợi ích nhóm trong một số lĩnh vực. Vướng mắc nào làm giảm hiệu quả phát hiện tham nhũng? Đánh giá về công tác PCTN của Chính phủ, nhóm nghiên cứu của Ủy ban Tư pháp (UBTP) cho rằng, công tác PCTN trong năm qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng chưa tương xứng với thực tế. Phó Chủ nhiệm UBTP Nguyễn Đình Quyền và nhiều thành viên UBTP cùng băn khoăn về nguyên nhân khiến “phát hiện TN vẫn là khâu yếu đã kéo dài nhiều năm”.  Không thực sự yên tâm khi việc phát hiện, xử lý TN trong năm 2015 của Thanh tra Chính phủ tăng, nhưng với các cơ quan chuyên trách TN lại  giảm, đặc biệt lại giảm sâu về số vụ (gần 30%), ông Nguyễn Văn Hiện – Chủ nhiệm UBTP đề nghị làm rõ nguyên nhân là từ công tác tuyên truyền, phòng ngừa, vướng mắc hay “có sự chi phối trong điều tra, phát hiện, xử lý?”. Tuy nhiên, ông Nguyễn Hải Phong - Phó Viện trưởng VKSNDTC khẳng định, việc phát hiện, xử lý TN giảm trong năm qua là do sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp, các ngành, nhất là các cơ quan bảo vệ pháp luật; đồng thời thừa nhận có tình trạng hối lộ, TN vặt, kể cả “chạy án” như báo cáo của Chính phủ đã nêu. Bên cạnh đó, qua việc giải quyết tin tố giác,  VKSNDTC thừa nhận TN đã bắt đầu bước vào cơ quan tư pháp dù mức độ nhỏ, nhưng  “có ảnh hưởng đến cán cân  công lý. Đặc biệt, những đối tượng này lại là người hiểu biết pháp luật, có kinh nghiệm tố tụng, việc điều tra không hề  đơn giản” – ông Phong cho biết. Một vấn đề khiến UBTP băn khoăn trong Báo cáo là chưa làm rõ được nguyên nhân khiến cơ quan điều tra chống TN chuyên trách ở cấp tỉnh, huyện phát hiện được ít vụ án TN bởi dư luận nghi ngờ có hay không việc chính quyền địa phương “xin” chỉ xử lý vi phạm hành chính, dẫn đến bỏ lọt tội phạm. Ông Đỗ Văn Đương - Ủy viên UBTP còn đặt vấn đề phải xem xét trách nhiệm người đứng đầu trong trường hợp các cơ quan chức năng kiến nghị thu hồi tài sản nhưng không thực hiện  được, không thể chỉ xử lý theo kiểu  “đánh bùn sang ao”... Qua thanh tra, giải quyết khiếu nại tố cáo, trong năm 2015 (từ ngày 31/8 đến  ngày 31/7), ngành Thanh tra đã phát hiện 100 vụ (tăng 46 vụ so với cùng kỳ năm 2014), 172 đối tượng (tăng 85 đối tượng so với cùng kỳ năm 2014) có hành vi TN và liên quan đến TN với số tiền 40,7 tỷ đồng. Lực lượng cảnh sát điều tra các cấp đã thụ lý điều tra 354 vụ án, 821 bị can phạm tội về TN. TAND các cấp đã xét xử sơ thẩm 257 vụ, 545 bị cáo về các tội danh TN (giảm 30 vụ, 130 bị cáo so với năm 2014). Các vụ án, vụ việc TN năm 2015 gây thiệt hại khoảng trên 950 tỷ đồng và 9.887m2 đất; đã thu hồi cho Nhà nước trên 505 tỷ đồng, đạt 55,8%, tăng cao so với các năm trước (năm 2013 là 10%, 2014 là 22,3%) và thu hồi được 2.887m2 đất (đạt 29,2%). Trong năm 2015, đã có 43 người đứng đầu thiếu trách nhiệm để xảy ra hành vi TN đã bị xử lý, trong đó 3 người bị xử lý hình sự, 34 người bị xử lý kỷ luật với hình thức cách chức, khiển trách, cảnh cáo; 6 người đang xem xét các hình thức xử lý. (Theo Pháp luật VN) H.Giang