15:15
Đào tạo nhân lực y tế như dạy “thợ chữa
người”
SGTT.VN - Một lần nữa công luận lại lên tiếng về đào tạo nhân lực y
tế. Có lẽ chưa nơi nào trên thế giới việc đào tạo nhân lực ngành y lại kỳ lạ
như ở nước ta: người người đào tạo, nhà nhà đào tạo, gần như không cần chuẩn
mực đầu vào, không cần chất lượng đầu ra.
1. Một bác sĩ chủ nhiệm bộ môn của một
trường đại học y khoa ở TP.HCM có lần than thở với chúng tôi: “Đào tạo nghề y
bây giờ không khác gì đào tạo nghề sửa máy tính, ống nước, đồng hồ. Người ta
thấy đào tạo ngành y “có ăn”, nên ai cũng lao vào đào tạo, chẳng cần biết y
khoa là một ngành nghề đặc biệt”.
Nhận định này
có cơ sở. Có dịp ghé thăm một trường trung cấp y dược tư nhân ở TP.HCM, chúng
tôi ngỡ ngàng khi chứng kiến cái gọi là phòng thực tập của trường chỉ rộng độ
16m2 với hai bộ hình nộm cơ thể người và dăm bức tranh trên tường mô tả đường
đi hệ thống mạch máu, thần kinh. Cạnh phòng này là phòng thực hành hoá phân
tích, kiểm nghiệm, bào chế, hoá dược, cũng không khá hơn: ngoài vài chiếc tủ
đựng hoá chất trên tường, trên bàn học chỉ là chục chiếc kính hiển vi. Thế mà
trường này hàng năm vẫn cho ra trường hàng trăm y sĩ, điều dưỡng và dược sĩ
trung cấp!
Theo thống kê,
đến cuối năm qua cả nước ta có 26 cơ sở đào tạo nhân lực y tế trình độ đại
học, 74 trường cao đẳng và 44 trường trung cấp và dạy nghề. Nhưng nghịch lý
thay, dù hiện nay các trường nhận vào và cho ra ồ ạt một lượng lớn nhân lực
ngành y, lực lượng nhân viên y tế ở nhiều bệnh viện lớn vẫn thiếu. Bác sĩ Lê
Hoàng Sơn, giám đốc bệnh viện Y học cổ truyền TP.HCM, từng phát biểu: “Sinh
viên ra trường ngày nay chất lượng khá thấp. Nhận về phải đào tạo bổ sung rất
mất công, có khi đào tạo 6 – 7 tháng mà vẫn không làm được. Bệnh viện tham
gia đào tạo sinh viên cho các trường tư nhân, nhưng thú thật chúng tôi không
dám tuyển dụng”.
2. Lẽ ra không
phải bây giờ, mà cần phải báo động về chuyện đào tạo nhân lực ngành y từ lâu.
Trước đây, chỉ có trường công lập mới được đào tạo, nhưng từ khi có chủ
trương xã hội hoá giáo dục, nhiều trường tư nhân cũng tham gia, kết quả là
chuẩn mực nhận vào mỗi nơi mỗi khác, chương trình giảng dạy không ai kiểm
định, chất lượng đầu ra khó đoán. Sinh viên ra trường cầm mảnh bằng tốt
nghiệp như nhau đi xin việc, nhưng nhiều nơi lắc đầu không nhận, làm mất bao
công sức học hành.
Nhưng nói đến
đào tạo nhân lực ngành y mà chỉ đề cập đến trường tư nhân thì cũng chưa sòng
phẳng. Dư luận đã nhiều lần đề cập đến tình trạng xuống cấp đào tạo trong các
trường công lập khi sinh viên đi thực tập như “cưỡi ngựa xem hoa” vì thiếu
thầy dạy. Và kể cả khi có thầy cũng không còn mấy người còn tâm huyết giảng
dạy vì cuộc sống khó khăn, đồng lương eo hẹp khiến giảng viên phải bươn chải
làm thêm để kiếm sống. Rồi ngay cả sinh viên của cùng một trường, nhưng sự
phân biệt hệ đào tạo cũng dẫn đến chất lượng học tập khác nhau. Một sinh viên
y khoa hệ chuyên tu từng tâm sự: “Nhiều người cứ khe khắt hệ chuyên tu, nhưng
thực tế nhiều người trong chúng tôi rất nỗ lực học tập. Tuy nhiên, muốn học
mà có được đâu. Đi thực tập bệnh viện, có giảng viên nói thẳng: “Tôi không
dạy sinh viên chuyên tu, mời các anh chị đi chỗ khác học”. Vậy người ta nhận
đào tạo chúng tôi để làm gì?”
Chất lượng đào tạo sinh viên y khoa có vấn đề,
nhưng chất lượng đào tạo sau đại học cũng không hơn bao nhiêu. Tại TP.HCM, dù
tồn tại đại học Y dược với bề dày giảng dạy hơn nửa thế kỷ, nhưng nhiều bác
sĩ của thành phố khi làm nghiên cứu sinh không chọn trường này mà lặn lội ra
tận Hà Nội, tốn tiền bạc và công sức hơn, nhưng một vài cơ sở đào tạo dễ dãi
ở đây lại giúp họ mau chóng thành tiến sĩ. Nếu quan sát kỹ, một số lĩnh vực
đào tạo y khoa ở nước ta cũng xa lạ với thế giới. Điển hình là tim mạch can
thiệp, lĩnh vực rất phát triển hiện nay, nhưng từ thầy đến trò đều không theo
bài bản nào. Một bác sĩ tim mạch can thiệp của Đức cho biết, ở nước ngoài, để
học tim mạch can thiệp, người học phải là bác sĩ nội tim mạch, đầu tiên học
trên mô hình, rồi làm trên thú vật, sau đó mới dần dà làm trên người. Ở nước
ta không như thế, cứ học và làm trên người, học viên học xong thành “thợ” chứ
không thể thành “thầy”. Thật nguy hiểm, không biết có bao nhiêu ca tai biến
đã xảy ra do kiểu đào tạo “tay ngang” như thế này?
3. Thật lạ khi một
ngành nghề liên quan đến việc chăm sóc sức khoẻ con người lại không được kiểm
soát và thẩm định chặt chẽ, sau một thời gian dài buông lỏng, giờ đây người
ta mới báo động và tính đến việc siết chặt. Thiếu nhân lực ngành y là có
thật, và bổ sung bằng gia tăng đào tạo là hợp lý. Nhưng tại sao ngay từ đầu
những ngành chức năng không lường trước được mọi việc, cùng ngồi lại để tìm
giải pháp để hạn chế bất cập? Tư duy thiển cận và lợi ích riêng tư đã chi
phối chính sách, gây lãng phí bao nguồn lực của xã hội. Nhưng cái giá phải
trả đâu chỉ như thế. Hàng loạt ca tai biến y khoa, khiến bệnh nhân tàn phế và
tử vong khi vào bệnh viện, được giới truyền thông nêu lên thời gian qua có
mối liên hệ nào với việc đào tạo nhân lực y khoa dễ dãi hay không?
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét